گران​ترین و ارزان​ترین کتاب‌های کشور

طبق آمار منتشر شده از موسسه خانه کتاب، گزینه هایی وجود دارد که بهای کل کتاب های هر حوزه بر اساس رده بندی دیویی، بهای متوسط و بهای متوسط هر صفحه را نشان می دهد.براساس این آمار، کتاب های حوزه کودک و نوجوان با این که به نظر می رسد کتاب هایی ارزان باشد، گران ترین کتاب های منتشر شده در کشور است و با وجود صفحات کم، با قیمت بالایی عرضه می شود.
از سوی دیگر کتاب های دینی ارزان ترین کتاب های منتشر شده در کشور است. با توجه به تعداد عناوین و همین طور تعداد صفحات بالای این کتاب ها و آن هم در شمارگان بالا، به نظر می رسد حمایت های دولتی و وجود ناشران دولتی که این کتاب ها را منتشر می کنند، علت ارزان بودن این کتاب هاست.

به روایت آمار
آمارهای منتشر شده از سوی موسسه خانه کتاب که معتبرترین آمار در عرصه نشر کشور است، نشان می دهد در شش ماهه نخست امسال کتاب های کودک و نوجوان با بهای متوسط هر صفحه 1196 ریال منتشر شده و بهای متوسط این کتاب ها 41 هزار و 434 ریال است.بعد از کودک و نوجوان، کتاب های هنر طی سه سال گذشته در رتبه دوم گران ترین کتاب های منتشر شده قرار داشته است.

کتاب های هنر در شش ماه نخست سال جاری با بهای متوسط هر صفحه 789 ریال فروخته شده و بهای متوسط آن 127 هزار و 621 ریال بوده است البته ممکن است این سوال مطرح شود که چرا بهای متوسط کتاب های هنر از بهای متوسط کتاب های کودک و نوجوان بیشتر است؟ این موضوع به دلیل بیشتر بودن تعداد صفحات کتاب های هنر نسبت به تعداد صفحات کتاب های کودک و نوجوان است.از طرفی در نیمسال اول 1392، کتاب های دینی ارزان ترین کتاب ها بوده است که با بهای متوسط هر صفحه 295 ریال و بهای متوسط 85 هزار و 42 ریال منتشر شده است.

سال 1391، کتاب های کودک و نوجوان با بهای متوسط هر صفحه 783 ریال و بهای متوسط هر کتاب 29 هزار و 114 ریال فروخته شده است.کتاب های هنر نیز در همان بازه زمانی با بهای متوسط هر صفحه 550 ریال و بهای متوسط هر کتاب 85 هزار و 746 ریال منتشر شده است.

دین موضوعی است که در آن بازه هم با متوسط قیمت هر صفحه به ارزش 183 ریال و بهای متوسط هر کتاب 51 هزار و 531 ریال، جایگاه ارزان ترین کتاب ها را به خود اختصاص داده است.در شش ماهه نخست سال سال 1391 هم کتاب های کودک با بهای متوسط هر صفحه 556 ریال و بهای هر کتاب به طور متوسط 20465 ریال منتشر شده و بعد از آن کتاب های هنر با قیمت متوسط هر صفحه 405 ریال و بهای متوسط هر کتاب 68 هزار و 655 عنوان در جایگاه بعدی است.کتاب های دینی نیز در این بازه زمانی با قیمت متوسط هر صفحه 139 ریال و متوسط قیمت هر کتاب 40 هزار و 402 ریال منتشر شده است.

فریده خلعتبری، مدیر نشر شباویز و از فعال ترین ناشران حوزه کودک و نوجوان درباره دلایل گرانی کتاب های این حوزه گفت: کتاب های کودک باید از کیفیت بالاتری برخوردار باشد. این کتاب ها اغلب روی کاغذ گلاسه منتشر می شود. حتی برای این که از پشت دیده نشود، از کاغذ گلاسه 135 گرمی استفاده می شود.وی افزود: از طرف دیگر اغلب این کتاب ها چهار رنگ است و این یعنی برای چاپ کتاب های کودک و نوجوان، هر صفحه باید چهار مرتبه زیر دستگاه چاپ برود. بنابراین باید چهاربار فیلم و زینک کرد و چهاربار هر صفحه زیر چاپ برود.

این فعال نشر کودک و نوجوان همچنین گفت: با توجه به این که بچه ها با این کتاب ها سر و کار دارند و صفحات را زیاد لمس می کنند، روی جلد حتما باید ورنی یا سلفون باشد.به گفته وی از دیگر از دلایل گرانی کتاب های کودک و نوجوان این است که این کتاب ها در هر تعداد صفحه ای که باشد باید یک جلد بخورد. مثلا برای یک داستان 16 صفحه ای یک جلد می خورد و همین جلد خوردن، هزینه ها را بالامی برد.

3 دلیل برای ارزان بودن کتاب های دینی
حجت الاسلام سیدمحمد کاظم شمس، عضو هیات مدیره مجمع ناشران انقلاب که تجربه 16 سال مدیریت در بوستان کتاب قم را به عنوان یکی از مهم ترین ناشران دینی کشور برعهده دارد، درباره ارزانی کتاب های دینی سه دلیل برای این موضوع برشمرد.او گفت: نخست آن که کسانی که در حوزه چاپ کتاب های دینی فعالیت می کنند بیشتر به انگیزه ها توجه می کنند و چون هدفشان ترویج فرهنگ دینی است، سود کمتری را برای کتاب هایشان در نظر می گیرند.

دلیل دیگر این که به نظر می رسد چون سطربندی مشخصی در حوزه کتاب با موضوع دین وجود ندارد، کتاب های زرد و کتاب سازی در این حوزه بسیار زیاد است. برای تولید این کتاب ها ناشر حق مولف نمی پردازد و بنابراین هزینه چندانی برای تولید صرف نمی کند و همین روی قیمت پایین کتاب تاثیر دارد.شمس افزود: دلیل سوم ارزانی کتاب های دینی را حمایت های دولتی و رانت ها عنوان کرد و طبیعتا به دلیل آن که در چند سال اخیر با افزایش قیمت کاغذ، شمارگان کتاب کاهش یافته است.

روزگاری اگر ناشری کتابی را در 300 نسخه منتشر می کرد، عجیب بود، ولی امروز شمارگان زیر هزار نسخه پدیده ای معمولی شده است.در چنین شرایطی ناشران به خریدهای دولتی دل می بندند. طبیعی است که خریدهای دولتی نیز از کتاب های دینی بیشتر صورت می گیرد و همین باعث می شود دست ناشر برای قیمت گذاری کتاب های دینی بازتر شود.