تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۱۲/۲۱ ساعت ۱۰:۳۵
کد مطلب : ۲۰۴۴۵۲
اقلیت بودن، تبدیل به فرصت می‌شود؟
گروه سیاسی: از پیش از برگزاری انتخابات دوم اسفند، باتوجه به ترکیب کاندیداهای حاضر در انتخابات، ردصلاحیت چهره‌های شاخص اصلاح طلب توسط شورای نگهبان، عملکرد ضعیف فراکسیون امید در مجلس دهم و نهایتا عدم ارائه لیست واحد توسط شورای عالی سیاستگذاری اصلاح‌طلبان انتظار حضور پرشمار اصولگرایان در مجلس یازدهم و اقلیت بودن اصلاح‌طلبان می رفت.
اقلیت بودنی که تجربه جدیدی برای اصلاح طلبان نیست، آنها در چند دوره اخیر مجلس به استثناء مجلس فعلی حضوری کم شمار در پارلمان داشته‌اند اما این حضور کم شمار گاها از آنها اقلیتی منزوی ساخته و گاهی نیز در قدوقامت اقلیتی تاثیرگذار ظهور و بروز کرده اند. شاید از همین روست که برخی نداهای بیرون پارلمانی این روزها پیش بینی می کنند می‌توان با همین تعداد اندک اصلاح طلب راه یافته به مجلس آینده نقشی فعال و تاثیرگذار در معادلات درون پارلمانی ایفا کرد. علی تاجرنیا، نماینده مجلس ششم و فعال سیاسی اصلاح‌طلب اما نگاه خوش بینانه ای ندارد و معتقد است «مجلس یازدهم چیزی به نام فراکسیون اصلاح‌طلبان نخواهد داشت.» او تاکید می‌کند: «در این مجلس به جز اصولگرایان چهره های مستقلی حضور دارند که طبیعتا باتوجه به این که تعداد زیادی هم نیستند در فراکسیون های اصولگرایان استحاله می شوند. آنها که مستقل و معتدل تر هستند جذب فراکسیون سنتی اصولگرایان می شوند و نهایتا فاقد قدرت منسجمی خواهند بود که تاثیرگذار باشند.» محمدرضا خباز نیز که خود تجربه نمایندگی مجلس در دوران اقلیت بودن اصلاح طلبان را داشته است نگاهی مشابه با تاجرنیا دارد و معتقد است این حضور کم شمار در مجلس آینده حضوری تاثیرگذار نخواهد بود اما اگر به سمت ائتلاف با مستقلین پیش بروند شاید بتوان در بزنگاه ها تاثیرگذار ظاهر شد.
اقلیت گمنام اصلاح طلبان قدرت مانور پارلمانی خواهد داشت؟
اما حضور اقلیت گونه در پارلمان فارغ از آنکه با چه شرایطی به اصلاح طلبان تحمیل شد، امری غریب و دور از پیش بینی نبود، حتی برخی اصلاح طلبان با توجه به نتایج ائتلاف با اعتدالیون در انتخابات مجلس و هزینه هایی که در نتیجه آن ائتلاف دادند معتقد بودند هویت اصلاح طلبان ارجح بر حضور پرتعداد در پارلمان است. همین هم بود که گزینه ائتلاف از روی میز برداشته شد و هویت اصلاح طلبی کاندیداها معیار اول انتخاب نامزدها شد، نامزدهایی که آمدند و البته بسیاری از آنها با تیغ ردصلاحیت کنار گذاشته شدند تا حال اردوگاه اصلاحات در نهایت با چند نماینده اندک شمار در پارلمان یکدست اصولگرا حضور داشته باشد. نکته اما آن است که اصلاح طلبان آن روزی که از هویت اصلاح طلبی حرف می زدند و البته نیم نگاهی هم به ریزش بدنه رأی خود و دلخوری و ناامیدی آنها از عملکرد فراکسیون امید داشتند بازهم تصور نمی کردند مجبور شوند با اقلیتی در مجلس یازدهم حضور یابند که اسامی بسیاری از آنها گمنام یا کم آشنا باشد. آنچنان که علی تاجرنیا می گوید: « چند نماینده ای هم که به اسم اصلاح طلب وارد مجلس یازدهم شدند از نظر ما افراد مسئله داری هستند که فردا روز برای حل مشکلات شخصی خود جذب اصولگرایان خواهند شد و می توان گفت اصلاح طلبی در مجلس وجود ندارد.»به گفته این عضو حزب اتحاد ملت «اگر اصلاح طلبی هم بوده پیش از این توسط شورای نگهبان رد صلاحیت شده و افرادی هم که تایید شدند افراد مسئله داری هستند که به خاطر نقطه ضعفشان نمی توانند اثرگذار باشند.»
از سوی دیگر برخلاف مجلس فعلی که حضور به نسبه پایاپای اصولگرایان، مستقلین و اصلاح طلبان را شاهد بودیم، در مجلس آینده اصولگرایان اکثریت را در دست دارند و مستقلین هم گرچه کمی تعدادشان بیشتر از اصلاح طلبان مجلس است اما آنها نیز قدرت مجلس دهم را نخواهند داشت، شاید از همین روست که برخی پیش بینی ها حکایت از آن دارد که مستقلین و اصلاح طلبان اینبار پیوندی استراتژیک تر و محکم تر از مجلس دهم داشته باشند، پیوندی که اگرچه قبل از ورود به دروازه های بهارستان حاصل نشد اما شاید شرایط پارلمان یازدهم این دو طیف کم تعداد را مجبور به پیوند خوردن با یکدیگر کنند تا اینگونه بتوانند در برخی معادلات درون پارلمانی و در بزنگاه ها در مقابل اصولگرایان قدآرایی کنند یا حداقل قدرت خط و نشان کشیدن را با تجمیع آراءشان داشته باشند.
محمدرضا خباز که خود یکی از نمایندگان اصلاح طلبِ اقلیت در مجلس هشتم بوده، تعداد اصلاح طلبانِ حاضر در مجلس یازدهم را ۱۶ نفر می داند و می گوید: « اقلیت ۱۶ نفری موثر نخواهد بود مگراینکه با مستقلین یک فراکسیون تشکیل دهند. آنها هم حدود ۵۰ نفر هستند و می توانند جمعی ۶۰ نفره تشکیل دهند هرچند چون ما تاکنون به طریق حزبی وارد مجلس نشدیم این مجموعه هم کارکرد ثابتی نخواهد داشت.»البته او پیشنهاداتی به این جمعِ احتمالیِ ۶۰ نفره هم می کند و می گوید؛« این تعداد اقلیت ضعیفِ اصلاح طلب با مستقلین اگر یک فراکسیون تشکیل دهند و اگر بنا شد تصمیمات تندی در مجلس آتی گرفته شود آبستراکسیون کنند و از مجلس خارج شوند، آنها از این طریق می توانند زمینه تصویب قوانینِ تند و علیه جامعه را فراهم نکنند.»خباز در این راستا مثالی از آبستراکسیونی می زند که مجید انصاری و عبدالله نوری در مجلس پنجم ترتیب دادند و اصلاح طلبان حاضر با آنها همراهی کردند و به ثمر هم نشست.این فعال سیاسی اصلاح طلب و نماینده ادوار مجلس همچنین پیشنهاد دیگر خود را مطرح می کند و می گوید: « مجلس یازدهم، مجلس سختی خواهد بود بنابراین اگر این مجموعه اصلاح طلب و مستقل تلاش کنند دو یا سه کمیسیون را در اختیار بگیرند می توانند موثرتر باشند.»طبق توضیحاتِ خباز، «در مجلس ششم اکثریت کرسی ها در اختیار اصلاح طلبان بود اما اقلیت اصولگرا، کمیسیون اقتصادی را در دست گرفت. الان هم اگر این جمعِ اصلاح طلب و مستقل تصمیم بگیرند، قبل از ورود به مجلس یکدیگر را شناسایی کنند و وقتی می خواهد فرم ها را تنظیم کنند با هماهنگی با یکدیگر چند کمیسیون را در دست بگیرند باعث می شود دولت و مملکت حداقل در آن حوزه ها ضربه نخورد. رئیس و هییت رئیسه هم از خودشان انتخاب می شود.»
ائتلاف را رها کنید، به فکر افکار عمومی باشید
اما ائتلاف با مستقلین بعد از عبور از دروازه های بهارستان تنها پیشنهاد این روزهای اصلاح طلبان نیستند، برخی چهره های شاخص و تئوریسین های اصلاحات همچنان تاکید بردور شدن مقطعی از قدرت و بازسازی افکار عمومی دارند، آنها از همان زمانی که کاندیداهایشان زیر تیغ ردصلاحیت رفتند با شدت و حدت بیشتری بر این نظریه پافشاری و تاکید کردند زمانه برای اصلاح طلبان زمانه به کناری رفتن و تمرکز کردن بر بازسازی افکار عمومی دلخور و ناامید شده است.در همین راستا نیز بعد از حاصل شدن پیروزی حداکثری برای اصولگرایان آنها اعتقاد دارند باید پارلمان را برای ۴ سال آینده فراموش کرد و تمرکز را باز هم بر افکارعمومی و بازسازی قدرت اصلاح طلبان گذاشت تا شاید در بزنگاه ۱۴۰۰ بتوان بدنه رای را راضی به حضور در صحنه کرد، آنچنان که تاجرنیا نیز می گوید؛«« تنها راه موجود اصلاح طلبان این است که احزاب و چهره های اصلاح طلب طی یکی دوسال آینده با افکار عمومی و فضای اجتماعی ارتباط برقرار کنند تا شاید اعتماد عمومی به آنها باز گرددد. از سویی در این شرایط حساس بتواند به ثبات بیشتر کشور کمک کنند.»
اقلیت بودنی که تجربه جدیدی برای اصلاح طلبان نیست، آنها در چند دوره اخیر مجلس به استثناء مجلس فعلی حضوری کم شمار در پارلمان داشته‌اند اما این حضور کم شمار گاها از آنها اقلیتی منزوی ساخته و گاهی نیز در قدوقامت اقلیتی تاثیرگذار ظهور و بروز کرده اند. شاید از همین روست که برخی نداهای بیرون پارلمانی این روزها پیش بینی می کنند می‌توان با همین تعداد اندک اصلاح طلب راه یافته به مجلس آینده نقشی فعال و تاثیرگذار در معادلات درون پارلمانی ایفا کرد. علی تاجرنیا، نماینده مجلس ششم و فعال سیاسی اصلاح‌طلب اما نگاه خوش بینانه ای ندارد و معتقد است «مجلس یازدهم چیزی به نام فراکسیون اصلاح‌طلبان نخواهد داشت.» او تاکید می‌کند: «در این مجلس به جز اصولگرایان چهره های مستقلی حضور دارند که طبیعتا باتوجه به این که تعداد زیادی هم نیستند در فراکسیون های اصولگرایان استحاله می شوند. آنها که مستقل و معتدل تر هستند جذب فراکسیون سنتی اصولگرایان می شوند و نهایتا فاقد قدرت منسجمی خواهند بود که تاثیرگذار باشند.» محمدرضا خباز نیز که خود تجربه نمایندگی مجلس در دوران اقلیت بودن اصلاح طلبان را داشته است نگاهی مشابه با تاجرنیا دارد و معتقد است این حضور کم شمار در مجلس آینده حضوری تاثیرگذار نخواهد بود اما اگر به سمت ائتلاف با مستقلین پیش بروند شاید بتوان در بزنگاه ها تاثیرگذار ظاهر شد.
اقلیت گمنام اصلاح طلبان قدرت مانور پارلمانی خواهد داشت؟
اما حضور اقلیت گونه در پارلمان فارغ از آنکه با چه شرایطی به اصلاح طلبان تحمیل شد، امری غریب و دور از پیش بینی نبود، حتی برخی اصلاح طلبان با توجه به نتایج ائتلاف با اعتدالیون در انتخابات مجلس و هزینه هایی که در نتیجه آن ائتلاف دادند معتقد بودند هویت اصلاح طلبان ارجح بر حضور پرتعداد در پارلمان است. همین هم بود که گزینه ائتلاف از روی میز برداشته شد و هویت اصلاح طلبی کاندیداها معیار اول انتخاب نامزدها شد، نامزدهایی که آمدند و البته بسیاری از آنها با تیغ ردصلاحیت کنار گذاشته شدند تا حال اردوگاه اصلاحات در نهایت با چند نماینده اندک شمار در پارلمان یکدست اصولگرا حضور داشته باشد. نکته اما آن است که اصلاح طلبان آن روزی که از هویت اصلاح طلبی حرف می زدند و البته نیم نگاهی هم به ریزش بدنه رأی خود و دلخوری و ناامیدی آنها از عملکرد فراکسیون امید داشتند بازهم تصور نمی کردند مجبور شوند با اقلیتی در مجلس یازدهم حضور یابند که اسامی بسیاری از آنها گمنام یا کم آشنا باشد. آنچنان که علی تاجرنیا می گوید: « چند نماینده ای هم که به اسم اصلاح طلب وارد مجلس یازدهم شدند از نظر ما افراد مسئله داری هستند که فردا روز برای حل مشکلات شخصی خود جذب اصولگرایان خواهند شد و می توان گفت اصلاح طلبی در مجلس وجود ندارد.»به گفته این عضو حزب اتحاد ملت «اگر اصلاح طلبی هم بوده پیش از این توسط شورای نگهبان رد صلاحیت شده و افرادی هم که تایید شدند افراد مسئله داری هستند که به خاطر نقطه ضعفشان نمی توانند اثرگذار باشند.»
از سوی دیگر برخلاف مجلس فعلی که حضور به نسبه پایاپای اصولگرایان، مستقلین و اصلاح طلبان را شاهد بودیم، در مجلس آینده اصولگرایان اکثریت را در دست دارند و مستقلین هم گرچه کمی تعدادشان بیشتر از اصلاح طلبان مجلس است اما آنها نیز قدرت مجلس دهم را نخواهند داشت، شاید از همین روست که برخی پیش بینی ها حکایت از آن دارد که مستقلین و اصلاح طلبان اینبار پیوندی استراتژیک تر و محکم تر از مجلس دهم داشته باشند، پیوندی که اگرچه قبل از ورود به دروازه های بهارستان حاصل نشد اما شاید شرایط پارلمان یازدهم این دو طیف کم تعداد را مجبور به پیوند خوردن با یکدیگر کنند تا اینگونه بتوانند در برخی معادلات درون پارلمانی و در بزنگاه ها در مقابل اصولگرایان قدآرایی کنند یا حداقل قدرت خط و نشان کشیدن را با تجمیع آراءشان داشته باشند.
محمدرضا خباز که خود یکی از نمایندگان اصلاح طلبِ اقلیت در مجلس هشتم بوده، تعداد اصلاح طلبانِ حاضر در مجلس یازدهم را ۱۶ نفر می داند و می گوید: « اقلیت ۱۶ نفری موثر نخواهد بود مگراینکه با مستقلین یک فراکسیون تشکیل دهند. آنها هم حدود ۵۰ نفر هستند و می توانند جمعی ۶۰ نفره تشکیل دهند هرچند چون ما تاکنون به طریق حزبی وارد مجلس نشدیم این مجموعه هم کارکرد ثابتی نخواهد داشت.»البته او پیشنهاداتی به این جمعِ احتمالیِ ۶۰ نفره هم می کند و می گوید؛« این تعداد اقلیت ضعیفِ اصلاح طلب با مستقلین اگر یک فراکسیون تشکیل دهند و اگر بنا شد تصمیمات تندی در مجلس آتی گرفته شود آبستراکسیون کنند و از مجلس خارج شوند، آنها از این طریق می توانند زمینه تصویب قوانینِ تند و علیه جامعه را فراهم نکنند.»خباز در این راستا مثالی از آبستراکسیونی می زند که مجید انصاری و عبدالله نوری در مجلس پنجم ترتیب دادند و اصلاح طلبان حاضر با آنها همراهی کردند و به ثمر هم نشست.این فعال سیاسی اصلاح طلب و نماینده ادوار مجلس همچنین پیشنهاد دیگر خود را مطرح می کند و می گوید: « مجلس یازدهم، مجلس سختی خواهد بود بنابراین اگر این مجموعه اصلاح طلب و مستقل تلاش کنند دو یا سه کمیسیون را در اختیار بگیرند می توانند موثرتر باشند.»طبق توضیحاتِ خباز، «در مجلس ششم اکثریت کرسی ها در اختیار اصلاح طلبان بود اما اقلیت اصولگرا، کمیسیون اقتصادی را در دست گرفت. الان هم اگر این جمعِ اصلاح طلب و مستقل تصمیم بگیرند، قبل از ورود به مجلس یکدیگر را شناسایی کنند و وقتی می خواهد فرم ها را تنظیم کنند با هماهنگی با یکدیگر چند کمیسیون را در دست بگیرند باعث می شود دولت و مملکت حداقل در آن حوزه ها ضربه نخورد. رئیس و هییت رئیسه هم از خودشان انتخاب می شود.»
ائتلاف را رها کنید، به فکر افکار عمومی باشید
اما ائتلاف با مستقلین بعد از عبور از دروازه های بهارستان تنها پیشنهاد این روزهای اصلاح طلبان نیستند، برخی چهره های شاخص و تئوریسین های اصلاحات همچنان تاکید بردور شدن مقطعی از قدرت و بازسازی افکار عمومی دارند، آنها از همان زمانی که کاندیداهایشان زیر تیغ ردصلاحیت رفتند با شدت و حدت بیشتری بر این نظریه پافشاری و تاکید کردند زمانه برای اصلاح طلبان زمانه به کناری رفتن و تمرکز کردن بر بازسازی افکار عمومی دلخور و ناامید شده است.در همین راستا نیز بعد از حاصل شدن پیروزی حداکثری برای اصولگرایان آنها اعتقاد دارند باید پارلمان را برای ۴ سال آینده فراموش کرد و تمرکز را باز هم بر افکارعمومی و بازسازی قدرت اصلاح طلبان گذاشت تا شاید در بزنگاه ۱۴۰۰ بتوان بدنه رای را راضی به حضور در صحنه کرد، آنچنان که تاجرنیا نیز می گوید؛«« تنها راه موجود اصلاح طلبان این است که احزاب و چهره های اصلاح طلب طی یکی دوسال آینده با افکار عمومی و فضای اجتماعی ارتباط برقرار کنند تا شاید اعتماد عمومی به آنها باز گرددد. از سویی در این شرایط حساس بتواند به ثبات بیشتر کشور کمک کنند.»
