مسیری که فعلا مسدود است! یک گام به پیش اما...

گروه اقتصادی: نشست اخیر کمیسیون مشترک برجام که در شهر وین برگزار شد به گفته سیدعباس عراقچی، معاون سیاسی وزیر امور خارجه ایران یک گام به پیش بود.

با نگاهی به اظهارنظر سایر مقامات حاضر در این نشست نیز می‌توان به این نتیجه رسید که نشست اخیر وین در مقایسه با جلسات یک سال اخیر مرتبط با توافق هسته‌ای مثبت‌تر بوده است. از سویی دیگر بنا بر اعلام هلگا اشمید، معاون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا تراکنش‌های اینستکس هم به مرحله اجرایی شدن نزدیک شده است و علاوه بر سه کشور بریتانیا، آلمان و فرانسه دولت‌های اروپایی دیگر نیز آمادگی خود را برای پیوستن به این کانال تجاری ویژه میان ایران و اروپا اعلام کرده‌اند. بدیهی است که اینستکس در مرحله پیشرفته و کامل خود نیز نخواهد توانست تمامی منافع اقتصادی ایران از برجام را تامین کند و از طرف دیگر هم ایالات متحده تمامی ابزارهای خود را به کار خواهد بست تا اینستکس ناکام شود. اما آیا می‌توان به این دلایل از این سازوکار چشم‌پوشی کرد و ادامه اجرای توافق هسته ای را متوقف کرد؟!

کمتر از ده روز تا پایان مهلت جمهوری اسلامی به اتحادیه اروپا باقی مانده است و بنا بر اعلام شورایعالی امنیت ملی در صورت عدم تحقق خواسته‌های ایران شاهد برداشته شدن گام دوم کاهش تعهدات برجامی خواهیم بود. بر اساس آنچه معاون وزیر امور خارجه ایران گفته است نشست اخیر کمیسیون مشترک برجام با وجود آن که قدمی به پیش بوده است اما نمی‌تواند سبب توقف کاهش تعهدات برجامی از سوی ایران شود. با در کنار هم قرار دادن اظهارنظرهای مقامات ایرانی، آمریکایی و اروپایی که شبیه به قطعات یک پازل شده است می‌توان به این نتیجه رسید که اقدامات اروپا و اجرایی شدن اینستکس نیز نخواهد توانست تغییری در تصمیم جمهوری اسلامی ایجاد کند و به زودی شاهد کاهش بیش از پیش تعهدات برجامی خواهیم بود.

به نظر می‌آید تصمیم‌گیران کشور بر سر یک دو راهی قرار گرفته باشند. آنان از یک سو تحرکات اخیر طرف‌های باقی مانده در توافق هسته‌ای را قدمی به پیش اعلام کرده‌اند و از طرفی دیگر به خوبی آگاهند که کانال تجاری مالی ویژه حداقل در مراحل اولیه آن نخواهد توانست کمک چندان قابل توجه اقتصادی را نصیب کشورمان کند. اگر مقامات تصمیم‌گیر راه نخست را برگزینند و کاهش تعهدات را متوقف کنند آن‌گاه با این پرسش جدی مواجه می‌شوند که اروپا و سایر طرف‌های برجام چرا و چگونه قرار است از نظر اقتصادی و سیاسی در مقابل آمریکا بایستند و از ایران حمایتی واقعی و عملی کنند؟!

انتخاب مسیر دیگر و توقف اجرای برجام نیز نتیجه‌ای ناامیدکننده در پی خواهد داشت و آن، بازگشت اجماع جامعه جهانی علیه کشورمان و تنگ‌تر شدن محاصره تحریم های فعلی  است. البته در کنار این دو راهی که به مقصد مشترک و شکستی قابل پیش‌بینی منتهی می‌شود راه دیگری نیز وجود دارد که بر مبنای آن می‌توان با استفاده جدی‌تر از ابزار دیپلماتیک و استفاده از ظرفیت‌های فرابرجامی از دستاوردهای اقتصادی برجام نیز محافطت کرد؛ مسیری که فعلا مسدود است!