تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۰۶/۱۹ ساعت ۱۳:۴۶
کد مطلب : ۱۳۶۴۶۴
ده سپتامبر‌روز جهانی پیشگیری از خودکشی است
سه‌هزار خودکشی در روز
می‌گل هشترودی- روزنامه بهار
19شهریور ماه، برابر با 10 سپتامبر «روز جهانی مبارزه با خودکشی» در تقویم جهانی نامگذاری شده است؛ روز جهانی پیشگیری از خودکشی که همه ساله در ۱۰ سپتامبر و در سراسر جهان برگزار می‌شود، این روز برای افزایش آگاهی عمومی نسبت به خودکشی و پیشگیری از آن در نظر گرفته شده است. مجمع جهانی پیشگیری از خودکشی «IASP» با همکاری سازمان بهداشت جهانی «WHO» و فدراسیون جهانی سلامت روان این روز را میزبانی می‌کند. سازمان ملل متحد یک «سیاست‌نامه پیشگیری از خودکشی» را در دهه ۱۹۹۰ منتشر کرد که بسیاری کشورها از آن برای پیشگیری از خودکشی پیروی می‌کنند.
***
تاریخچه
از تاریخ ۲۰۱۱، بر پایه تخمین‌ها سالیانه ۲۰ تا ۶۰ میلیون نفر در جهان دست به خودکشی می‌زنند اما تنها یک میلیون نفر از آنها در اقدام خود موفق می‌شوند. یعنی در هر 40 ثانیه یک نفر یا به عبارتی 3 هزار خودکشی در روز. طبق آمارهای سازمان بهداشت جهانی در کنار هر یک خودکشی موفق ۲۰ خودکشی ناموفق صورت می‌گیرد، این یعنی در هر ۳ ثانیه یک خودکشی ناموفق در جهان انجام می‌شود. خودکشی مهم‌ترین سبب مرگ‌ومیر جوانان ۱۵ تا ۲۴ سال است. آمار مرگ‌ومیر افراد بر اثر خودکشی به تنهایی بیشتر از آمار مرگ‌ومیر افراد در جنگ‌ها و قتل‌ها است. خودکشی سیزدهمین عامل مرگ‌ومیر در سراسر جهان به شمار می‌آید. بر پایه گزارش‌های سازمان بهداشت جهانی خودکشی عامل نیمی از مرگ‌ومیرهای خشن در جهان به حساب می‌آید. طبق گفته برایان میشارا، مدیر مجمع جهانی پیشگیری از خودکشی، آن‌هایی که خود را می‌کشند تعدادشان از آن‌هایی که در جنگ‌ها، حوادث وحشت‌افکنی و نزاع خیابانی کشته می‌شوند بیشتر است. انتظار می‌رود تا ۲۰۲۰ شمار افرادی که سالیانه خودکشی می‌کنند به بیش از ۱.۵ میلیون تن برسد.
مرگ سالانه حدود ۵۰۰۰ نفر در ایران براثر خودکشی
چندی پیش حسن موسوی چلک، رئیس انجمن مددکاری اجتماعی ایران، با بیان آنکه «خودکشی» یک پدیده جهان شمول است گفت: ممکن است این پدیده جهان شمول در برخی از کشورها فراوانی بیشتری را به خود اختصاص دهد. این در حالیست که موضوع اقدام به خودکشی و خودکشی کامل با یکدیگر تفاوت دارند. زیرا اقدام به خودکشی منجر به فوت فرد نمی‌شود اما در خودکشی کامل شاهد مرگ فرد هستیم. چلک ادامه داد: بر اساس آمار پزشکی قانونی، آمار خودکشی در ایران سالانه حدود ۵۰۰۰ نفر است؛ به طوری که نرخ خودکشی در ایران معمولا پنج تا شش نفر به ازای هر ۱۰۰ هزار نفر است. در زمینه ثبت آمار خودکشی، نظام ثبتی دقیقی نداریم، آمارهایی که در خصوص خودکشی مطرح می‌شوند تنها آمار مراجعه‌کنندگان به مراکز درمانی پزشکی قانونی، اورژانس اجتماعی، ناجا و غیره هستند اما به علت آنکه این آمارها تجمیع نمی‌شوند و هر نهاد آمار خاص خود را منتشر می‌کند و نظام ثبتی دقیقی در این حوزه نداریم، آمار مشخصی را در خصوص میزان خودکشی در کشور نمی‌توان ارائه داد.
نرخ خودکشی در ایران نسبت به میانگین جهانی کمتر است
چلک افزود: به طور کلی نرخ خودکشی در ایران نسبت به میانگین جهانی کمتر است؛ به طوری که بر اساس آمار سال ۲۰۱۲ در ایران در مقابل هر ۱۰۰ هزار نفر، ۵ تا ۵.۲ نفر نرخ خودکشی می‌کنند، این در حالی است که این نرخ جهانی ۱۱ تا ۱۲ نفر است. وی ادامه داد: بر اساس آمار سال ۲۰۱۲ سالیانه حدود ۸۰۰ هزار نفر در دنیا خودکشی می‌کردند که در این میان کره شمالی، هند، لیتوانی،ترکمنستان، بلاروس، روسیه و حتی ژاپن و … آمار بالایی از خودکشی را به خود اختصاص داده بودند. وضعیت کشور بحرانی نیست. رئیس انجمن مددکاری اجتماعی ایران تاکید کرد: نمی‌توانیم وضعیت خودکشی در ایران را بحرانی اعلام کنیم. هر چند در کشور اسلامی ایران با توجه به اینکه قتل نفس بر اساس دین و مذهب ما حرام است، پس، حتی یک مورد آن هم جایز نیست اما در استان‌های ایلام، کرمانشاه، لرستان و خوزستان آمار خودکشی نگران کننده‌تر از سایر نقاط کشور است. به طور کلی عمده خودکشی‌ها در کشور بیشتر جنبه «تهدیدی» داشته به همین دلیل استفاده از قرص و دارو و موادی از این قبیل رایج‌ترین روش خودکشی در کشور است. در حالی که روش‌های خشن‌تری همچون حلق آویز کردن کمتر در ایران مورد استفاده قرار می‌گیرند.
وی در خصوص میانگین سنی اقدام به خودکشی در کشور نیز گفت: در برخی از کشورهای دنیا اقدام به خودکشی و همچنین خودکشی دربزرگسالان بیش از سایر افراد صورت می‌گیرد. این در حالیست که در ایران میانگین سنی افرادی که اقدام به خودکشی و یا خودکشی کامل می‌کنند کمتر از ۳۰ سال است. این در حالیست که نمی‌توان مدعی شد که زنان بیشتر از مردان اقدام به خودکشی می‌کنند اما به طور کلی خودکشی در جامعه شهری بیش از جامعه روستایی است. ایران معمولا در محیط‌های شهری و در میان افراد مجرد، آمار خودکشی بیش از سایر افراد جامعه است.وی در خصوص علل خودکشی در کشور نیز گفت: خودکشی علت‌های متعددی دارد و علل فردی، اقتصادی و حتی در برخی مواقع «اعتراض» می‌تواند علت خودکشی باشد. با این حال شکست‌های عشقی و شغلی نیز از جمله دلایل خودکشی هستند. نرخ خودکشی در افراد مبتلا به افسردگی بیش از سایرین است. به طور کلی «دلایل فردی» از جمله علل قالب گرایش افراد به خودکشی است اما مسائل اقتصادی نیز می‌تواند تا حدی در این زمینه تاثیرگذار باشد. عدم نهادینه کردن باورهای دینی در افراد نیز در گرایش آنها به خودکشی بسیار تاثیرگذار است، به طور کلی خودکشی در افراد شهری، مجرد و لامذهب بیش از سایرین است.
سهولت دسترسیبه وسایل «خودکشی»
طاهره باغانی، روان شناس و آسیب شناس اجتماعی نیز با ابراز نگرانی از رشد آمار خودکشی موفق زنان گفته بود: در بین زنان بیشترین متغیرهایی که عامل گرایش آنها به خودکشی می‌شوند مربوط به وضعیت خانوادگی هستند. فشارهایی که به دختران وارد می‌شود، ناآگاهی از مهارت‌های ارتباطی و حل مسئله در خانواده‌ها و قرار گرفتن این قشر زیر فشارهای مدرنیته و سنت باعث می‌شود برخی از آنها برای رهایی از این فشارها به چنین اقدامی دست بزنند. آمار خودکشی در ایران نسبت به نرخ جهانی پایین‌تر است.
وی با اشاره به دلایل خودکشی در کشور گفت: بافت جمعیتی جوان، گذار جامعه از بافت سنتی به صنعتی شدن و فشارهای اقتصادی و اجتماعی همگی از جمله عواملی هستند که خطر خودکشی را در ایران افزایش می‌دهد. این عوامل در کنار متغیرهای جمعیت شناختی مانند جنسیت، بیکاری، تحصیلات پایین و وضعیت خانوادگی تا عوامل روانشناختی و روانپزشکی مثل ابتلا به بیماری‌هایی نظیر افسردگی در گرایش به خودکشی دخیل هستند. همچنین اغلب اقدام به خودکشی‌هایی که در زنان انجام می‌شود به منزله فریادی برای کمک است. باغانی با اشاره به ساختار سنی جوان اقدام کنندگان به خودکشی در کشور تصریح کرد: بیشترین افراد در معرض خودکشی در سنین زیر 30 سالگی قرار دارند. برخی از رفتارهای اقدام به خودکشی نیز به منظور جلب توجه و یا جلب حمایت از سوی خانواده یا همسر انجام می‌شود. این گونه اقدام به خودکشی‌ها در بین افراد مبتلا به اختلالات شخصیت بیشتراست. وی با اشاره به تفاوت روش‌های مورد استفاده برای خودکشی براساس وضعیت جغرافیایی اظهار کرد: براساس آمارها در استان‌های غربی کشور شاهدیم که بیشتر از روش‌های توام با خشونت نظیر خودسوزی برای خودکشی استفاده می‌شود که متاسفانه در بین زنان نیز شایع‌تر است. با این وجود به طور کلی زنان از رفتارهای کمتر خشن مانند استفاده از قرص استفاده کرده و مردان بیشتر از روش‌های همراه با خشونت مانند پریدن از ارتفاع و. . . استفاده می‌کنند. او با انتقاد از سهولت دسترسی به وسایل خودکشی در ایران گفت: بیشترین اقدام به خودکشی در بین جمعیت زیر 20 سال اتفاق می‌افتد این در حالیست که سهولت دسترسی به وسایل خودکشی، لزوم نظارت بیشتر مسئولان را می‌طلبد. عامل زمینه ساز خودکشی در کشورهای آسیایی تکانش‌گری است یعنی خودکشی‌ها بدون برنامه‌ریزی و قصد قبلی و بیشتر به دلیل واکنش‌های هیجانی انجام می‌شود.
دام سیاه «نهنگ آبی»
حسین اسدبیگی رئیس اورژانس اجتماعی کشوردر رابطه بابازی نهنگ آبی که این روزها لقب 50 قدم تامرگ را به او داده‌اند و در کشور هایی همچون روسیه باعث مرگ بیش از 130 نوجوان شده است واکنش نشان داده و نسبت به انتشار اخبار و پخش فیلم‌های «نهنگ آبی» گفت: انتشار اخبار و فایل‌های مربوط به این بازی باعث می‌شود که ذهن کنجکاو نوجوانان به سمت آن رفته و به نوعی تبلیغ غیر مستقیم برای این محصول ایجاد شود. این کلیپ‌ها و تصاویر در ظاهر بیننده را در مورد این بازی هشدار می‌دهند و بر مراقبت از نوجوانان در مقابل آن تاکید می‌کنند. این در حالیست که معتقدم این روش یکی از روش‌های تبلیغ غیر مستقیم است که باعث مشارکت بیشتر نوجوانان در چنین بازی‌هایی خواهد شد. تاکنون هیچ مورد خودکشی به علت شرکت در این بازی به اورژانس اجتماعی گزارش نشده است. عوامل مختلفی باعث بروز بن‌بست ذهنی در جوانان می‌شود که حاصل این بن بست چیزی جز خودکشی نیست. در شرایطی که این روزها جامعه ما در حال فرو رفتن در گردآب سالمندی است باید سیاست‌گذاری‌های لازم برای دوری جوانان از بن‌بست‌های ذهنی فراهم شود که کشورمان از میانگین خود کشی جهانی بیش از پیش فاصله بگیرد.
19شهریور ماه، برابر با 10 سپتامبر «روز جهانی مبارزه با خودکشی» در تقویم جهانی نامگذاری شده است؛ روز جهانی پیشگیری از خودکشی که همه ساله در ۱۰ سپتامبر و در سراسر جهان برگزار می‌شود، این روز برای افزایش آگاهی عمومی نسبت به خودکشی و پیشگیری از آن در نظر گرفته شده است. مجمع جهانی پیشگیری از خودکشی «IASP» با همکاری سازمان بهداشت جهانی «WHO» و فدراسیون جهانی سلامت روان این روز را میزبانی می‌کند. سازمان ملل متحد یک «سیاست‌نامه پیشگیری از خودکشی» را در دهه ۱۹۹۰ منتشر کرد که بسیاری کشورها از آن برای پیشگیری از خودکشی پیروی می‌کنند.
***
تاریخچه
از تاریخ ۲۰۱۱، بر پایه تخمین‌ها سالیانه ۲۰ تا ۶۰ میلیون نفر در جهان دست به خودکشی می‌زنند اما تنها یک میلیون نفر از آنها در اقدام خود موفق می‌شوند. یعنی در هر 40 ثانیه یک نفر یا به عبارتی 3 هزار خودکشی در روز. طبق آمارهای سازمان بهداشت جهانی در کنار هر یک خودکشی موفق ۲۰ خودکشی ناموفق صورت می‌گیرد، این یعنی در هر ۳ ثانیه یک خودکشی ناموفق در جهان انجام می‌شود. خودکشی مهم‌ترین سبب مرگ‌ومیر جوانان ۱۵ تا ۲۴ سال است. آمار مرگ‌ومیر افراد بر اثر خودکشی به تنهایی بیشتر از آمار مرگ‌ومیر افراد در جنگ‌ها و قتل‌ها است. خودکشی سیزدهمین عامل مرگ‌ومیر در سراسر جهان به شمار می‌آید. بر پایه گزارش‌های سازمان بهداشت جهانی خودکشی عامل نیمی از مرگ‌ومیرهای خشن در جهان به حساب می‌آید. طبق گفته برایان میشارا، مدیر مجمع جهانی پیشگیری از خودکشی، آن‌هایی که خود را می‌کشند تعدادشان از آن‌هایی که در جنگ‌ها، حوادث وحشت‌افکنی و نزاع خیابانی کشته می‌شوند بیشتر است. انتظار می‌رود تا ۲۰۲۰ شمار افرادی که سالیانه خودکشی می‌کنند به بیش از ۱.۵ میلیون تن برسد.
مرگ سالانه حدود ۵۰۰۰ نفر در ایران براثر خودکشی
چندی پیش حسن موسوی چلک، رئیس انجمن مددکاری اجتماعی ایران، با بیان آنکه «خودکشی» یک پدیده جهان شمول است گفت: ممکن است این پدیده جهان شمول در برخی از کشورها فراوانی بیشتری را به خود اختصاص دهد. این در حالیست که موضوع اقدام به خودکشی و خودکشی کامل با یکدیگر تفاوت دارند. زیرا اقدام به خودکشی منجر به فوت فرد نمی‌شود اما در خودکشی کامل شاهد مرگ فرد هستیم. چلک ادامه داد: بر اساس آمار پزشکی قانونی، آمار خودکشی در ایران سالانه حدود ۵۰۰۰ نفر است؛ به طوری که نرخ خودکشی در ایران معمولا پنج تا شش نفر به ازای هر ۱۰۰ هزار نفر است. در زمینه ثبت آمار خودکشی، نظام ثبتی دقیقی نداریم، آمارهایی که در خصوص خودکشی مطرح می‌شوند تنها آمار مراجعه‌کنندگان به مراکز درمانی پزشکی قانونی، اورژانس اجتماعی، ناجا و غیره هستند اما به علت آنکه این آمارها تجمیع نمی‌شوند و هر نهاد آمار خاص خود را منتشر می‌کند و نظام ثبتی دقیقی در این حوزه نداریم، آمار مشخصی را در خصوص میزان خودکشی در کشور نمی‌توان ارائه داد.
نرخ خودکشی در ایران نسبت به میانگین جهانی کمتر است
چلک افزود: به طور کلی نرخ خودکشی در ایران نسبت به میانگین جهانی کمتر است؛ به طوری که بر اساس آمار سال ۲۰۱۲ در ایران در مقابل هر ۱۰۰ هزار نفر، ۵ تا ۵.۲ نفر نرخ خودکشی می‌کنند، این در حالی است که این نرخ جهانی ۱۱ تا ۱۲ نفر است. وی ادامه داد: بر اساس آمار سال ۲۰۱۲ سالیانه حدود ۸۰۰ هزار نفر در دنیا خودکشی می‌کردند که در این میان کره شمالی، هند، لیتوانی،ترکمنستان، بلاروس، روسیه و حتی ژاپن و … آمار بالایی از خودکشی را به خود اختصاص داده بودند. وضعیت کشور بحرانی نیست. رئیس انجمن مددکاری اجتماعی ایران تاکید کرد: نمی‌توانیم وضعیت خودکشی در ایران را بحرانی اعلام کنیم. هر چند در کشور اسلامی ایران با توجه به اینکه قتل نفس بر اساس دین و مذهب ما حرام است، پس، حتی یک مورد آن هم جایز نیست اما در استان‌های ایلام، کرمانشاه، لرستان و خوزستان آمار خودکشی نگران کننده‌تر از سایر نقاط کشور است. به طور کلی عمده خودکشی‌ها در کشور بیشتر جنبه «تهدیدی» داشته به همین دلیل استفاده از قرص و دارو و موادی از این قبیل رایج‌ترین روش خودکشی در کشور است. در حالی که روش‌های خشن‌تری همچون حلق آویز کردن کمتر در ایران مورد استفاده قرار می‌گیرند.
وی در خصوص میانگین سنی اقدام به خودکشی در کشور نیز گفت: در برخی از کشورهای دنیا اقدام به خودکشی و همچنین خودکشی دربزرگسالان بیش از سایر افراد صورت می‌گیرد. این در حالیست که در ایران میانگین سنی افرادی که اقدام به خودکشی و یا خودکشی کامل می‌کنند کمتر از ۳۰ سال است. این در حالیست که نمی‌توان مدعی شد که زنان بیشتر از مردان اقدام به خودکشی می‌کنند اما به طور کلی خودکشی در جامعه شهری بیش از جامعه روستایی است. ایران معمولا در محیط‌های شهری و در میان افراد مجرد، آمار خودکشی بیش از سایر افراد جامعه است.وی در خصوص علل خودکشی در کشور نیز گفت: خودکشی علت‌های متعددی دارد و علل فردی، اقتصادی و حتی در برخی مواقع «اعتراض» می‌تواند علت خودکشی باشد. با این حال شکست‌های عشقی و شغلی نیز از جمله دلایل خودکشی هستند. نرخ خودکشی در افراد مبتلا به افسردگی بیش از سایرین است. به طور کلی «دلایل فردی» از جمله علل قالب گرایش افراد به خودکشی است اما مسائل اقتصادی نیز می‌تواند تا حدی در این زمینه تاثیرگذار باشد. عدم نهادینه کردن باورهای دینی در افراد نیز در گرایش آنها به خودکشی بسیار تاثیرگذار است، به طور کلی خودکشی در افراد شهری، مجرد و لامذهب بیش از سایرین است.
سهولت دسترسیبه وسایل «خودکشی»
طاهره باغانی، روان شناس و آسیب شناس اجتماعی نیز با ابراز نگرانی از رشد آمار خودکشی موفق زنان گفته بود: در بین زنان بیشترین متغیرهایی که عامل گرایش آنها به خودکشی می‌شوند مربوط به وضعیت خانوادگی هستند. فشارهایی که به دختران وارد می‌شود، ناآگاهی از مهارت‌های ارتباطی و حل مسئله در خانواده‌ها و قرار گرفتن این قشر زیر فشارهای مدرنیته و سنت باعث می‌شود برخی از آنها برای رهایی از این فشارها به چنین اقدامی دست بزنند. آمار خودکشی در ایران نسبت به نرخ جهانی پایین‌تر است.
وی با اشاره به دلایل خودکشی در کشور گفت: بافت جمعیتی جوان، گذار جامعه از بافت سنتی به صنعتی شدن و فشارهای اقتصادی و اجتماعی همگی از جمله عواملی هستند که خطر خودکشی را در ایران افزایش می‌دهد. این عوامل در کنار متغیرهای جمعیت شناختی مانند جنسیت، بیکاری، تحصیلات پایین و وضعیت خانوادگی تا عوامل روانشناختی و روانپزشکی مثل ابتلا به بیماری‌هایی نظیر افسردگی در گرایش به خودکشی دخیل هستند. همچنین اغلب اقدام به خودکشی‌هایی که در زنان انجام می‌شود به منزله فریادی برای کمک است. باغانی با اشاره به ساختار سنی جوان اقدام کنندگان به خودکشی در کشور تصریح کرد: بیشترین افراد در معرض خودکشی در سنین زیر 30 سالگی قرار دارند. برخی از رفتارهای اقدام به خودکشی نیز به منظور جلب توجه و یا جلب حمایت از سوی خانواده یا همسر انجام می‌شود. این گونه اقدام به خودکشی‌ها در بین افراد مبتلا به اختلالات شخصیت بیشتراست. وی با اشاره به تفاوت روش‌های مورد استفاده برای خودکشی براساس وضعیت جغرافیایی اظهار کرد: براساس آمارها در استان‌های غربی کشور شاهدیم که بیشتر از روش‌های توام با خشونت نظیر خودسوزی برای خودکشی استفاده می‌شود که متاسفانه در بین زنان نیز شایع‌تر است. با این وجود به طور کلی زنان از رفتارهای کمتر خشن مانند استفاده از قرص استفاده کرده و مردان بیشتر از روش‌های همراه با خشونت مانند پریدن از ارتفاع و. . . استفاده می‌کنند. او با انتقاد از سهولت دسترسی به وسایل خودکشی در ایران گفت: بیشترین اقدام به خودکشی در بین جمعیت زیر 20 سال اتفاق می‌افتد این در حالیست که سهولت دسترسی به وسایل خودکشی، لزوم نظارت بیشتر مسئولان را می‌طلبد. عامل زمینه ساز خودکشی در کشورهای آسیایی تکانش‌گری است یعنی خودکشی‌ها بدون برنامه‌ریزی و قصد قبلی و بیشتر به دلیل واکنش‌های هیجانی انجام می‌شود.
دام سیاه «نهنگ آبی»
حسین اسدبیگی رئیس اورژانس اجتماعی کشوردر رابطه بابازی نهنگ آبی که این روزها لقب 50 قدم تامرگ را به او داده‌اند و در کشور هایی همچون روسیه باعث مرگ بیش از 130 نوجوان شده است واکنش نشان داده و نسبت به انتشار اخبار و پخش فیلم‌های «نهنگ آبی» گفت: انتشار اخبار و فایل‌های مربوط به این بازی باعث می‌شود که ذهن کنجکاو نوجوانان به سمت آن رفته و به نوعی تبلیغ غیر مستقیم برای این محصول ایجاد شود. این کلیپ‌ها و تصاویر در ظاهر بیننده را در مورد این بازی هشدار می‌دهند و بر مراقبت از نوجوانان در مقابل آن تاکید می‌کنند. این در حالیست که معتقدم این روش یکی از روش‌های تبلیغ غیر مستقیم است که باعث مشارکت بیشتر نوجوانان در چنین بازی‌هایی خواهد شد. تاکنون هیچ مورد خودکشی به علت شرکت در این بازی به اورژانس اجتماعی گزارش نشده است. عوامل مختلفی باعث بروز بن‌بست ذهنی در جوانان می‌شود که حاصل این بن بست چیزی جز خودکشی نیست. در شرایطی که این روزها جامعه ما در حال فرو رفتن در گردآب سالمندی است باید سیاست‌گذاری‌های لازم برای دوری جوانان از بن‌بست‌های ذهنی فراهم شود که کشورمان از میانگین خود کشی جهانی بیش از پیش فاصله بگیرد.
