به روز شده در ۱۴۰۳/۰۱/۱۰ - ۱۸:۲۸
 
۹
تاریخ انتشار : ۱۳۹۲/۰۸/۰۱ ساعت ۱۱:۰۰
کد مطلب : ۱۸۶۵۴
توضیح نجفی در مورد اظهاراتش درباره قلیان

قلیان‌کشیدن خوب‌نيست اما جرم‌هم نيست

گروه جامعه: محمدعلی نجفی رییس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری در یادداشتی در روزنامه ایران درباره اظهاراتش درباره قلیان توضیحاتی داده است كه در زير مي‌خوانيد:
قلیان‌کشیدن خوب‌نيست اما جرم‌هم نيست
همچنان که پیش‌بینی می‌کردم، سخنانم در برنامه پایش شبکه اول سیما بازتاب گسترده‌ای یافت و مخالفان و موافقان درباره‌اش به بحث‌ پرداختند. مثل هر موضوع دیگری؛ گروهی هم این موضوع را بهانه‌ای کردند تا دعواهای سیاسی را زنده کنند و نسبت‌های ناروا بدهند اما بیشتر، هم مخالفان و هم موافقان، کمک کردند تا زوایای تازه‌ای بر این بحث گشوده شود و امیدوارم این بحث در قالبی کلی‌تر و درباره محدودیت‌های غیرضرور ادامه پیدا کند و کار‌شناسان و متخصصان آسیب‌های اجتماعی، روانی و حتی اقتصادی این محدودیت‌ها را بررسی و ارزیابی کنند.

قلیان تنها یک مصداق از پدیده‌ای است که آن را محدودیت‌های غیرضروری می‌دانم و در جامعه ما بسیار است و تجربه چندین ساله همه ما نشان می‌دهد که تا چه اندازه به زیان منافع ملی کشور است. طبیعی است که همه ما دوست داشته باشیم جامعه ما، جامعه‌ای عاری از هر نوع عمل ناپسند و غیراخلاقی باشد، اما آیا با منع و محدودیت موفق خواهیم شد؟ تجربه ما و کشورهای دیگر نشان داده است که منع و محدودیت کارایی چندانی ندارند و جز در مواقع ضروری، کاربرد آن زیان‌هایی به بار می‌آورد که به نقض غرض اصلی منجر می‌شود.

از این گذشته مخالفت با یک محدودیت غیرضروری و غیرقانونی، لزوماً به معنی طرفداری گسترش آن نیست. مثلاً اگر کسی، مخالف برخورد با سیگاری‌ها باشد، طرفدار گسترش سیگار نیست، من هم طرفدار گسترش قلیان کشیدن نیستم، بلکه ممنوعیت آن را محدودیت غیرضرور می‌دانم که عوارض نامناسبی دارد. پرواضح است که هر عمل مجرمانه‌ای ناپسند است، اما هر عمل ناپسندی جرم نیست. بسیاری از رفتار‌ها در خانه و خیابان ناپسند و گاهی حتی از نظر اخلاقی نیز مردود است، اما جرم نیست و برای از بین بردن آن به ممنوعیت و محدودیت متوسل نمی‌شوند.

قلیان کشیدن هم ممکن است از نگاه ما ناپسند باشد و نباید آن را ترویج و گسترش داد، اما نمی‌توان آن را در ردیف جرایم تعریف کرد و با مردمی که قلیان می‌کشند یا با مراکزی که قلیان ارائه می‌کنند، چنان برخورد کرد که گویی مجرم هستند. هر قاعده‌ای که گذاشته می‌شود و محدودیتی ایجاد می‌کند، باید پشتوانه‌ای حقوقی یا اخلاقی داشته باشد. آنچه اتفاق افتاده است، از جنس محدودیت‌های غیرضروری و بدون پشتوانه قانونی و شرعی و حتی عرفی است. در‌‌ عین حال اعمال آن بدون انجام کار فرهنگی و روشنگری زیان‌های روانی، اجتماعی و حتی اقتصادی فراوانی در پی خواهد داشت.

انتخاب بین بد و بد‌تر برای ما موضوع آشنایی است و درباره آن بسیار گفته شده است. ما همیشه بین انتخاب خوب و خوب‌تر مخیر نیستیم. گاهی ناگزیریم بین دو گزینه «بد» و «بد‌تر» یکی را انتخاب کنیم. ما دوست داریم که همه خوبی‌های ممکن، در کشور گسترش یابد و با هیچ نکته بدی در جامعه روبه‌رو نشویم، اما آیا چنین چیزی ممکن است؟ بحث درباره قلیان کشیدن نیز بحث بین بد و بد‌تر است. عده‌ای خیال می‌کنند با منع و ایجاد محدودیت برای پدیده‌ای مثل قلیان یا پدیده‌های دیگری از این سنخ، همه چیز درست می‌شود. اما تجربه نشان داده است که چنین نیست.

در ظاهر ممکن است بتوانیم قلیان را از اماکن عمومی تحت نظارت جمع کنیم، اما در واقع آن را به جای دیگری برده‌ایم، به جایی غیرقابل کنترل‌تر و پنهان‌تر که ممکن است با چیزهای دیگری هم گره بخوردکه متأسفانه گره خورده است. احتمالاً متخصصانی که به آمارهای شفاف‌تری در زمینه اعتیاد دسترسی دارند، راحت‌تر بتوانند مسأله را توضیح دهند و از عمق فاجعه‌ای که امروز به واسطه مصرف مواد مخدر و بخصوص مواد مخدر شیمیایی جامعه را تهدید می‌کند، سخن برانند.

ممکن است با حسن نیت و برای کاهش این موضوع تلاش کنیم و تا‌ جایی که بتوانیم محدودیت ایجاد کنیم، اما نتیجه‌ای که می‌گیریم، درست برعکس باشد و خلاف میل‌مان آن را گسترش بدهیم. تجربه‌هایی از این دست در کشور ما و کشورهای دیگر کم نیست.

نکته دیگری که در بین سخنانم مورد توجه منتقدان و موافقان قرار گرفت، تفاوت گذاشتن بین زن و مرد در قلیان کشیدن بود. تمام آنچه در این یادداشت نقل شد، در این مورد هم مصداق دارد. این تفاوت گذاشتن نیز از جنس محدودیت‌های غیرضروری است که در آن نشانه تبعیض هم وجود دارد. چرا قلیان کشیدن را ناپسند یا جرم می‌دانند؟ مگر غیر از این است که توجیه اصلی، زیانی است که به استعمال کننده وارد می‌کند؟ مگر این زیان برای زنان و مردان متفاوت است؟ حتی اگر توجیه‌ها و دلایل‌ دیگری هم وجود داشته باشد، راهش تأکید کردن بر این تبعیض نیست. این تأکید نتیجه عکس می‌دهد و زنانی را که ممکن است هیچ علاقه‌ای به این کار نداشته باشند را نیز به واکنش وا ‌دارد.

ریشه بسیاری از چنین تصمیم‌هایی در بی‌اعتمادی به ساز و کارهای درونی جامعه است. اگر اجازه بدهیم جامعه خود پسند و ناپسندش را در روند زندگی اجتماعی تعریف کند و با دخالت‌های غیرضروری در آن اخلال ایجاد نکنیم، بسیاری از این نگرانی‌ها از بین خواهد رفت. چنین اخلال‌هایی نه تنها کاری از پیش نمی‌برد که در نگاهی کلان به زیان منافع ملی و حتی به زیان سلامت روانی، اجتماعی و اخلاقی جامعه است. برای مبارزه با اشاعه و مصرف سیگار و قلیان بهتر است جامعه و بخصوص جوانان را با مضرات آنها و زیان‌های ناشی از این مصرف آگاه سازیم و تفریحات سالمی را جانشین لذت (کاذب یا واقعی) دور هم نشستن و گپ زدن و قلیان کشیدن کنیم.

عدم منع و محدودیت برای قلیان لزوماً به معنی استفاده از آن در همه جا نیست. چنان که امروز هم در بسیاری از مراکز تفریحی قلیان مصرف نمی‌شود. هنوز می‌توانیم قهوه‌خانه‌هایی قدیمی در تهران و بسیاری از نقاط کشور بیابیم که صاحبان آن‌ها به دلیل همین زیان‌هایی که ممکن است قلیان داشته باشد، قلیان سرو نمی‌کنند. اگر چنین منع و محدودیت‌هایی وجود نداشته باشد، حق انتخاب افزایش پیدا می‌کند و هر کس بنا به درک و علایق خود دست به انتخاب می‌زند.

به نظرم تجربه‌ای که در مراکز عمومی برخی از کشور‌ها درباره سیگار وجود دارد، برای ما هم مفید است. همه می‌دانند که سیگار برای فرد استعمال کننده مضر و برای افراد حاضر در محیط بسیار مضر‌تر است. از سوی دیگر تعداد کسانی که در همه جای دنیا سیگار استعمال می‌کنند، بسیار زیاد است اما از آنجا که تجربه نشان داده است که منع و محدودیتش عملاً ناممکن است، با اختصاص فضاهایی برای سیگاری‌‌ها در بسیاری از مراکز عمومی مانند فرودگاه‌ها، رستوران‌ها و... از زیان‌های آن کاسته و مصرف آن را کنترل کرده‌اند.

درباره قلیان هم باید به همین ترتیب عمل کرد. رستوران‌ها، کافه‌ها، قهوه‌خانه‌ها و مراکزی با شرایط و امکانات خاص باید وجود داشته باشند که در آن قلیان ارائه ‌شود و مراکز عاری از قلیان نیز باید وجود داشته باشند و مردم حق دارند که کدام را انتخاب کنند. البته وظیفه دولت و دستگاه‌ها و رسانه‌های فرهنگی و اجتماعی نیز بر سر جای خود باقی است که باید مردم را نسبت به آسیب‌ها و زیان‌های مختلف مصرف مواد دخانی و از جمله قلیان آگاه سازند و راه‌های جذاب‌تری را برای گذران اوقات فراغت به آنها پیشنهاد کنند.

۱۳۹۲/۰۸/۰۱ ۱۱:۰۷
خوب راست گفته دیگه من خودم قلیون و سیگار نمیکشم ولی همین که میبینم مثلا تو کیش به خانوما قلیون نمیفروشن و حتی بیشتر وقتا نوشتن روی در خوب حرصم در میاد یا به هیچکس نفروشن یا فرق نزارن این یه مورد که دیگه استادیون آزادی نیست (152421)
۱۳۹۲/۰۸/۰۱ ۱۶:۰۵
این یک بحث کاملا جامعه شناسانه است و در آن به معکوس شدن نتیجه هر عملی بعد انجام آن مربوط میشود وکمتر کسی از مردم عادی جامعه به عمق صحبتهای آقای نجفی پی می برند پس به نظر بنده ایشان برای پیشگیری از هر عمل فشار و تبعیض را اهرم خوبی نمی دانند واین درست است قلیان پدیدهای است که درحدود 10 سال می شود که فرا گیر شده واین نیز از فشار و عکس العمل ها ناشی میشود (152636)
۱۳۹۲/۰۸/۰۲ ۰۲:۱۹
استادیون؟؟؟؟؟؟؟؟ یا استادیوم؟ . . . (152989)
عاشق همه معتادان و خلافکاران
Iran, Islamic Republic of
۱۳۹۲/۰۸/۰۱ ۱۱:۲۳
الان دو روزه که صدا و سیما داره از مضرات قلیان برنامه میسازه و از ممنوعیت مصرف ان حمایت میکنه !اگر واقعا دلتون به حال مردم سوخته که از همه اعتیاد و فلاکتی که جامعه رو گرفته برنامه بسازید ما خوب میدانیم که شما فقط قصد تخریب اصلاحطلبان را دارید در جامعه ای که هر کاری بخوای انجام بدی جرم است و تفریحی هم وجود نداره یک قلیان هم بخواهی از دست مردم بگیری که نمیشود من خودم قلیان نمیکشم ولی چند روز پیش در یک سفره خانه بودم چند دختر جوان داشتن قلیان میکشیدند یکدفعه صاحب سفره خانه با سرعت اومد قلیانهای اون بنده خدا هارو جمع کرد و به طرز بدی انها را از انجا بیرون کرد و ما که معترض شدیم گفت:گشت داره میاد تو سفره خونه جالب اینه که ان دختران جوان بعد از خارج شدن بخاطر بد حجابی به طرز خیلی بدی و به زور سوار ون شدن ایا در چنین جامعه ای بهتر نیست که جوانها به خانه هایی بروند که کسی انها را نبیند و با مواد و چیزهای دیگر و احتمالا کمی گناه وقتشان را بگذرانند ؟من که به همه معتادان و خلافکاران عزیز در چنین جامعه ای حق میدهم (152435)
۱۳۹۲/۰۸/۰۱ ۱۱:۲۹
مهم این نیست که چی گفته
مهم اینه چه خطری از بیخ گوش دانش آموزان رد شده
اگر تائید میشد احتمالا سال بعد کتاب چگونه قلیان بکشیم رو تو دبستان ها داشتیم

ولی خدا رو شکر که رد صلاحیت شد و هر روز واسه ملت ذات یه سری آشکار تر میشه که یکی رای به بسته شدن یه شبه قهوه خانه ها میده ولی به دلیل فشارها از رائیش برمیگرده و یکی فتوا به حلال بودنش واسه زن و بچه

روحانی تو انتخابات دقت کن
حساسیت رو شما زیاده و انتظار بیشتر از قبلی ها (152440)
۱۳۹۲/۰۸/۰۱ ۱۴:۲۸
نتیجه سیاستهای فرهنگی اصولگرایان رو هم دیده ایم:
- پایین آمدن سن ابتلا به سیگار و مواد مخدر، زده شدن نسل جوان از ارزشهای اخلاقی، گرایش روزافزون به غرب و .... ارزشهایی که در دوره اصلاحات آرام آرام داشتند احیا می شدند دوباره نابود شدند! آن شور ملی که ایجاد شده بود را دوباره از بین بردبد! (152585)
۱۳۹۲/۰۸/۰۱ ۱۸:۳۰
والا اواخر همه میگفتن پائین آمدن سن اعتیاد و از بین رفتن ارزشهای اخلاقی و ...
اگر 84 رو یادت بیاد که بعید میدونم یه سری میگفتن اینکه جوونا شلوار لی هم میپوشن تقصیر خاتمی هست و همه مشکلات رو ربط میدادن به اون بیچاره
رئیس جمهور بیچاره چیکار کنه
میاد رو کار فرهنگی کار کنه ملت میگن وضع اقتصادی میاد رو وضع اقتصادی کار کنه ملت میگن کار فرهنگی
البته تو این 8 سال اخیر تلاش غرب خیلی زیاد شده واسه به انحراف و فساد و اعتیاد کشیدن جوونها ولی به نظر من کار فرهنگی رو باید از خودمون شروع کنیم تا اینکه منتظر دولت باشیم
ما خیلی جاها خودمون نقص داریم نمیبینیم ولی همه کارشناس مملکت داری هستن تو کشورمون
طرف پیچ نمیتونه درست ببنده میاد همچین کارشناسی میکنه که انگار چند دوره رئیس جمهور بوده (152730)
بلوچستان
Iran, Islamic Republic of
۱۳۹۲/۰۸/۰۱ ۱۱:۴۲
بخدا از صدا و سیما میلی متنفرم (152452)
۱۳۹۲/۰۸/۰۱ ۲۳:۲۸
حالا کی عدم تنفر تو رو خواست ؟؟؟؟ (152916)
ارنستو
Iran, Islamic Republic of
۱۳۹۲/۰۸/۰۱ ۱۱:۴۴
یارو زورش به بچه اش نمیرسه که قلیون نکشه و در ضمن یه مقامی هم در استان داره میاد و قلیونها رو دستور میده جمع کنن(این اتفاق افتاده) و این میشه مبنای تصمیمات ما در امور مملکتی.. وای بر ما... قلیون ........؟؟؟؟؟؟؟ اوه اوه این حرفای بد چیه میزنین (152453)
عماد
Iran, Islamic Republic of
۱۳۹۲/۰۸/۰۱ ۱۱:۴۸
جناب آقای نجفی بسیار متین و منطقی صحبت می کنن و کاملا واقع بینانه مسئله رو باز می کنن نه مثل بعضی از سیاسیون که دور از واقعیتند و فقط شعارای غیر واقعی رو مطرح می کنن. (152457)
۱۳۹۲/۰۸/۰۱ ۱۱:۴۹
جناب نجفی عزیز. مردم حرفای شما رو شنیدن و مطمئن باشید منطق و روشن بینی شما رو ستایش می کنن. به نظرم اصلا نیازی به این توضیحات نیست. اونایی که خودشونو به خواب زدن رو نمیشه بیدار کرد. (152459)
۱۳۹۲/۰۸/۰۱ ۱۱:۵۲
بخشای مختلف خبری تو این چند روز چنان این قضیه رو با هیجان پوشش می دن و با لحن حماسی خنده دارشون می خونن کانه یه عملیات فوق سری رو کشف کردن. عزت جون خداییش این بر و بچ خبرنگارتو از کجا گیر میاری؟ کلا موجبات خنده و سرگرمی ملتو فراهم می کنن. (152461)
۱۳۹۲/۰۸/۰۱ ۱۱:۵۳
اخه ما تو شهر سنندج که براي جوونا حتي يه جاي تفريحي نيست نه شهر بازي نه هيچ جا فقط قهوه خونه هست که اين روزاي سرد بتونيم بگذرونيم در حالي که 5 تامون(روفقا)از قليون حالمون بهم ميخوره.چاره نيست.فقط کاش خدا منو در بورکينافاسو به دنيا مي اورد نه اينجا (152462)
۱۳۹۲/۰۸/۰۱ ۱۲:۱۱
مواضع ایشان در برنامه پایش کاملا OK بود و نیازی به توضیح هم ندارد. (152484)
۱۳۹۲/۰۸/۰۱ ۱۲:۱۶
موافقم ! از این که یواشکی برن شیشه بکشن که بهتره! (152488)
حامد
۱۳۹۲/۰۸/۰۱ ۱۲:۲۷
درود بر آقای نجفی. (152500)
سعید
Iran, Islamic Republic of
۱۳۹۲/۰۸/۰۱ ۱۲:۴۸
من سایت بهار رو قبول داشتم اما در دو مورد بی انصافی خرج داد
یکی همین اظهارات بسیار نادرست اقای نجفی که اصلا جای توجیه نداره واقعا اگر دلسوز این دولت هستید باید نقد می نوشتید چون این بسیار واضح هست که نادرستی زده
یکی هم حرف معاون وزیر بهداشت در مورد زیر میزی پزشکان که برخورد با اون رو به دلیل درامد پزشکان مناسب ندونسته
از دوستان سایت بهار میخوام در این موارد نقد کنید و گوشزد کنید به دولتمردان عزیزمون که توهم همیشه درست فکر کردن بر ندارن
ما به توهم بعضی ها در دولت قبلی دچار نشیم (152513)
۱۳۹۲/۰۸/۰۱ ۱۳:۲۸
صد روز تموم شد بجای خوب کردن قلیون به فکر خوب کردن جیب مردم باشید. (152540)
۱۳۹۲/۰۸/۰۱ ۱۳:۳۰
این مدل اظهار نظرها برای کسی که سال ها سکان هدایت اموزش این کشور را بر عهدا داشته است تاسف برانگیز است.ریشه تمام مشکلات اخلاقی امروز کشور بی بندباری های دولت خاتمی بود.این اقایان الان خودشون رو نشون دادند.
مجبور نیستی اینجوری اظهار نظر کنی که الان بخوای ماله کشی کنی (152543)
بختيارى
Iran, Islamic Republic of
۱۳۹۲/۰۸/۰۱ ۲۳:۵۳
عامل بدبختى جوونا شما گروههاى فشار و مواجب بگير و روزنامه كيهان هستيد كه در زمان دولت خاتمى جوونا رو از روزنامه خوانى و كتاب خوانى دور كرديد.!! و هزينه هاى كار سياسى و اجتماعى رو اينقدر بالا برديد كه جوونا رو يا راهى خارج از كشور كرديد يا رهرو مواد مخدر و غيره. (152931)
بختیاری
Iran, Islamic Republic of
۱۳۹۲/۰۸/۰۱ ۱۳:۳۱
آقای نجفی به درستی به مطالبی اشاره می کنند که متاسفانه سالیان سال بر تفکر برنامه ریزان ما سنگینی می کند و به طور استراتژیک هر پدیده ای را که در آن احتمال مفسده وجود دارد را نفی کرده و برای آن ممنوعیت ایجاد می کنند.
خیلی از کشورهایی که ما حسرت نظم و حاکمیت نسبی قانون آنها را میخوریم، به گواه جامعه شناسان و محققان مستقل و البته دلسوز کشورهایی بوده اند که تنظیم جامعه را به لحاظ فرهنگی و اجتماعی به خود جامعه سپرده اند.البته وجود نهادهای غیر دولتی نیز که بتوانند بدون هیچگونه اجبار و اکراهی ارزشهای اخلاقی را در جامعه تبلیغ نمایند محصول همین واگذاری تنظیم جامعه به خود جامعه است. (152546)
۱۳۹۲/۰۸/۰۱ ۱۳:۴۴
سبیل ملتو گرفتن میگن بیا ببریمت بهشت! (152553)
۱۳۹۲/۰۸/۰۱ ۱۶:۳۱
هاها ها عالی گفتی بمولا ! (152651)
۱۳۹۲/۰۸/۰۱ ۱۳:۵۵
قلیون محصول محدود کردن مردم هست در جامعه ای که هر شادی سرکوب میشود این انرژی جوانان به سمت کار های منفی و منحرف میرود من از قلیون به شدت بدم میاد و تا حالا که 19ساله شدم نکشیدم (152556)
صالح
Iran, Islamic Republic of
۱۳۹۲/۰۸/۰۱ ۱۴:۱۴
به نظرم خوب بود اقای نجفی در جایگاه یک استاد دانشگاه و شخصیتی علمی، از اینکارها که شایسته ی جایگاه شخصیتی شون نیست دوری کنند. همونطور که خودشونم عرض کردن اینجور تفریحات زیبنده نیست مخصوصا برای یک چنین شخصیت علمی.یک عذرخواهی به نظرم پیام مناسب تری بود. بزرگان دین میگن به خودت سخت بگیر و به دیگران اسان. (152568)
۱۳۹۲/۰۸/۰۲ ۰۱:۲۵
مشکل اصلی در این زمینه فرهنگ عمومی هست
ما مردمی هستیم که زیاد در کار هم دخالت می کنیم
مثلا اگر یک خانوم بی حجاب باشد بقیه بهشان بر میخورد
اگر یک دختر بلند بخندد بقیه ناراحت میشود
اگر یک خانوم قلیان یا سیگار بکشد بقیه با تعجب نگاه می کنند.

تا کی ما مردم باید در کارهای یکدیگر دخالت کنیم
وقتی ما مردم نگاهمان اینگنه است قانون گذار هم به خودش حق میدهد که چنین قوانینی را تصویب کند. (152984)
فاطما
Australia
۱۳۹۲/۰۸/۰۲ ۰۷:۳۸
چون صدا و سیمادر باره مضرات قلیون داد سخن می کند وددر باره هرویین و امثال آن سکوت کرده منظوری دارد سخنان اورا قبول. نکنید (153002)