دردسرهای چک سفید امضاي اصلاح‌طلبان به روحاني

آن چه شب گذشته، محمد رضا عارف درباره تصمیم شورای عالی سیاست گذاری اصلاح طلبان در خصوص انتخابات96 بیان داشت با همه شیرینی‌اش برای اعتدالیون حامی روحانی دلواپسی‌هایی را برای آنان که دل در گرو آرمان‌های جریان اصلاح‌‌طلبی دارند به همراه داشته است. این مسئله که آقای روحانی هیچ گاه اصلاح طلب نبوده است مورد توافق همه قرار گرفته و خودِ او نیز هیچگاه ادعایی مبنی بر اصلاح طلب بودن نداشته است. بنابراین این حمایت بی قید و شرط که می‌توان گفت همراه با صراحتی حتی بیش از انتخابات92 نیز بوده است این خطر را به همه آنان که به دنبال تلاش برای محقق کردن اهداف و آرمان‌های جریان اصلاحات هستند گوشزد می‌کند که این جریان سیاسی – فکری دچار خطر مسخ شدن است. اگر قرار باشد اصلاح طلبان بدون هیچ قید و شرطی و به این شکل عیان و عریان عضو جامعه روحانیت مبارز را به عنوان نامزد جریان اصلاحات معرفی کنند آن گاه در برابر این پرسش که «چرا از روحانیِ غیر اصلاح طلب با تابلوی اصلاحات حمایت کردید؟ » که گاه و بی گاه از سوی بدنه حامیان خود مطرح می‌شود و احتمالا هر چه جلوتر برویم این پرسش با صدایی بلند‌تر پرسیده خواهد شد چه پاسخ قانع کننده‌ای خواهند داشت؟

دیگر خطر اعطای این «چک سفید امضا» به روحانی و تیم همراهش برای انتخابات96 احتمال «گردش به راست» اوست. این موضوع یک واقعیت غیر قابل انکار است که حسن روحانی در همه این چهار دهه با طیف‌های مختلفی که وجه مشترکشان میانه روی بوده است همکاری داشته اما در کنار این ویژگی مثبت، آقای رئیس جمهور در عملکرد خود حداقل در این سه سال و نیم سال نشان داده است که هر جا مصلحت (شاید بتوان عناوین دیگری را هم برای این گونه اقدامات او انتخاب کرد) اقتضا کند وعده هایش را به کناری خواهد نهاد و در چارچوب مورد تمایل ساختار رسمی قدرت عمل خواهد کرد. این شیوه عمل که در موضوعات مرتبط با حوزه سیاست داخلی مانند رفع حصر، آزادی‌های سیاسی، تلاش برای اجرایی شدن فصل سوم قانون اساسی و...  در این قریب به چهار سال به شدت قابل مشاهده است باعث آن شده که بدنه اجتماعی اصلاح طلب حامی روحانی حتی در مشارکت در انتخابات پیش‌روی ریاست جمهوری نیز دچار تشکیک شود؛ چه برسد به رای دادن به رئیس دولت مستقر.

آن چه مایه نگرانی است دقیقا همین مشی و روش آقای روحانی است. او در دولت فعلی نشان داده است که با وجود همراهی‌های زبانی و شفاهی  با اهداف و برنامه‌های اصلاح طلبانه در هنگام اقدام وعمل به هر شکل که خود و حامیان اعتدالی اش تشخیص دهند عمل خواهد کرد. حقیقت تلخ آن است که در بسیاری از موضوعات بالاخص در حوزه موضوعاتی که به‌نوعی به سیاست داخلی مربوط می‌شود عملکردهای ایشان فاصله‌ای بعید از خواسته‌های اصلاح طلبان دارد. حال با چنین حمایتی برای انتخابات96 این خطر وجود دارد که رئیس دولت اعتدال دچار این تصور شود که «هر چه آن خسرو کند شیرین بُوَد» . به نظر می‌آید که بهتر آن باشد که اصلاح طلبان با وجود تمام محدودیت هایی که از سوی ساختار سیاسی برایشان ایجاد شده است حتی اگر به هر دلیل یا بهانه یا توجیهی  مجبور به حمایت از حسن روحانی هم هستند همواره «مطالبه گر» ظاهر شوند.

به نظر می‌رسد که می‌بایست وجه غالب ارتباط اصلاح طلبان با روحانی حول و حوش مطالبه گری حرکت کند و نه حمایت گری‌های صریح که ممکن است هزینه‌های سنگین برای جریان اصلاحات به‌همراه داشته باشد. این که تصور کنیم به واسطه برخی محدودیت‌ها و یا حتی تصمیمات تشکیلاتی دیگر نباید هیچ نوع نقد و اعتراضی به دولت فعلی و دولت احتمالی آینده داشته باشیم از اساس غلط است و این امر می‌تواند سم مهلکی برای ادامه حیات جریان اصلاح طلب باشد.

تجارب گذشته به خوبی نشان می‌دهد که این نوع حمایت‌های صریح و بی قید و شرط از یک شخص در آینده مشکلاتی جدی را برای هر دو طرف - هم جریان سیاسی حمایت کننده و هم شخص مورد نظر- ایجاد خواهد کرد. در نتیجه بهتر آن است که آنان که چنین تصمیمی را گرفته‌اند در صورتی که در آینده‌ای نزدیک تبعات منفی احتمالی چنین تصمیم گیری هایی را که به شدت محل بحث و‌تردید است به عینه مشاهده کردند  خود را کنار نکشیده و پاسخگوی عملکرد و تصمیمات خود باشند.