اعلام حساب‌های ملی سلامت در سال ۹۶

دکتر سید کامل تقوی نژاد در بخش نخست نشست خبری خود که در وزارت بهداشت برگزار شد با اشاره به بحث اقتصاد سلامت گفت: حساب‌های ملی سلامت یکی از ابزارهای تحلیلی برای ارزیابی وضعیت نظام سلامت در کشور است و در یک نظام سلامت باید سه ویژگی عمده را در حساب‌های ملی سلامت پایش کنیم. اولین ویژگی بحث پایداری به معنی تداوم و استمرار در مصرف سطح مشخصی از خدمات در حوزه سلامت است. دومین ویژگی کارایی به معنای جلوگیری از هدر رفت منابع و سومین ویژگی نیز اثربخشی به معنای رسیدن به اهداف مورد نظر است. باید توجه کرد که کارکردهای حساب‌های ملی سلامت و ارزیابی نظام سلامت ذیل این سه مولفه بر مبنای اطلاعاتی است که به صورت تفصیلی جمع‌آوری می‌شود. این اطلاعات در کارکردهای سلامت تامین کنندگان منابع مالی و فراهم کنندگان خدمات و ... است.

وضعیت مخارج جاری حوزه سلامت از ۹۴ تا ۹۶
وی افزود: طبق آخرین اطلاعاتی که مربوط به حساب‌های ملی سلامت در سال ۱۳۹۶ است، بررسی روند مخارج جاری در حوزه سلامت نشان می‌دهد که پس از افزایش مخارج جاری سلامت از تولید ناخالص داخلی در سال ۹۴ که به دنبال اجرای طرح تحول سلامت اتفاق افتاد، طی سال‌های ۹۵ و ۹۶ مخارج جاری سلامت روندی نزولی داشته است؛ بطوریکه سهم مخارج جاری از تولید ناخالص داخلی از میزان ۹.۱ درصد در سال ۹۴ به ۸.۷ درصد در سال ۹۶ کاهش پیدا کرده است. در عین حال در سال ۹۶ حجم تولید ناخالص داخلی تحت یک شرایط خاص افزایش پیدا کرده است. البته این کاهش ملایم را در بخش مخارج سرمایه‌ای بیشتر شاهدیم؛ بطوریکه از ۰.۳ درصد از تولید ناخالص داخلی در سال ۹۵ به حدود ۰.۱ درصد از تولید ناخالص داخلی در سال ۹۶ رسیده است که البته نهایتا باید به حداقل ۰.۲۵ درصد از تولید ناخالص داخلی برسیم.

تقوی‌نژاد با بیان اینکه در حال حاضر بر روی حساب‌های ملی سلامت سال ۹۷ کار می‌کنیم که تا سه ماهه ابتدایی سال آینده و حداکثر تا شش ماهه ابتدایی سال آینده منتشر می‌شوند، ادامه داد: در عین حال سرانه مخارج انجام شده بر کالا و خدمات نهایی در حوزه سلامت در سال ۹۶ به یک میلیون و ۴۵۰ هزار تومان به ازای هر فرد در کشور به قیمت ثابت سال ۱۳۹۵ رسیده است که نسبت به سال قبل از خود حدود ۲.۶ درصد رشد را نشان می‌دهد. باید توجه کرد که میزان مشارکت بخش عمومی در تامین هزینه‌های جاری سلامت در سال ۱۳۹۶ به حدود ۵۴.۴ رسیده است که اگر با اعداد ابتدایی دهه ۹۰ مقایسه کنیم می‌توان گفت که در ابتدای دهه ۹۰ سهم عمومی دولت از هزینه‌های جاری سلامت ۳۴.۴ درصد بوده است و این افزایش ۲۱ درصدی سهم عمومی از هزینه‌های جاری عمدتا به دلیل مشارکت صندوق‌های بیمه‌ای بوده است که البته نهایتا پرداخت کننده اصلی سهم بیمه‌ها متوجه دولت است.

تقوی نژاد تاکید کرد: طبیعتا با توجه به اینکه هزینه‌های جاری سلامت وابستگی بیشتری به بخش دولتی دارد باید به دنبال این باشیم که این منابع به نحوی تامین شود که به منابعی که تاب‌آوری کافی در برابر شوک‌های بیرونی دارد، وصل شود. در سال ۹۶ تورم کاهش یافته و تک رقمی شد و به همین دلیل هزینه سرانه مخارج حقیقی دولت در سلامت افزایش قابل توجهی پیدا کرد؛ بطوریکه در سال ۱۳۹۶ سرانه حقیقی مخارج جاری سلامت به حدود ۳۳۵ هزار تومان به ازای هر فرد رسید که نسبت به سال قبل از آن حدود ۸ درصد افزایش یافته است.وی افزود: در عین حال مسئله بسیار مهم در حوزه سلامت بحث توجه به هرم سنی جمعیت است. در حال حاضر جمعیت کشور شرایطی را طی می‌کند که روند جمعیتی رو به پیری خواهد بود. طبق برآوردهای انجام شده سهم افراد بالای ۶۵ سال در کشور روند افزایشی خواهد داشت و تا سال ۱۴۱۵ به بیش از ۱۱ درصد جمعیت بالغ خواهد رسید. باید توجه کرد که این شاخص در سال ۱۳۹۶ حدود ۶ درصد بوده است. بنابراین وقتی سن جمعیت افزایش می‌یابد باید هزینه‌های سلامت بین نیم تا یک درصد از محل ناخالص داخلی افزایش یابد.

لزوم تعریف منابع پایدار و وابسته به مالیات برای سلامت
وی با تاکید بر اینکه باید در حوزه سلامت منابع قابل اتکاء و پایدار و با اتصال مستقیم به پرداخت مالیات در نظر بگیریم، گفت: بررسی تصویر هزینه‌های سلامت بر مبنای کارکردهای آن نشان می‌دهد که هزینه‌های درمانی با سهم حدود ۶۲.۷ درصد بیشترین سهم را در کارکردهای مختلف سلامت به خود اختصاص داده‌اند. در رتبه‌های بعدی دارو و تجهیزات پزشکی با ۱۸ درصد بیماران سرپایی با ۱۰ درصد و خدمات بهداشت عمومی و پیشگیری با پنج درصد منابع حوزه سلامت را در حساب‌های ملی سلامت در سال ۹۶ به خود اختصاص داده‌اند.

تشکیل کمیته بازبینی هزینه‌های سلامت
بازتعریف یارانه‌ها در حوزه سلامت
تقوی‌نژاد ادامه داد: با توجه به سیاست‌های وزیر بهداشت درباره اولویت پیشگیری بر درمان، لازم است که در این حوزه در وزارت بهداشت سیاستگذاری جدیدتری انجام شود و طبیعتا بحث پیشگیری و بهداشت باید سهم بیشتری را به خود اختصاص دهد. در عین حال در این زمینه اقداماتی را در دستور کار داریم. ما به عنوان مثال بحث برآورد هزینه‌های سلامت ایران در یک افق زمانی ۱۰ ساله است که در این زمینه کمیته بازبینی هزینه‌های سلامت با هدف کنترل هزینه‌ها و افزایش اثربخشی و کارآیی تشکیل شده و به منظور بازتعریف یارانه‌ها در حوزه سلامت، اصلاح نظام بیمه‌ای و منابع دریافتی و ... اقدام می‌کند. همچنین پیاده‌سازی نظام استحقاق سنجی در حوزه درمان، طراحی بسته‌های مشارکت عمومی، خصوصی در حوزه بهداشت و ارزیابی هزینه - درآمد بیمارستان‌های مختلف می‌تواند به اصلاح نظام مالی کمک کند.

روند کاهشی پرداخت از جیب بیماران با اجرای طرح "تحول"
وی با اشاره به بحث پرداخت از جیب بیماران گفت: پرداخت از جیب بیماران در کشور طی سال‌های طرح تحول روند کاهشی داشته و از ۵۳ درصد به حدود ۳۳ درصد در سال ۹۶ رسیده است که امیدواریم روند کاهشی آن حفظ شود.