لیزیک نوعی جراحی برای رفع عیوب انکساری چشم میباشد. به طور کلی، بیشتر افراد که این جراحی را انجام دادهاند، به دید مناسب 25/20 یا بهتر دست یافتهاند که برای انجام بیشتر فعالیتها مناسب میباشد. ولی بیشتر افراد در نهایت با افزایش سن برای رانندگی در شب یا مطالعه به عینک نیاز پیدا میکنند. به ندرت ممکن است عوارضی ایجاد شوند که منجر به ضعف بینایی شوند و بیشتر افراد از نتیجه جراحی لیزیک رضایت دارند. وجود عوارض جانبی مانند خشکی چشم و اختلالات موقتی بینایی شایع میباشند. این عوارض معمولاً پس از چند هفته یا چند ماه رفع میشوند و تنها در تعداد کمی از افراد این مشکلات بلندمدت میشوند. نتایج جراحی بستگی به عیوب انکساری و عوامل دیگر دارند. افرادی که دچار نزدیکیبینی خفیف هستند از این جراحی بیشترین نفع را میبرند. نتیجه عمل لیزیک برای افرادی که مبتلا به نزدیکبینی شدید یا دوربینی شدید همراه با آستیگماتیسم هستند کمتر قابل پیشبینی میباشد.
سکته مغزی نیز باعث آسیب به اندام های مختلف بدن از جمله شبکیه چشم (انسداد شبکیه چشم) می شود. سکته معزی باعث ناتوانی حرکتی می شود.( برگرفته از
سایت کلینیک فیزیوتراپی یادمان)
رضایت زودهنگام پس از جراحی لیزیک
پس از
عمل لیزیک، بسیاری از بیماران از بازگشت سریع بیناییشان متعجب میشوند. بهبود پس از عمل سریع خواهد بود و بیشتر بیماران یک هفته بعد از جراحی به فعالیتهای عادی خود ادامه خواهند داد. البته مراقبت بعد از لیزیک بسیار اهمیت دارد. مراقبت پس از عمل لیزیک باعث بهبود کامل میشود. در صورت رعایت نکات مراقبتی، از عمل لیزیک بیشترین استفاده را خواهید برد. بسیاری از بیماران در طول 1 یا 2 روز پس از این عمل به سر کار خود باز میگردند. حتماً از دستورات پزشک خود پیروی کنید. در صورت رعایت دستورات پزشک ، میتوانید انجام فعالیتهای روزانه را از سر بگیرید.
جراحی لیزیک شامل چه مواردی میشود؟
به نقل از
دکتر یادگاری جراح و متخصص چشم جراحی لیزری اصلاح عیوب انکساری انواع مختلفی دارد. جراحی لیزیک شناختهشدهترین نوع این جراحی میباشد. بسیاری از مقالات مانند مقاله حاضر از اصطلاح لیزیک برای تمامی انواع جراحی چشم با لیزر استفاده میکنند. در حالت عادی تصاویر بر شبکیه در پشت چشم متمرکز میشوند. در صورت نزدیکبینی (میوپی)، دوربینی (هایپروپی) یا آستیگماتیسم، تصاویر در جای دیگر متمرکز شده که منجر به تاری دید میشود. پیش از انجام عمل لیزیک، جراح چشم سنجش دقیقی از چشم انجام خواهد داد. سپس از نوع مخصوصی از لیزر برای اصلاح دقیق انحنای قرنیه استفاده خواهد کرد. با هر پالس اشعه لیزر، مقدار مختصری از بافت قرنیه برداشته میشود و در نتیجه جراح میتواند انحنای قرنیه را کاهش یا افزایش دهد. بیشتر مواقع، جراح یک فلپ (لایه) در قرنیه ایجاد کرده و سپس پیش از تغییر شکل قرنیه آن را برمیگرداند. این مرحله به روشهای مختلفی انجام میشود مثلاً امکان دارد فلپ بسیار کوچکی برگردانده شود یا از هیچ فلپی استفاده نشود. هر یک از این روشها دارای مزایا و معایبی است.
کاندیدای مناسب جراحی لیزیک
به طور کلی، جراحی چشم با لیزر بیشتر برای افرادی که عیوب انکساری متوسطی داشته و هیچ مشکل غیرطبیعی در بینایی ندارند مناسب میباشد. جراح سوالاتی در مورد وضعیت سلامتی چشم پرسیده و برای احتمال وجود عارضهای که در جراحی اختلال ایجاد کند چشم بیمار را بررسی خواهد کرد. این عارضهها عبارتند از:
• بیماریهای چشمی که منجر به تخریب پیشرونده بینایی و نازک شده قرنیه شوند (کراتوکونوس). در واقع چنانچه کراتوکونوس در دیگر اعضای خانواده وجود داشته باشد، حتی اگر شما به این عارضه مبتلا نیستید، در ارتباط با جراحی چشم بسیار با احتیاط عمل کنید.
• کراتیت، یووئیت، ویروس تبخال که باعث آسیبدیدگی چشم میشوند و عفونتهای دیگر چشمی.
• صدمات و آسیبهای چشمی یا اختلالات پلک چشم
• خشکی چشم. چنانچه مبتلا به این عارضه هستید، جراحی لیزیک میتواند باعث تشدید این عارضه شود.
• بزرگی مردمک. چنانچه مردمکهای چشم خصوصاً در تاریکی بزرگ هستند، امکان دارد جراحی لیزیک مناسب نباشد. جراحی میتواند باعث ایجاد نشانههایی مانند سایهدار بودن تصاویر، دیدن هاله نور یا دیدن تصاویر شبحمانند شوند.
• گلوکوم یا آب سیاه. جراحی لیزیک میتواند باعث افزایش فشار چشم و تشدید گلوکوم شود.
• آب مروارید.
تعیین وضعیت سلامتی بیمار
جراح چشم سوالاتی در مورد وضعیت کلی سلامتی از بیمار خواهد پرسید. برخی از عارضهها که با چشم ارتباطی ندارند میتوانند باعث افزایش خطر جراحی لیزیک شوند یا نتیجه جراحی را غیرقابل پیشبینی سازند. این عارضهها عبارتند از:
• هر بیماری یا عارضهای که بر سیستم ایمنی تأثیر گذاشته و درمان بیماری را مختل کرده یا بدن را در معرض عفونت قرار دهد. این بیماریها شامل آرتریت روماتوئید، لوپوس، اچ آی وی و دیگر اختلالات خودایمنی میباشند.
• مصرف داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی به هر دلیل.
• دیابت
• افسردگی یا عارضههای دردناک مزمنی مانند میگرن، سندرم روده تحریکپذیر و فیبرومیالژیا. چنانچه بیمار مبتلا به یک یا چند تا از این عارضهها باشد، امکان بروز خشکی چشم و درد پس از جراحی بیشتر از بقیه افراد وجود دارد. علت این مطلب کاملاً روشن نیست ولی امکان دارد به نحوه ادراک و آگاهی از درد بوسیله بیمار مرتبط باشد.
ثبات بینایی در بیمار
چنانچه مبتلا به میوپی یا نزدیکبینی باشید، تغییر در بینایی شما در طول دوران نوجوانی و یا بیشتر از آن نیز ادامه خواهد داشت و بایستی به صورت دورهای عینک و لنز تعویض شوند. بنابراین برای انجام جراحی لیزیک افراد باید 18 سال به بالا باشند. برخی از شرایط و داروها ( بارداری، شیردهی، داروهای استروئیدی) میتوانند باعث بیثباتی موقتی در بینایی شوند. پیش از انجام جراحی لیزیک بایستی تا تثبیت و پایداری بینایی منتظر بمانید.
درمان پس از جراحی
پس از جراحی لیزیک چشمها فوراً بهبود پیدا کرده و بهبود اولیه معمولاً سریع انجام میشود. البته تاری دید و بیثباتی در بینایی برای چندین هفته یا حتی چندین ماه پس از جراحی لیزیک طبیعی میباشد. پزشک یا جراح لیزیک معمولاً روز پس از جراحی دقت بینایی را بررسی کرده و از سلامت و بهبود چشمها اطمینان حاصل میکند. بیشتر بیماران مجاز به رانندگی (بدون عینک یا لنز) هستند و میتوانند به روز پس از جراحی لیزیک به سر کار خود بازگردند. جهت نظارت بر بینایی و سلامت چشمها، جلسات معاینه منظم برای یک دوره شش ماهه یا بیشتر انجام میشوند. در بیشتر موارد در فاصله شش ماه پس از جراحی، بینایی بایستی ثبات داشته و واضح باشد. همچنین در صورت وجود خشکی چشم، دیده هاله اطراف نور یا اختلالات دیگر بینایی پس از لیزیک، بیشتر این علائم بایستی پس از شش ماه رفع شده یا بسیار کاهش پیدا کرده باشند. چنانچه بینایی بیش از 90 روز پس از جراحی بینایی همچنان دارای مشکلاتی باشد، جراح برای بهبود بینایی انجام مجدد جراحی لیزیک را به بیمار توصیه میکند. معمولاً پیش از انجام مجدد جراحی، بیشتر جراحان حداقل 3 تا 6 ماه منتظر میمانند تا هر گونه عیوب انکساری باقیمانده به طور کامل رفع شود. گاهی انجام مجدد جراحی لیزیک آخرین راه حل درمان برای مشکلات بینایی و وضوح دید میباشد.
اقدامات پس از جراحی لیزیک
پس از جراحی لیزیک، بایستی در مقابل آسیبهای مختلف از چشم خود محافظت کنید. حتی در صورتیکه جراح به شما بگوید که چشمتان کاملاً بهبود پیدا کرده بایستی از چشم خود مراقبت به عمل بیاورید. چشمی که تحت عمل لیزیک قرار گرفته است، نسبت به چشمی که هیچ عملی روی آن انجام نشده بسیار بیشتر در معرض آسیب قرار دارد. به همین دلیل هنگام استفاده از ابزارآلات، انجام فعالیتهای ورزشی یا فعالیتهایی که در آنها امکان افزایش خطر آسیب به چشم وجود دارد بایستی از عینکهای ایمنی یا عینکهای مخصوص ورزشی با عدسی پلیکربنات استفاده کرد. توجه داشته باشید که مراقبت پس از عمل به همان اندازه عمل لیزیک اهمیت دارد. با وجود اینکه نتایج فوراً پس از جراحی لیزیک قابل مشاهده میباشند، پیروی از دستورات پزشک متخصص و رعایت احتیاط برای بهبودی کامل چشمها بسیار اهمیت دارد. قطرههای بیحسکننده که در طول جراحی استفاده شدهاند در حدود 20 تا 30 دقیقه پس از جراحی تأثیر خود را از دست میدهند. در این زمان احتمالاً احساس خارش و سوزش در چشم وجود دارد.
• مصرف دارو : پس از پایان جراحی بایستی فوراً استفاده از داروهای چشمی ادامه داده شود. داروی آنتیبیوتیک چشمی هر ساعت زوج (ساعت 12، ساعت 2، 4 و ...) و داروی استروئیدی هر ساعت فرد (ساعت 1، ساعت 3، 5 و ...) مصرف شود. تا شش هفته پس از جراحی لیزیک از مالیدن چشمها خودداری کنید. تحت هیچ شرایطی چشمهای خود را نمالید؛ پزشک برای شما قطره آنتیبیوتیک، قطره آستروئید و قطره روانکننده چشمی تجویز خواهد کرد. هر کدام از این داروها را بایستی طبق دستور پزشک مصرف کرد.
• حمام : میتوانید یک روز پس از جراحی به حمام بروید ولی باید چشمانتان را بسته نگه دارید. مراقب باشید که آب مستقیماً در صورت جریان نداشته باشد و تا یک هفته شامپو و صابون وارد چشم نشوند. از غوطهور شدن در آب (مانند استخر، جکوزی، وان حمام، دریاچه، رودخانه و ...) برای حداقل دو هفته خودداری کنید و برای مدت سه هفته غواصی نکنید.
• محافظت از چشم : در طور زمان بهبودی، برای حداقل 1 هفته از عینک آفتابی استفاده کرده و در حد اعتدال مطالعه کنید. در فضای آزاد در طول چهار هفته اول برای محافظت از چشم در برابر گرد و خاک و باد از عینک آفتابی استفاده کنید. هنگام خواب در صورتیکه به پشت یا پهلو میخوابید برای حداقل یک هفته از محافظ چشم استفاده کنید و در صورتیکه به روی شکم میخوابید به مدت دو هفته از این محافظ استفاده کنید. این کار از مالش چشم هنگام خواب جلوگیری میکند.
• فعالیتهای روزانه : میتوان ورزشهای سبک انجام داد ولی بایستی از انجام ورزش سنگین تا حداقل 5 هفته خودداری کرد. ورزشهای پرتحرک و پر برخورد خطرناک هستند و باعث آسیبدیدگی میشوند و به هیچ عنوان نباید انجام شوند. استعمال دخانیان مانعی ندارد ولی توجه کنید که این کار میتواند باعث تحریک چشم شود. در مورد زمان رانندگی نیز باید از دستور پزشک پیروی کنید. تا یک هفته پس از عمل لیزیک، از ریمل استفاده نکنید. البته میتوانید از سایه چشم و دیگر محصولات آرایشی استفاده کنید.
بهبودی پس از جراحی لیزیک
پس از پایان جراحی لیزیک، توصیه میشود که به منزل رفته و بخوابید تا چشمها سریعتر بهبود یافته و همچنین بهتر است که در طول این دوره پس از جراحی استراحت کنید. بعد از جراحی چشمها نسبت به نور حساس هستند. امکان دارد سوزش احساس شود و آبریزش بیش از حد وجود داشته باشد و همچنین ممکن است احساس کنید که چیزی در چشمتان گیر کرده است. این احساسات معمولاً پس از 24 ساعت رفع میشوند. در طول این زمان از مالیدن چشمان خود خودداری کنید. در صورتیکه درد زیادی حس میکنید میتوانید از داروهای مُسکن بدون نیاز به نسخه استفاده کنید. به علاوه نکات زیر را در طول دوره بهبودی در نظر داشته باشید:
• چشمان خود را به طور کامل چندین بار در دقیقه برای دو ساعت اول پس از جراحی بدون فشار زیاد به هم بزنید. این کار به روان شدن قرنیه کمک میکند.
• برای جلوگیری از کمآبی بدن از نوشیدن الکل، مصرف کافئین یا شکلات خودداری کنید. در طول روز مقدار زیادی آب بنوشید.
• از عینکهای آفتابی تهیه شده بوسیله موسسه بنجامین استفاده کنید. بقیه انواع عینکها به میزان کافی از چشم محافظت نمیکنند (UV 400 یا بالاتر).
• تماشای تلویزیون مانعی ندارد. از مطالعه و کار با رایانه تا یک روز خودداری کنید.
• داروها را طبق دستور پزشک مصرف کنید.
• شبها از عینک ایمنی یا محافظ چشم استفاده کنید. برای بستن محافظ به چشم از نوار استفاده کنید.
عوارض جانبی احتمالی
با وجود اینکه عوارض جانبی که منجر به ضعف بینایی میشوند نادر هستند، برخی از عوارض خصوصاً خشکی چشم و اختلالات موقتی بینایی شایع هستند. این عوارض معمولاً پس از چند هفته یا چند ماه برطرف میشوند، و در تعداد بسیار کمی از افراد این عوارض طولانی میشوند.
• خشکی چشم : جراحی لیزیک باعث کاهش موقتی تولید اشک میشود. در شش ماه اول پس از جراحی امکان دارد احساس کنید که چشمهایتان در زمان بهبودی به شکل غیرطبیعی خشک هستند.
• سایهدار بودن تصاویر، دیده هاله نور و دوبینی : پس از جراحی امکان دارد دید در شب دشوار شود. امکان دارد هاله نور و تصاویر سایهدار دیده شوند یا دوبینی ایجاد شود. این موارد معمولاً پس از چند روز یا چند هفته برطرف میشوند.
• اصلاح ناکامل : چنانچه لیزر بافت بسیار کمی از چشم را بردارد، نتیجهای مورد نیاز حاصل نمیشود. اصلاح ناکامل در افرادی که دچار نزدیکبینی هستند بیشتر شایع است. امکان دارد در طول یکسال به یک جراحی دیگر برای رفع عیوب انکساری نیاز داشته باشید تا بافت بیشتری برداشته شود.
• اصلاح بیش از حد : امکان دارد لیزر مقدار بیش از حد از بافت را از چشم بردارد. ممکن است ترمیم این حالت دشوارتر از ترمیم اصلاح ناکامل باشد.
• آستیگماتیسم : این عارضه میتواند در اثر برداشت نامتوازن یا غیر یکنواخت بافت ایجاد شود. برای ترمیم این عارضه نیاز به جراحی اضافی، عینک یا لنز میباشد.
• مشکلات ناشی از فلپ : برگرداندن یا برداشتن فلپ از جلوی چشم در حین جراحی میتواند مشکلاتی از جمله عفونت و آبریزش بیش از حد را ایجاد کند. امکان دارد خارجیترین لایه بافت قرنیه (اپیتلیوم) در حین روند بهبود در زیر فلپ به طور غیر طبیعی رشد کند.
• تغییرات یا کاهش بینایی : به ندرت امکان دارد به علت عوارض ناشی از جراحی، بینایی کاهش پیدا کند. ممکن است بینایی در برخی از افراد مانند سابق واضح و شفاف نباشد.