در این مقاله به یکی از مهمترین محصولاتی که ضرورتی به کاشتن آن نیست و مقدار بسیار زیادی از آب زمین جهت کاشت این محصول به مصرف میرسد اشاره مینماییم. این محصول چیست؟!
داریوش کشاورز
گروه مقالات: کم آبی، بحرانی که جهان امروز و آینده با آن روبروست. مسألهای که درچند سال اخیر به اهمیت خطر آن پی بردهایم و بیشتر به آن پرداخته میشود. بحرانی که در آیندهای بسیار نزدیک جهان را تهدید جدی میکند و در بسیاری از کشورها از جمله کشور ما بیشتر نمود پیدا میکند که اگر در مورد مسأله آن مدیریت و چاره عملی اندیشیده و اجراء نشود جبر طبیعت و روزگار به سختی ما را وادار به اطاعت از خود میکند؛ بحرانی که ادامه پیدا کردن و گسترش یافتن آن مسائل و مشکلات بسیاری را در زمینههای گوناگونی به بار خواهد آورد که در رابطه با آن کارشناسان ایران و جهان بارها یادآور شدهاند.
اما میطلبد راهکارهایی که میتوان از گسترش این بحران کاست و جلوگیری کرد را بیشتر مورد کنکاش و عمل قرار دهیم- شاید برخی یادداشت من با عنوان «راه حل بحران آب» در دو سال قبل را مطالعه کرده باشند که در آن به برخی عوامل تشدید و راه حل بحران آب پرداخته شد. که در این یادداشت قسمتهای کوچکی از آن را بازنویسی مینمایم همانطور که میدانیم عمده برداشت آب در جهان در بخش کشاورزی به مصرف میرسد و میطلبد در این یادداشت این بخش را مورد کنکاش قرار داده تا با مدیریت آب بخش کشاورزی کمک به حل این معضل کنیم.
موضوع آب بسیار گسترده و فراگیر است که نیاز به دهها یادداشت و مقاله در این زمینه است که شناخت سرتیترها خود به نوعی کارگشا و رمز قفل مصرف آب این بخش است. بیگمان کشاورزی بخشی است که با حیات انسانها ارتباط پیدا میکند که در صورت صدمه دیدن این بخش، زندگی ما نیز به خطر میافتد. پس حیات این بخش یعنی حیات ما. و نکته مهم این بخش که به درستی در آن دقت و مدیریت نشده است، کاشت نوع محصولات کشاورزی است.
حال که جهان با بحران کمبود آب روبروست چه نوع محصولات کشاورزی باید بکاریم و چه نوع نباید بکاریم؟ چه نوع محصولی را در چه منطقه جغرافیایی بکاریم و چه نکاریم حتی توسط چه کشاورزی کاشته شود؟ پس دانش اولویت کشت در کشاورزی دانشی که ضروریست به آن توجه شود. بشر در اولویت اول نیاز به کشت و داشتن کدام محصول و در اولویتهای بعدتر و آخر نیاز به کشت کدام محصول دارد و میتواند چه محصولاتی را اصلا نکارد لذا داشتن این دانش نیاز ضروری و لازم الاجرا است که خود بحثی گسترده است. در این مقاله به یکی از مهمترین محصولاتی که ضرورتی به کاشتن آن نیست و مقدار بسیار زیادی از آب زمین جهت کاشت این محصول به مصرف میرسد اشاره مینماییم. این محصول چیست؟!
محصولی که آب جهان را میمکد و دود میکند اما به جای سود به ما زیان میرساند، زیانهای فراوانی که نه تنها حیات ما را به خطر میاندازد بلکه زوایای دیگر زندگی انسانها را نیز تحت تاثیر قرار میدهد؛ نام محصولی که آب را دود میکند سیگار است. که البته نه تنها سیگار بلکه همه محصولات مشابه را در بر میگیرد؛ اما ازسیگار به عنوان گستردهترین و شناخته شدهترین و نمادی از همه مواد مخدر نام برده شده است.
میدانیم که هر ساله سطح وسیعی از خاک زمین جهت تولید تنباکو و مواد مخدر کشت میشود و میلیاردها متر مکعب آب جهت پرورش آنها مصرف میشود اگر به تمامی منابع مصرفی (آب، خاک، نیروی انسانی و. . .) و هزینههای تولید تنباکو، سیگار، قلیان، مواد مخدر و ابزارهای استعمال آن از صفر تا صد و به صورت جزء به جزء بخواهیم اشاره کنیم بسیار طولانی و زمانبر است که در این مقال نمیگنجد و فقط میتوان اشاره بسیار کوچکی کرد که به همه هزینههای کاشت، داشت و برداشت تا حمل و نقل و فروش گرفته بنگرید میدانیم که چقدر منابع و هزینهها صرف کاشت محصولی میشود که جای سود، زیانهای فراوان به زندگی انسانها و حتی حیوانات و حیات کل کره زمین وارد میکند.
مضرات مصرف سیگار را که مینگریم، میبینیم در زمینه محیط زیست، اگر دود ناشی از نخ سیگارهایی که در 24 ساعت در جهان مصرف میشود را در یک محفظه جمع آوری کرده و به یکباره آزاد کنیم چه دود عظیم و گستردهای به پا میشود؛ حال هفته، ماه، سال و سالهای آن را نیز تصور کنید. این دود چه مقدار به سلامت ما انسانها آسیب میرساند؟ چه هزینهای جهت درمان افراد سیگاری، معتاد و بیمار صرف میشود؟ چه مقدار هوای کره زمین را گرمتر میکند؟
اما اگر در افرادی که خلافکار هستند پژوهش شود میبینیم که اکثرا از اولین کارهای خلافی که شاید در جوانی و نوجوانی به عنوان تابو شکن و قبح شکن ناهنجاریهای اخلاقی، رفتاری و اجتماعی آغاز کردهاند مصرف سیگار بوده است چه سیگارها که به عنوان آغازگر برخی از راههای خلاف بسیاری از خانوادهها را از هم پاشانده است؛ بسیاری از پدر و مادرها را بیفرزند و بسیاری از فرزندان را بیپدر و مادر کرده است؛ چه دانش آموزان و دانشجویان نخبه را معتاد و حتی ولگرد کرده است؛ عدهای را دیوانه و مجنون و چه کارآفرینان که به گدا و مسکین تبدیل کرده است و بسیاری را نیز. . . . و از این بسیارها، بسیار است که اگر به آن بخواهیم بپردازیم نیاز به دهها یادداشت و مقاله است.
پس بدانیم با مصرف هر نخ سیگار، یک لیوان آب سهم موجودات را در زمین کم کرده ایم. با هر نخ سیگار جان خود و انسانها را یک قدم به مرگ نزدیکتر کرده ایم. برای اینکه یک کشتی، هواپیما، تراکتور، کامیون و خودرو حرکت کند چه مقدار انرژی در جهان مصرف میشود؟ چرا این انرژی به مصرف برای رونق کالایی باشد که جان انسانها و زمین را نه امروز، بلکه فردا نیز تهدید میکند؟ پس مصرف سیگار آبی است که دود میشود، تجارت سیگار تجارت مرگ است، تجارت سیگار، تجارتی که باید خاموش شود.