به روز شده در ۱۴۰۲/۱۲/۲۸ - ۲۰:۵۵
 
۰
تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۹/۱۸ ساعت ۱۷:۰۸
کد مطلب : ۱۶۶۶۹۰

نشست شورای همکاری خلیج فارس

گروه بین‌الملل: اجلاس سالانه رهبران کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس بدون حضور امیر قطر روز یکشنبه در ریاض، پایتخت عربستان سعودی آغاز شد.
نشست شورای همکاری خلیج فارس
خبرگزاری فرانسه در گزارشی می‌گوید بحران قطر، جنگ ناتمام یمن و رسوایی قتل جمال خاشقجی بر نشست امسال پادشاهی‌های نفت‌خیز حاشیه جنوبی خلیج فارس سایه انداخته است. با وجود اهمیت مسائل مطرح در دستور کار نشست روز یکشنبه، هیچکس انتظار بیان موضعی مهم از جانب رهبران این کشورها را ندارد. با وجود دعوت رسمی عربستان سعودی از امیر شیخ تمام بن احمد آل ثانی، پادشاه قطر در این نشست حضور ندارد. عربستان، بحرین، امارات متحده عربی، مصر و چند کشور عربی دیگر از ژوئن سال ۲۰۱۷ پادشاهی قطر را به اتهام حمایت از تروریسم و داشتن روابط گسترده با ایران تحریم کرده و عملا در محاصره اقتصادی، سیاسی و جغرافیایی قرار دادند. با وجود تلاش‌های کویت و ایالات متحده برای میانجیگری میان دوحه و ریاض، این بحران دیپلماتیک هنوز حل نشده است. معاون وزارت خارجه قطر به نمایندگی از این کشور در نشست سران شورای همکاری خلیج فارس شرکت می‌کند.
شیخ خالد بن احمد الخلیفه، وزیر خارجه بحرین گفته است قطر تمام پل‌های بازگشت به موقعیت اصلی خود در این نهاد را پشت سر خراب کرده است. عبدالطیف الزیانی، دبیر کل شورای همکاری خلیج فارس گفت که اجلاس سی‌ و نهم بر بازنگری روابط با ایران پس از بازگشت تحریم‌ها تمرکز می‌کند. تمرکز بر ایران و تلاش برای به عقب راندن سیاست‌های منطقه‌ای تهران از جانب عربستان سعودی، بحرین و امارات متحده عربی نمایندگی می‌شود. ایران با کویت و عمان روابط «عادی» دارد. نزدیکی بیشتر میان دوحه و تهران در چارچوب بحران کنونی دور از ذهن نیست. جنگ یمن، بحران قطر و رسوایی قتل جمال خاشقجی توان عربستان سعودی برای راهبری این نهاد منطقه‌ای را به چالش کشیده است. موقعیت محمد بن سلمان به‌عنوان بازیگر اصلی سیاست داخلی و خارجی ریاض در خلق این بحران‌ها، وضعیت ولیعهد پرقدرت پادشاهی سعودی را به چالش کشیده است.
 
شورای همکاری خلیج فارس در ماه مه سال ۱۹۸۱، دو سال پس از پیروزی انقلاب در ایران و پس از آغاز جنگ میان ایران و عراق، متولد شد. عربستان سعودی، امارات عربی متحده، کویت، قطر، بحرین و عمان اعضای این سازمان هستند. پادشاهی‌های حاشیه جنوبی خلیج فارس، انقلاب ۱۳۵۷ ایران را تهدیدی جدی برای موجودیت خود تلقی می‌کرند. وضعیتی که گویا نزدیک به ۴ دهه بعد همچنان ادامه دارد.

کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس حدود ۵۰ میلیون نفر جمعیت دارند. شهروندان خارجی بیش از نیمی از این جمعیت را تشکیل می‌دهد.
در میان شش عضو شورای همکاری‌ تنها بحرین و کویت دارای پارلمان متشکل از نمایندگان منتخب هستند. در اکثر این کشورها فعالیت احزاب سیاسی یا ممنوع است و یا عملا موضوعیتی ندارد. در سال ۱۹۸۴ کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس یک نیروی نظامی زمینی با عنوان «سپر شبه جزیره» تشکیل دادند. این نیرو ناکارآمدی خود را در سال ۱۹۹۰ در برابر اشغال سه ساعته کویت از سوی عراق نشان داد. با این حال سربازان «سپر شبه جزیره» در سال ۲۰۱۱ و در اوج جریان موسوم به «بهار عربی» در بحرین تظاهرات گسترده معترضان شیعه در این کشور را سرکوب کردند.

اشغال پادشاهی کویت از سوی نیروهای نظامی «جمهوری عراق» در سال ۱۹۹۱ آغاز و با مداخله بی‌سابقه جهانی پایان یافت. وابستگی اعضای شورای همکاری خلیج فارس به نیروهای نظامی خارجی و به‌ویژه آمریکایی از آن زمان شکل جدی به خود گرفت. پایگاه پنجم نیروی دریایی آمریکا در بحرین قرار دارد.
شورای همکاری خلیج فارس نوعی سیاست همبستگی اقتصادی، مانند اتحادیه اروپا را در پیش گرفته است: اتحاد گمرکی، بازار مشترک، واحد پول و بانک مرکزی واحد؛ با این حال هیچکدام از این تصمیم‌ها اجرایی نشده است. شورای همکاری خلیج فارس به عبور و مرور آزادانه اتباع و سرمایه‌های کشورهای عضو احترام می‌گذارد. این مدل طبیعتا از پیمان شنگن اروپا الگو گرفته است.

کشورهای شورای همکاری خلیج فارس اقتصادهای ثروتمند وابسته به نفت دارند. به جز عمان و اخیرا قطر، بقیه اعضا از کشورهای بسیار تاثیرگذار اوپک هستند. عربستان و امارات متحده عربی ۷۵ درصد اقصاد را در این منطقه را کنترل می‌کنند. از سال ۲۰۱۸ و پس از کاهش شدید قیمت نفت در بازارهای جهانی، ریاض و ابوظبی برای نخستین بار در تاریخ منطقه، مالیات بر ارزش افزوده را برای کالا و خدمات وضع کردند. بنا به آمارهای صندوق بین‌المللی پول، اقتصاد کشورهای شورای همکاری خلیج فارس در سال ۲۰۱۸، ۲/۴ دهم درصد رشد داشته است. این رقم برای سال ۲۰۱۹، سه درصد پیش‌بینی می‌شود.

نظام سیاسی بسته، ایران، اسرائیل و قطر
حاکمیت ایران بر جزایر سه‌گانه مورد ادعای امارات متحده عربی، رقابت تهران و ریاض برای تحمیل رهبری بر منطقه، جنگ‌های مغلوبه در یمن و سوریه، هراس از گسترش جریان‌های اسلام‌گرای افراطی در برابر اسلام‌گرایی محافظه‌کارانه حاکم و تنظیم رابطه با قطر چالش‌های امنیتی اصلی شورای همکاری خلیج فارس به شمار می‌روند. عربستان و متحدانش تلاش می‌کنند با عادی‌سازی روابط با اسرائیل، به گسترش نفوذ ایران در منطقه پایان دهند. با این حال تحریم و محاصره قطر، کاهش خدمات اجتماعی و اخذ مالیات از شهروندان، رسوایی قتل جمال خاشقجی و همینطور جنگ یمن، کارکرد این سازمان عرب زبان منطقه‌ای را دست‌کم برای ماه‌های آینده، با مشکل مواجه می‌کند.
مرجع : یورونیوز