مصطفی الکاظمی،گزینه تازه نخست‌وزیری عراق

گروه بین‌الملل: دویچه‌وله در گزارش نوشت: در پی مخالفت شیعیان و ایران با عدنان زرفی، برهم صالح، رئیس‌جمهوری عراق، امروز پنجشنبه، طی حکمی مصطفی الکاظمی را مامور تشکیل دولت تازه عراق کرد. ساعاتی پیش از آن عدنان زرفی، نامزد پیشین ائتلاف شیعیان، از تشکیل دولت آینده انصراف داده بود. رئیس جمهور حکم نخست‌وزیری کاظمی را با حضور سران تشکل‌های اصلی شیعی و سنی و کُرد، به او ابلاغ کرد و از او خواست که هرچه زودتر دولت خود را تشکیل دهد. 

الزرفی در بیانیه‌ای خطاب به ملت عراق که درگیر بحران کرونا هستند و جوانان تظاهرکننده در میادین تظاهرات که در برابر ظلم و ستم متحد ایستادند و نیز فقیران و ضعیفان که امید و اعتمادشان را روی رهایی از شر فقر و بیماری گذاشته‌اند گفت: با تاسف نسبت به اتفاقات رخ داده درباره این وظیفه در میان تمام حمایت‌های گروهی از خیرخواهان از تمام کسانی که به بنده اعتماد کردند و من انتظار تحقق اهداف‌ ملی را داشتند عذرخواهی می‌کنم. در راستای اجرای ماموریتی که برعهده من گذاشته شده و با توجه به هدف اصلی مقدسی که دنبال می‌کنم که همان نجات عراق و بازگشت به مسیر صحیح و داشتن کشوری باثبات و موثر در جهان عرب، اسلام و جهان است طی هفته‌های گذشته واقعیتی را برای سیاست عراق رقم زدم که مبتنی بر مشارکت اقتصادی مثمر ثمر با کشورهای جهان و تنظیم فعالیت نیروهای ائتلاف بین‌المللی و دستور کار خروج آنها و ایجاد توانمندی‌های نیروهای مسلح عراق بود. من از ادامه این ماموریت به منظور حفظ وحدت عراق و منافع عالی کشور معذورم. طبق بیانیه انصرافی که الزرفی قرائت کرد، گفت: پیام ملی من که دربرگیرنده تاریخچه‌ای سیاسی و حرفه‌ای بود به همه رسید زمانی که از روز اول ماموریتم چه در سخنرانی مکلف شدنم و چه در معرفی رویکرد دولت اقدام به ارائه دیدگاه نجات اقتصاد کشور، نابودی رنج ملت عراق، مبارزه با فساد، گشودن چشم‌اندازهای تازه به روی عراق، حمایت از اقتصاد ملی در برابر تحریم‌های بین‌المللی و مواخذه قاتلان تظاهرکنندگان و مجرمان کردم.

در روزهای گذشته پنج گروه بزرگ شیعی گفتند که برای معرفی مصطفی کاظمی به عنوان نخست وزیر آینده عراق به توافق رسیده‌اند. این تصمیم پس از چند هفته کشمکش از سویی میان گروه‌های شیعه و از سوی دیگر میان آنها با نیروهای کرد و سنی به دست آمد. آنها شامگاه سه‌شنبه (هفتم آوریل) اعلام کردند که مصطفی کاظمی را به جای عدنان زرفی برای ریاست دولت آینده عراق معرفی می‌کنند. عمار حکیم، از سران اصلی ائتلاف شیعی، نامه‌ای مبنی بر پشتیبانی شیعیان از نامزدی مصطفی کاظمی به جای عدنان زرفی را به برهم صالح رئیس جمهور تحویل داد. توافق این پنج تشکل شیعی که روی هم ۱۰۶ کرسی از ۳۲۹ کرسی پارلمان را در اختیار دارند، برای انتخاب نخست وزیر آینده، که باید شیعی باشد، تعیین‌کننده است.  رسانه‌های خبری جمهوری اسلامی، مانند خبرگزاری ایرنا و شبکه خبری العالم، این خبر را با رویکردی تأییدآمیز منتشر کردند. گروه‌های کرد و سنی عراق نیز گفتند که با نخست‌وزیری کاظمی موافق هستند. او تاکنون رئيس دستگاه اطلاعاتی عراق بوده و در این مقام کارنامه‌ای قابل ‌قبول داشته است. او تلاش کرده است که فعالیت دستگاه اطلاعاتی و امنیتی عراق را از کشمکش‌های سیاسی دور نگه دارد.

محمد الحلبوسی، رئیس پارلمان عراق (سنی‌ مذهب)، در بیانیه‌ای از نامزدی کاظمی برای تشکیل "دولتی نیرومند برای گذر از مرحله دشوار کنونی" حمایت کرد. رهبری اقلیم کردستان عراق نیز با انتشار بیانیه‌ای ضمن حمایت از نامزدی مصطفی کاظمی خواهان تشکیل هرچه سریعتر دولت شد. بدین ترتیب راه انتخاب نخست وزیر آینده که باید با بیش از ۵۰درصد آرا تعیین شود، هموار شد. هرچند گسترش اپیدمی، از جمله در عراق، بر زندگی جمعی سایه انداخته، در همین دوران در پشت پرده منازعات سیاسی با شدت و حدت ادامه داشته است.  با وجود توافق گروه‌های اصلی شیعه، گفته می‌شود که برخی از شیعیان با نامزدی کاظمی مخالف هستند. برای نمونه به گفته "الجزیره" حیدر عبادی، نخست وزیر پیشین، که رهبری ائتلاف "النصر" را به عهده دارد، زرفی را ترجیح می‌داده است.

گفته شده بود که عدنان زرفی، "بیش از حد" به آمریکا نزدیک است. او در عقب راندن نیروهای شبه نظامی شیعه، به ویژه هواداران مقتدی صدر، با نیروهای آمریکایی همکاری داشته است. برخی از مقام‌های سفارت آمریکا در بغداد، که نام آنها فاش نشده، به خبرگزاری‌ها، از جمله به "پست عربی" گفته‌اند با این که آنها زرفی را ترجیح می‌دهند، اما با نامزدی کاظمی نیز مخالفت نمی‌کنند، تا هرچه زودتر دولتی فعال و پایدار در عراق تشکیل شود. مقام آمریکایی تأکید کرده است که ایالات متحده به نظر مردم عراق و پارلمان آنها احترام خواهد گذاشت. مصطفی کاظمی نیز از نزدیکان به ایالات متحده به شمار می‌رود، اما برخلاف زرفی، با جمهوری اسلامی نیز "مناسبات حسنه" دارد. مصطفی کاظمی به هیچ تشکل سیاسی وابسته نیست. او از زمان تحصیلات حقوق در دانشگاه بغداد از مخالفان سرشناس حزب بعث و رهبر آن صدام حسین بود و ناچار شد از عراق به اروپا فرار کند. کاظمی از ژوئن ۲۰۱۶ با فرمان حیدر عبادی، ریاست دستگاه اطلاعاتی عراق را به دست گرفت و همچنان در همان پست است.

بن‌بست سیاسی در پی اعتراضات مردمی
به دنبال اعتراضات گسترده مردم عراق عادل عبدالمهدی، در اوایل دسامبر ۲۰۱۹ از مقام خود کناره‌گیری کرد و وظیفه نخست وزیری را به شکل موقت ادامه داد. محمد توفیق علاوی که از سوی شیعیان برای نخست وزیری نامزد شده بود، موفق نشد در مهلت مقرر برنامه‌ای مدون ارائه دهد و حمایت نیروهای سنی و کرد را جلب کند. به دنبال آن در ۱۶ مارس گذشته برهم صالح، رئیس جمهوری، عدنان زرفی را برای تشکیل دولت پیشنهاد کرد. زرفی از کادرهای رهبری ائتلاف "نصر" شناخته می‌شود که ریاست آن را حیدر عبادی به دست دارد.