تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۰۲/۰۴ ساعت ۱۱:۳۰
کد مطلب : ۱۲۸۸۶۵
گفتگوی «بهار» با دست‌اندرکاران مناظره‌های سیما
مناظره زنده انتخابات را پویا می‌کند
روزنامه بهار: بعد از اعلام تصمیم کمیسیون بررسی تبلیغات انتخابات ریاست‌جمهوری مبنی بر عدم پخش زنده برنامه مناظرات نامزدهای انتخابات ریاست‌جمهوری، واکنش‌های بی‌شمار مردمی و رسانه‌ها را در بر داشت. این در حالی بود که شاید مهم‌ترین و اصلی‌ترین امتیاز برنامه «مناظره» همان زنده پخش‌شدن‌اش بود و می‌توانست بی‌واسطه و مستقیم آراء و نظرات کاندیداها را به سمع و نظر مخاطبین خود برساند و امکانی برای معرفی درست آنها به درستی به مردم باشد. در حالی که نظرات متفاوتی درباره این برنامه ابراز می‌شد و گمانه‌زنی‌ها نسبت به اینکه کدام جریان مخالف پخش ضبط شده برنامه است؟ ؛ بالا می‌گرفت، روز یک شنبه عضو ستاد انتخابات کشور اعلام کرد که مناظرات نامزدهای انتخابات ریاست‌جمهوری دوازدهم با رویکرد حفظ بی‌طرفی و برابری نامزدها به‌صورت زنده پخش خواهد شد. در این راستا مزیت پخش زنده این برنامه را با مرتضی حیدری، مجری برنامه «مناظره» و همچنین دکتر عماد افروغ، جامعه شناس و سعید نبی، تهیه‌کننده سابق برنامه «مناظره» مورد بررسی قرار دادیم که در اینجا می‌خوانید.
مناظره غیر زنده کارکرد مناظره زنده را ندارد
مرتضی حیدری، مجری برنامه «مناظره» با اشاره به مشخص‌نشدن ساز و کار جدید برنامه در گفتگوی اختصاصی با «بهار» گفت: به نظر من برنامه «مناظره»، نقش پر رنگ و اساسی در تصمیم مردم برای انتخاب نامزد ریاست جمهوری دارد. نقشی که می‌توان آن را بی‌بدیل و ممتاز دانست.
وی در پاسخ با این سؤال که به نظر می‌رسد این برنامه گامی به سوی انتقال آزاد اطلاعات و نظرات کاندیداها برداشته و در جهت دموکراسی و حق مردمی پیش رفته است و مخاطبین جدی دارد. آیا عدم پخش زنده آن هم همان تاثیر را می‌توانست داشته باشد؟، اظهار داشت: مناظره غیرزنده طبعا کارکرد مناظره زنده را نخواهد داشت و اساسا برای مخاطب خوشایند نیست مگر اینکه در شرایط خاصی با حضور انبوهی از مخاطبان انجام شود و سپس عینا پخش شود مثلا در محیطی دانشگاهی و به میزبانی دانشگاه. در غیر این صورت چندان مطلوب و موثر نخواهد بود.
مناظره زنده محکی برای تیزهوشی و نظرات کاندیداهاست
دکتر عماد افروغ، جامعه‌شناس، پخش زنده برنامه «مناظره» را یک ضرورت دانست و گفت: ضرورت برگزاری مناظره آزاد، مستقیم و زنده، رسمی است که در بسیاری از کشورهای دارای دموکراسی قابل قبول برقرار است. اگر انتخابات مختلف را به طور مثال در حال حاضر در فرانسه را مورد بررسی قرار بدهید، شاهد اجرای مناظرات کاندیداها به صورت زنده خواهید بود. البته یک تجربه تلخی داشته‌ایم مربوط به مناظره‌ای در انتخابات سال 1388 که عمدتا هم توسط یکی از کاندیداها مطرح می‌شد، نباید ملاک قرار بگیرد و باعث شود تا خط بطلانی بر روی مناظرات زنده بکشیم.
وی در ادامه افزود: پیشنهادم این است که دو کار باید انجام شود که توسط اصحاب رسانه این نکته جا بیفتد که در مناظرات انتخاباتی قرار است نقد برنامه‌ها و فکر صورت بگیرد و نه نقد شخصیت. این نکته باید تبیین شود که ورود به حریم شخصی افراد، عدول از قواعد است و اگر کسی وارد حریم خصوصی افراد شد، یک نمره منفی برایش در نظر گرفته شود. دیگر اینکه مجری این نوع برنامه نباید صرفا نقش یک ساعت و زمان نگه دار را داشته باشد. این نوع مناظره ها، حضور جدی مجری را می‌طلبد و هدایت و مدیریت درست گفتگو از سوی او انتظار می‌رود. ضمنا بی‌طرف‌بودن کسی که برنامه را مدیریت می‌کند، یک الزام است و نباید وابسته به یک جناح خاص باشد.
وی تصریح کرد: مجری در اینجا حکم یک قاضی را هم دارد ولی قاضی‌ای که فقط در موارد شخصی وارد مباحث می‌شود و کنترل موقعیت را به دست می‌گیرد اما در مباحث محتوایی و اعلام آرا نظرات نباید مداخله کند تا حرف‌های لازم زده شود. شاید به نظر برسد که تعیین مرز بین افکار و اشخاص خیلی سخت است. اما من به شما می‌گویم که این طور نیست و در مورد حریم‌شکنی که در سال 88 صورت گرفت، بسیار عبرت‌آموز بود. آن الگوی عینی می‌تواند کمک کننده باشد که قبل از ورود کسی به امور شخصی افراد مدیریت و کنترل شود.
این جامعه شناس با تاکید بر ضرورت پخش زنده برنامه مناظره، گفت: چون مردم کمتر فرصت دارند تا روزنامه‌ها را بخوانند و اخبار را رصد کنند و بیشتر از طریق رسانه ملی اخبار را به دست می‌آورند و از این طریق می‌توانند در جریان نظرات و آرا کاندیداها قرار بگیرند. آنها با دیدن این برنامه می‌توانند درباره کاندیداها داوری کنند و حق شهروندی و شرعی و قانونی خود را ادا کنند و با انتخاب کاندیدای اصلح در انتخابات ریاست جمهوری رای خود را بدهند. کسی هم قرار نیست به آنها تکلیف کند. اصلا عرصه رای دادن، عرصه تکلیف نیست چون عرصه حق است و حق هم بر عهده خود رای دهنده است.
وی در پاسخ به این سؤال که مخالفت با پخش این برنامه منسوب به جریان خاصی است یا در سطح کلان‌تری با آن مخالفت شده است؟ ، گفت: این را نمی‌دانم و فقط می‌گویم اگر هر جریان سیاسی یا هر کسی مخالف پخش زنده برنامه مناظره باشد که به حسب جلوگیری از رخدادی مشابه 88 نباشد، به نظر من هیچ توجیهی ندارد چون اتفاقاتی از نوعی که ذکر شد هم اگر پیش بیاید را می‌توان مدیریت کرد. این برخورد نه به نفع نظام است و نه به نفع مردم. فقط هم لازم است که ملاحظاتی وجود داشته باشد البته بعید می‌دانم مشکلاتی به وجود بیاید چون ما به‌اندازه کافی هزینه این نوع برخوردها را داده ایم. در کل عدم پخش زنده این برنامه موجه به نظر نمی‌رسید.
دکتر افروغ با تایید اثرگذاری این برنامه در ایجاد شور و اشتیاق در انتخابات اظهار داشت: انتخابات هیجانات خاص خود را دارد و بسیاری از مردم هم اصطلاحا آنلاین و در بزنگاه و لحظه‌ای تصمیم می‌گیرند، برخلاف برخی دیگر که تصمیمات و شناخت عمیق‌تری دارند. دور از ذهن نیست که آنهایی که در بزنگاه تصمیم می‌گیرند با دیدن این برنامه و نوع پاسخ دادن افراد به شناختی نسبی برسند و تصمیماتی بگیرند و معتقدم رئیس جمهور باید حاضر جواب هم باشد زیرا در نشست‌های جهانی حضور پیدا می‌کند و باید بتواند پاسخگوی سؤالات خبرنگارها و رسانه‌ها باشد. به یاد داشته باشید مردم از این طریق می‌توانند تیزهوشی و نظرات کاندیداها را محک بزنند.
پخش زنده مناظره‌ها سبب پویایی و مشارکت بالا می‌شود
سعید نبی، تهیه کننده اسبق برنامه مناظره با اشاره به دشواری‌های ساخت برنامه «مناظره» به بهار گفت: به شخصه و به عنوان کسی که تجربه تهیه‌کنندگی مناظره‌ها را با همه دشواری‌هایش به صورت زنده داشته‌ام معتقدم باید این ریسک را پذیرفت و نترسید و به مردم اعتماد کرد. اعتماد‌سازی هم با ارتباط زنده و بی‌واسطه ممکن می‌شود. پخش زنده مناظره‌هاست که سبب پویایی و مشارکت بالا می‌شود و در مردم شور و اشتیاق به وجود می‌آورد و چه بسا مشارکت عمومی را هم افزایش بدهد.
نبی، برنامه مناظره را برنامه‌ای جریان ساز دانست و گفت: مردم به آنچه با چشم‌هایشان به صورت زنده می‌بینند، با گوش‌هایشان می‌شنوند و با فکرشان تصمیم می‌گیرند و رای خود را در کمال آگاهی و بینش و بصیرت ارائه می‌کنند.
مناظره غیر زنده کارکرد مناظره زنده را ندارد
مرتضی حیدری، مجری برنامه «مناظره» با اشاره به مشخص‌نشدن ساز و کار جدید برنامه در گفتگوی اختصاصی با «بهار» گفت: به نظر من برنامه «مناظره»، نقش پر رنگ و اساسی در تصمیم مردم برای انتخاب نامزد ریاست جمهوری دارد. نقشی که می‌توان آن را بی‌بدیل و ممتاز دانست.
وی در پاسخ با این سؤال که به نظر می‌رسد این برنامه گامی به سوی انتقال آزاد اطلاعات و نظرات کاندیداها برداشته و در جهت دموکراسی و حق مردمی پیش رفته است و مخاطبین جدی دارد. آیا عدم پخش زنده آن هم همان تاثیر را می‌توانست داشته باشد؟، اظهار داشت: مناظره غیرزنده طبعا کارکرد مناظره زنده را نخواهد داشت و اساسا برای مخاطب خوشایند نیست مگر اینکه در شرایط خاصی با حضور انبوهی از مخاطبان انجام شود و سپس عینا پخش شود مثلا در محیطی دانشگاهی و به میزبانی دانشگاه. در غیر این صورت چندان مطلوب و موثر نخواهد بود.
مناظره زنده محکی برای تیزهوشی و نظرات کاندیداهاست
دکتر عماد افروغ، جامعه‌شناس، پخش زنده برنامه «مناظره» را یک ضرورت دانست و گفت: ضرورت برگزاری مناظره آزاد، مستقیم و زنده، رسمی است که در بسیاری از کشورهای دارای دموکراسی قابل قبول برقرار است. اگر انتخابات مختلف را به طور مثال در حال حاضر در فرانسه را مورد بررسی قرار بدهید، شاهد اجرای مناظرات کاندیداها به صورت زنده خواهید بود. البته یک تجربه تلخی داشته‌ایم مربوط به مناظره‌ای در انتخابات سال 1388 که عمدتا هم توسط یکی از کاندیداها مطرح می‌شد، نباید ملاک قرار بگیرد و باعث شود تا خط بطلانی بر روی مناظرات زنده بکشیم.
وی در ادامه افزود: پیشنهادم این است که دو کار باید انجام شود که توسط اصحاب رسانه این نکته جا بیفتد که در مناظرات انتخاباتی قرار است نقد برنامه‌ها و فکر صورت بگیرد و نه نقد شخصیت. این نکته باید تبیین شود که ورود به حریم شخصی افراد، عدول از قواعد است و اگر کسی وارد حریم خصوصی افراد شد، یک نمره منفی برایش در نظر گرفته شود. دیگر اینکه مجری این نوع برنامه نباید صرفا نقش یک ساعت و زمان نگه دار را داشته باشد. این نوع مناظره ها، حضور جدی مجری را می‌طلبد و هدایت و مدیریت درست گفتگو از سوی او انتظار می‌رود. ضمنا بی‌طرف‌بودن کسی که برنامه را مدیریت می‌کند، یک الزام است و نباید وابسته به یک جناح خاص باشد.
وی تصریح کرد: مجری در اینجا حکم یک قاضی را هم دارد ولی قاضی‌ای که فقط در موارد شخصی وارد مباحث می‌شود و کنترل موقعیت را به دست می‌گیرد اما در مباحث محتوایی و اعلام آرا نظرات نباید مداخله کند تا حرف‌های لازم زده شود. شاید به نظر برسد که تعیین مرز بین افکار و اشخاص خیلی سخت است. اما من به شما می‌گویم که این طور نیست و در مورد حریم‌شکنی که در سال 88 صورت گرفت، بسیار عبرت‌آموز بود. آن الگوی عینی می‌تواند کمک کننده باشد که قبل از ورود کسی به امور شخصی افراد مدیریت و کنترل شود.
این جامعه شناس با تاکید بر ضرورت پخش زنده برنامه مناظره، گفت: چون مردم کمتر فرصت دارند تا روزنامه‌ها را بخوانند و اخبار را رصد کنند و بیشتر از طریق رسانه ملی اخبار را به دست می‌آورند و از این طریق می‌توانند در جریان نظرات و آرا کاندیداها قرار بگیرند. آنها با دیدن این برنامه می‌توانند درباره کاندیداها داوری کنند و حق شهروندی و شرعی و قانونی خود را ادا کنند و با انتخاب کاندیدای اصلح در انتخابات ریاست جمهوری رای خود را بدهند. کسی هم قرار نیست به آنها تکلیف کند. اصلا عرصه رای دادن، عرصه تکلیف نیست چون عرصه حق است و حق هم بر عهده خود رای دهنده است.
وی در پاسخ به این سؤال که مخالفت با پخش این برنامه منسوب به جریان خاصی است یا در سطح کلان‌تری با آن مخالفت شده است؟ ، گفت: این را نمی‌دانم و فقط می‌گویم اگر هر جریان سیاسی یا هر کسی مخالف پخش زنده برنامه مناظره باشد که به حسب جلوگیری از رخدادی مشابه 88 نباشد، به نظر من هیچ توجیهی ندارد چون اتفاقاتی از نوعی که ذکر شد هم اگر پیش بیاید را می‌توان مدیریت کرد. این برخورد نه به نفع نظام است و نه به نفع مردم. فقط هم لازم است که ملاحظاتی وجود داشته باشد البته بعید می‌دانم مشکلاتی به وجود بیاید چون ما به‌اندازه کافی هزینه این نوع برخوردها را داده ایم. در کل عدم پخش زنده این برنامه موجه به نظر نمی‌رسید.
دکتر افروغ با تایید اثرگذاری این برنامه در ایجاد شور و اشتیاق در انتخابات اظهار داشت: انتخابات هیجانات خاص خود را دارد و بسیاری از مردم هم اصطلاحا آنلاین و در بزنگاه و لحظه‌ای تصمیم می‌گیرند، برخلاف برخی دیگر که تصمیمات و شناخت عمیق‌تری دارند. دور از ذهن نیست که آنهایی که در بزنگاه تصمیم می‌گیرند با دیدن این برنامه و نوع پاسخ دادن افراد به شناختی نسبی برسند و تصمیماتی بگیرند و معتقدم رئیس جمهور باید حاضر جواب هم باشد زیرا در نشست‌های جهانی حضور پیدا می‌کند و باید بتواند پاسخگوی سؤالات خبرنگارها و رسانه‌ها باشد. به یاد داشته باشید مردم از این طریق می‌توانند تیزهوشی و نظرات کاندیداها را محک بزنند.
پخش زنده مناظره‌ها سبب پویایی و مشارکت بالا می‌شود
سعید نبی، تهیه کننده اسبق برنامه مناظره با اشاره به دشواری‌های ساخت برنامه «مناظره» به بهار گفت: به شخصه و به عنوان کسی که تجربه تهیه‌کنندگی مناظره‌ها را با همه دشواری‌هایش به صورت زنده داشته‌ام معتقدم باید این ریسک را پذیرفت و نترسید و به مردم اعتماد کرد. اعتماد‌سازی هم با ارتباط زنده و بی‌واسطه ممکن می‌شود. پخش زنده مناظره‌هاست که سبب پویایی و مشارکت بالا می‌شود و در مردم شور و اشتیاق به وجود می‌آورد و چه بسا مشارکت عمومی را هم افزایش بدهد.
نبی، برنامه مناظره را برنامه‌ای جریان ساز دانست و گفت: مردم به آنچه با چشم‌هایشان به صورت زنده می‌بینند، با گوش‌هایشان می‌شنوند و با فکرشان تصمیم می‌گیرند و رای خود را در کمال آگاهی و بینش و بصیرت ارائه می‌کنند.
