بهار نیوز - نمایشگاه کتاب؛ هر سال دریغ از پارسال

يکتا تاجيک - روزنامه بهار
چالش‌های فرهنگی در جامعه ما گریبان گیر همه ابعاد فرهنگی و هنری است. حوزه موسیقی بیش از همه در چالش با عدم اجرا و لغو کنسرت ها، صنعت سینما در افت و خیز ریزش تماشاگر و نوسان فروش، میراث فرهنگی مان در چالش تخریب و توجه ویژه، حوزه تئاتر در نوسان شرایط اقتصادی و بازگشت سرمایه و دنیای کتاب و کتاب خوانی هم در چالش حذف شدن و کمرنگ شدن از سبد روزانه و سالانه مردم.

در شرایطی که مردم در چالش مسائل مهمی چون اخبار سیاسی داخل و منطقه هستند و امید به رفع تحریم‌ها و موفقیت برجام بسته‌اند و در رقابت مشوش کننده و کارشکنی‌های هر روزه دیگر احزاب و گروه ها، رمق شان را از دست می‌دهند و غم نان و سودای چرخیدن چرخ زندگی را دارند، شاید مسائل فرهنگی_هنری که موجب تلطیف اوضاع می‌شود و به بهبود حال و روز مردم کمک می‌کند (به یاد آورید شادی و غرور ملی را بعد از دریافت جایزه جهانی و ارزشمند اسکار به واسطه فیلم «فروشنده» و فرهادی که از مغضوبین برخی گروه‌ها هستند) ، در اولویت اهداف و آمال مردم نباشد اما خواه، ناخواه همان‌ها که اندک زمانی را صرف آن می‌کنند هم مایلند چالش‌های موجود در حوزه فرهنگ و هنر رفع شوند نه اینکه این چالش‌ها روز به روز بیشتر از پیش شوند.

یکی از آسیب پذیرترین حوزه‌های فرهنگی کشور ما در این سالها، حوزه کتاب و کتاب خوانی بوده است. آن هم به دلایل بسیار از عصر اطلاعات و بمباران اطلاعات که افراد را از عمق به سطح می‌آورد و آنها را در جریان سر خط اخبار و مسائل روز راضی می‌کند گرفته تا هجوم ابزارهای مختلف تکنولوژیک و سرگرمی زا که به محدود شدن و کم شدن سهم کتاب و مطالعه در سبد خانواده‌ها منجر شده است. همه این موارد در شرایطی است که دنیای نشر در حال دست و پنجه نرم کردن با‌ترجمه‌های ضعیف، سرقت‌های ادبی و انتشار غیر قانونی آثار در فضای مجازی هم هست.

با این حال مردم و علاقه مندان کتاب، حتی به قدر اندک فرصتی هم متن‌ها و داستان هایی را در فضای مجازی دنبال می‌کنند یا داستان‌های صوتی را در ماشین، منزل یا در مسیر رفت و آمد گوش می‌کنند. این دسته از علاقه‌مندان البته سوای حوزه‌های کتاب هستند که اگر بتوانند کتاب به دست می‌گیرند یا در بوک لندها و کتاب فروشی‌ها برای خرید کتاب‌های جدید پرسه می‌زنند و فعالان حوزه نشر هم به امید همین گروه اندک و بیشتر به امید ایجاد تغییر در سطح سواد جامعه در این عرصه فعالند.

در این شرایط تقریبا ناامید کننده که رسانه‌ها و کارشناسان هم همواره بر آن تاکید دارند، وضعیت کتاب و کتاب خوانی هر روزه در سایه مشکلات و معضلات مختلف قرار می‌گیرد و این بار بیش از دو سال است که تنها امکان و فرصت کشوری که همان نمایشگاه بین المللی کتاب است، با چالش‌های مختلفی روبه‌رو بوده و به دلیل عدم تدبیر اندیشی مسئولان شهرداری که داعیه رونق بخشی در حوزه فرهنگ و هنر را دارند، نتوانسته‌اند مشکلات حاکم بر نمایشگاه که سال گذشته هم گریبانگیر آن بود را حل کنند. دو سال است که نمایشگاه به دلیل عدم مهندسی و مدیریت بحران در چالش با بارش‌های بهاری پر از آب می‌شود و نه تنها کسب و کار فعالان حاضر در نمایشگاه را متضرر کرده‌اند که عاملی برای عدم حضور و استقبال همه جانبه علاقه مندان این حوزه شده است. چندین روز از این بحران گذشت اما مسئولین در رفع این معضل ناتوان عمل کردند و معلوم نبود اگر شرایط جوی روی خوش نشان نمی‌داد، الان دالان‌های نمایشگاه چگونه پر از آب شده و همه سالن‌ها و غرفه‌ها را انباشته بود؟

سال گذشته وقتی نمایشگاه چنین بحرانی را از سر گذراند و دستور بر این شد تا این مشکلات رفع شود، امسال هم با بد عهدی همچنان برجا ماند و چالش بزرگ نمایشگاه امسال که میهمان ناشر خارجی (ایتالیایی) هستند، شد. ضمن اینکه یکی دیگر از چالش‌های نمایشگاه مسئله جانمایی و خارج کردن از داخل شهر بوده است. شاید خروج آن از مرکز شهر، کمکی در پیشبرد‌ترافیک شهری بوده اما قطعا جانمایی آن موثر و مطلوب نبوده است و شاید اگر امکانات حمل و نقلی آن مقبول بود، می‌شد بر این دوری از مرکز چشم بست.

معلوم نیست وقتی نمایشگاهی برگزار می‌کنیم که در رفع مشکلات و مدیریت بحران هایی چون غرق شدن غرفه هایش در زیر باران و جانمایی بد آن، ناتوان و غیر موثر بوده‌ایم و خیل عظیمی از علاقه مندان و مخاطبان نمایشگاه را پراکنده و دلسرد کرده ایم، چطور می‌توانیم ادعای بین المللی بودن آن را بپذیریم و امید آن را داشته باشیم که بتوانیم به طور جدی وارد مذاکرات رسمی و خرید و فروش رایت آثار داخلی و خارجی شویم و صاحب نمایشگاهی به تمام معنا بین المللی و حرفه‌ای و البته موثر باشیم. این عبارت که «هر سال دریغ از پارسال» واگویه این روزهای فعالان حوزه فرهنگ وهنر است و ناامید کننده‌تر شاید این باشد که همین مسئولین و دست اندرکارانی که در مدیریت بحران باران و نمایشگاه کتاب در این مقیاس ناتوان بوده اند، رویای مدیریت کشور با مجموع بحران‌ها و چالش‌های متعددش دارند!