روزنامه بهار: پس از سخنان تند عبدالصمد خرمآبادی معاون دادستان کل کشور و دبیر کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه در انتقاد از وزارت ارتباطات در حوزه فیلترینگ و گفتههای او مبنی بر اینکه «این وزارتخانه برای بیگانگان در فضای مجازی اتوبانکشی کرده و اجازه عربدهکشی و اهانت به ارزشها میدهد» و واکنش محمود واعظی وزیر ارتباطات به این صحبتها که گفته بود «این نظرات شخصی دبیر کارگروه فیلترینگ است و نظر کارگروه نیست و ایشان مرتب سخنرانی میکنند که تخصصشان در این حوزه نیست و نظرشان این است که همه چیز بسته شود اما کارگروه در کشور براساس نظر یک شخص اداره نمیشود» حال دادستان کل کشور نیز به این کشمکش وارد شده و از رفتار وزارت ارتباطات در این زمینه به سختی انتقاد کرده است.
وزارت ارتباطات تسلیم قانون باشد
در همین ارتباط دادستان کل کشور گفت: فیلتر سایتها و کانالهای شبکه مجازی از دو طریق دستور قضایی و یا تصویب و دستور کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه انجام میشود و افراد نمیتوانند با نظر شخصی خود اقدام به چنین کاری کنند.حجت الاسلام منتظری اعلام کرد: آنچه از ناحیه معاون قضایی دادستان کل در امور فضای مجازی در خصوص بستن و فیلتر کردن سایتها، شبکهها یا کانالهای فضای مجازی اعلام میشود یا با دستور قضایی است که از سوی ایشان به وزارت ارتباطات اعلام میشود یا با دستور و تصویب کارگروه است که هر دو باید انجام شود. وی افزود: جلسات کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه هر دو یا سه هفته یکبار به صورت حضوری و یا حسب مورد و برنامه ریزی صورت گرفته به صورت آن لاین برگزار و تصمیمات مربوطه و نظرات همه اعضا در این جلسات اخذ میشود.
دادستان کل کشور تاکید کرد: وزیر محترم ارتباطات اعلام کرده است : معاون دادستان کل کشور در امور فضای مجازی نظرات شخصی خود را اعلام میکند که قطعا چنین نیست و حتی یک مورد هم نمیتوانند ارائه دهند که دستور شخصی آقای خرم آبادی بوده است. منتظری افزود: وزارت ارتباطات وظیفه دارد فضای مجازی را رصد کند و خطراتی را که از این ناحیه متوجه جامعه، جوانان و خانوادههاست و دغدغه مقام معظم رهبری هم هست، تبیین و اعلام کند. همچنین در زمینه دستوراتی را که از ناحیه دادستانی کل اعلام میشود عمل کنند. وی گفت: گله ما از وزارت ارتباطات این است که برخی از کانالها و سایتهایی را که بر اساس دستور قضایی یا اعلام و تصویب کارگروه باید بسته و فیلتر شوند، نمیبندد و مسدود نمیکند.
دادستان کل کشور تصریح کرد: مسئولان این وزارتخانه اعلام کردهاند که دستورات و منویات مقام معظم رهبری را اجرا میکنند، مقام معظم رهبری چند سالی است که نسبت به ایجاد شبکه ملی در کشور تاکید کردهاند، البته اقداماتی شده است اما انتظار این است که تلاشها در این زمینه بیشتر شود چون جامعه را نباید در اختیار کانالها و سایتهایی قرار دهیم که از سوی دشمنان تغذیه میشود و دارای محتوای ضد اخلاقی، ضد دینی و ضد شرافت انسانی است. منتظری اظهار کرد: امیدواریم با هماهنگی، تعامل و دست به دست هم فضای مجازی را به فضایی سالم و پاک تبدیل کنیم. وی در پایان گفت: سخن ما با وزارت ارتباطات این است که تسلیم قانون باشد.
هفتهای سه هزار فیلتر در تلگرام
از سوی دیگر وزیر ارتباطات نیز در اظهار نظری روز گذشته اعلام کرد به طور متوسط در هفته سه هزار کانال غیراخلاقی در شبکه اجتماعی تلگرام مسدود میشود. محمود واعظی گفت: از تعداد کانالهای غیراخلاقی تلگرام که مسدود میشود تعدادی از آنها برای رسیدگی به مقامات قضائی ارجاع میشود. وی با بیان اینکه مسدود شدن این تعداد کانال غیراخلاقی در هفته کار بزرگی است، اظهار داشت که این اقدام طبق خواسته مردم برای استفاده راحتتر از فضای مجازی و در جهت سالمسازی و پاکسازی این فضا صورت میگیرد. واعظی خاطرنشان کرد: با اقدامات صورت گرفته و جلوگیری از فعالیت کانالهای غیراخلاقی و خشن برای جوانان و نوجوانان، این فضا را سالمسازی کرده تا این قشر در مواجهه با فضای مجازی با فضایی سالم و بدون مشکل روبهرو شوند.
اما سخنان دادستان کل کشور و سخنان دوباره وزیر ارتباطات پایان این کشمکش قدیمی میان دولت و موافقان محدودیتهای هرچه بیشتر در فضای مجازی نبوده است. شب پیش از آن نیز شبکه دوم سیما میزبان مناظره عبدالصمد خرمآبادی معاون دادستان کل کشور و محمدجواد آذری جهرمی معاون وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات بود. مناظرهای که در آن خرم آبادی به تکرار گفتههای پیشین خود پرداخت و با انتقاد از بسته بودن دست دستگاه قضا در این زمینه گفت: از ما گله داشتند که چرا فضای مجازی تا ایناندازه یله و رهاست؟ میگویند مگر شما به عنوان دادستان کل کشور ریاست کارگروه تعیین مصادیق مجرمانه را بر عهده ندارید؟ مگر دادستانی کل کشور معاونت امور فضای مجازی را بر عهده ندارد؟ در حالی که ما همه تلاش خود را در جهت کنترل فضای مجازی در این حد که بتوانیم با جرایمی که در این فضا ارتکاب پیدا میکند، به عمل میآوریم، اما شاکله فضای مجازی کشور به نحوی چیده شده که برای من که قاضی دادگستری هستم و باید اعمال قانون کنم، این امکان فراهم نیست.
معاون وزیر ارتباطات نیز در این برنامه با بیان اینکه روال سامانه کارگروه فیلترینگ و آنچه درباره آن رایگیری میشود درباره سایت است و کانالهای تلگرامی عمدتا در سامانه به صورت آنلاین رایگیری نمیشوند، گفت: وزارت ارتباطات عضو کارگروه است اما عضو اظهار نظر در سیستم آنلاین نیست. همچنین موضوعی که آقای واعظی اشاره کردند این است که آن کانالهایی که ما باید میبستیم، بستیم و اگر مواردی هست که باید بیشتر بررسی شود، در جلسه کارگروه مطرح نشده و باید مطرح شود. محمدجواد آذری جهرمی همچنین خاطرنشان کرد: در چارچوب فضای مجازی توهینهایی به مقدسات ما، به مقامات ما و علیه امنیت ملی انجام میشود که ما آنها را تایید نمیکنیم و پیگیری هم میکنیم، اما ما نمیتوانیم برای مردم تعیین تکلیف کنیم که به چه سرویسی بروند. ما باید شرایط را برای آنها فراهم کنیم. مردم این فضا را انتخاب کردند. حالا یا ما باید آنها را برگردانیم یا با نگاه ریشهای آن را حل کنیم.
سابقه دار بودن یک جدال
کشمکش دولت و قوه قضا بر سر مسئله فیلترینگ فضای مجازی سابقهای طولانی دارد که در یک نمونه سال گذشته رئیس جمهور در گفتگوی مستقیم با مردم در سیما گفت: دولت یازدهم از روز اول که برخیها معتقد بودند باید با این شبکهها مبارزه و آنها را فیلتر کرد چرا که میپنداشتند این شبکهها مشکل برای جامعه درست میکنند، اجازه این اقدام را نداد. سخنان و اشارات روحانی درباره فشار به دولت برای بستن این شبکهها، از سوی برخی چهرههای دستگاه قضا در همان زمان رد شد؛ دادستان کل کشور یکی از این چهرهها بود که در گفتوگو با خبرگزاری صدا و سیما، اظهار کرد: اینها که ادعا میکنند ما برای مسدود کردن سایتها به دولت فشار میآوریم، یک مورد را نشان دهند تا ما حرف خودمان را پس بگیریم. حجتالاسلام محمد منتظری افزود: حتی با یک مورد سایت و فضای مجازی که اطلاعات و اخبار مفید داشتهاند، برخورد نکردهایم و برخی به مردم آدرس غلط ندهند. همچنین عبدالصمد خرمآبادی، دبیر کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه نیز در برابر این سخنان رئیس جمهور گفته بود: هیچکس با فعالیت شبکههای اجتماعی مخالف نیست و این موضوع که برای فیلتر شبکههای خارجی از جمله تلگرام تحت فشار هستیم، صحیح نیست.
گفتنی است دولت و وزارت ارتباطات که از فیلترینگ هوشمند در برابر فیلتر کامل در فضای مجازی دفاع میکند با پیشبرد این پروژه تلاش میکند محدودیتها در این فضا را تا جای ممکن منطقی کند. در همین ارتباط چندی پیش از این کشمکشها میان وزارت ارتباطات و دادستانی کل کشور واعظی از اتمام فاز دوم گروه فیلترینگ هوشمند و آغاز فاز سوم آن خبرداد و با اشاره به برخی جریانسازیهای رسانههای مخالف دولت گفت: متاسفانه مشاهده میکنیم برخی افراد بدون داشتن اطلاعات تخصصی در این حوزه، اظهار نظر میکنند و برخی از سایتها نیز بر اساس همین اظهارات، تیترهای منفی میزنند. وی با تاکید بر این که باید مراقب محتوای غیراخلاقی در فضای مجازی بود، اضافه کرد: ما به دنبال ایجاد فضای مجازی پاک در کشور هستیم و دولت در این زمینه از بخش خصوصی فعال این حوزه حمایت خواهد کرد.