پوشش ضد حریق در مقابل با آتش اغلب برای محافظت از طیف گسترده ای از محصولات قابل اشتعال و غیر قابل اشتعال است. این یکی از بهترین روشها برای اعمال برای هر سطح بدون تغییر در خصوصیات فیزیکی و شیمیایی مواد است. همانطور که میدانیم مرحلهی نخست آتش سوزی با یک جرقه یا احتراق بر روی سطوح به صورت میپذیرد در نتیجه تمرکز بر محافظت از سطح مواد اولین و مهمترین اولویت است. یک سطح معمولی با پوشش ارگانیک به سادگی میسوزد و تولید دود و دود سمی میکند و برای استفاده در محیطهایی که حفاظت یا جلوگیری از آتش لازم باشد را دارا نیست.
این درحالیست که مقاومت یا واکنش در برابر آتش سوزی در هر دو ماده قابل اشتعال و غیر قابل اشتعال با استفاده از مواد ضد حریق صورت پذیرفته است . به طور کلی مهار آتش یا درجه مهار آتش به ضخامت پوشش،کارایی،فرمولاسیون و بستر مناسب بستگی دارد.
مقدمه
طبعاً آتش باعث ایجاد خرابی یا نابودی و آسیبهای جدی جانی و مالی به انسان یا سایر موجودات میشود. همین امر باعث توجه زیادی به تهیه انواع روشهای مختلف و موثر محافظتی در برابر آتش و آتش سوزی به منظور پیشگیری از تلفات جانی یا خسارات اقتصادی چشمگیری حاصل از آتش سوزی صورت پذیرفته است. امروزه به دلیل پیشرفت جامعه بشری در تحولات علم ساختمان سازی و پیچیده تر شدن فن آوریهای آن با استفاده از مصالحهای قوی و سبک وزن ما را با طیف گستردهای از مواد معدنی،مصنوعی و طبیعی که در امور ساختمان سازی مورد استفاده قرار میگیرند که به راحتی قابل اشتعال یا سوختن هستن روبرو کرده اند. مواد غیر قابل احتراق مانند بتن و فلزات و به غیر از آلومینیوم و منیزیم باعث احتراق نمیشوند اما در صورت آتش سوزی بخاراتی قابل اشتعال را از خود رها میکنند، نکته مهم دیگر این است که این مواد توان مقاومت مشخصی در برابر آتش دارند و بعد از چند ساعت استحکام خود را از دست داده و از بین میروند. زمان مجاز یا زمان قابل قبول تا حد بسیار زیادی به دمای پیش بینی شده از آتش سوزی به نوع و میزان مواد قابل اشتعال موجود در شرایط بستگی دارد. محافظت از مصالح در برابر آتش با استفاده از پوشش ضد حریق برای مدت نامحدود غیر ممکن است.ولی میتوان انتشار آتش را به سایر نقاط به تاخیر انداخت ویا میتوان استحکام یک سازه را مدت زمان طولانی آری در برابر آتش حفظ نمود. همین امر مدت زمان کافی را برای اقدامات ایمنی را به ما میدهد.
تصور غلط در مورد مهار آتش با استفاده از پوشش ضد حریق در برابر با آتش وجود دارد
خواص مواد قبل از فلوور نقش حیاطی را ایفاء میکند که توسط پوشش ضد حریق (احتراق، پخش شعله، دود و گاز سمی، انتشار گرما) کنترل میشود. این در حالیست که پوشش ضد حریق عمدتاً در حفاظت از سازهها کارایی دارند که بعد از فلوور صورت میپذیرد. یعنی آتش سوزی کاملاً توسعه یافته و بیشتر محیط را در بر گرفته است (در آتش سوزی بعد از فلوور درجه حرارت تا ۶۰۰ درجه سانتیگراد یا بالاتر میرود) که به عنوان آتش سوزی خطرناک سازهها معرفی میشود.
نکته: پوششهای ضد حریق عمدتاً برای واکنش متقابل آتش هستند تا احتراق مواد قابل اشتعال مانند (چوب، فوم، پارچه، کابل برق و ...)
از سوی دیگر پوشش ضد حریق به یک پارچگی و ظرافت تحمل بار برای مقاومت در مقابل با آتش برای مواد غیر قابل اشتعال نیز مهم است. که خود بسته به انواع موارد، کاربر مواد، خصوصیات عملکرد در آتش سوزی مصالح ساختمانی با استفاده از روشهای مختلف مورد آزمایش قرار میگیرد.
استاندارهای آزمون مربوط هر دو پوشش (مصالح و پوشش ضد حریق) متفاوت است که بستگی به مناطق جغرافیایی و کشورهای گوناگون دارد.
پوشش ضد حریق در مقابل با آتش
مواد آلی یا پوششهای آلی معمولاً به راحتی قابل اشتعال است، ذوب میشوند یا میریزند در صورت آتش سوزی باعث آسیب دیدگی میشوند. پوششهای که برای این سطوح طراحی شده اند نباید مقدار قابل توجهی از سوخت را در آتش وارد کنند و در عین حال باید گسترش شعله و دود را محدود کنند.
پوشش ضد حریق اسکلت فلزی یکی از بهترین روشهای محافظت از مواد در مقابله با آتش است. این روش به تشکیل یک لایه محافظتی ست که شار گرما را به بستر تغییر میدهد و در عین حال میتواند از تخریب و احتراق جلوگیری نماید. پوشش ضد حریق باید دارای حداقل انتشار ناچیز یا کم دود و گازهای سمی، شعله پخش باشد، مقاومت چشمگیری در برابر سایش از خود نشان دهد، به بستر زیرین بچسبد. عایق ضد حریق به مانند رنگهای ساختمانی به نظر میرسد و عمدتاً به صورت حلال هستند و با روشهای معمولی برس، اسپری، غلتک بروی سطوح مورد استفاده قرار میگیرند. پوششهای ضد حریق به دو گروه دسته بندی میشوند: ۱- پوشش غیر درونی ۲- پوشش درونی (روشهای غیر در اصل پوشش تزئینی ساختمان سازی هستند که برای مقاومت در برابر شعله یا کاهش سرعت پخش شعله هستند )
از سوی دیگر پوششهای در خشان تحت تاثیر گرما متورم میشوند تا لایه ای از خنک کننده چند سلولی را تشکیل دهند که به نوعی از یک سد عایق عمل کند تا انتقال حرارت و جرم مابین فازهای تغلیظ شده و بخار شود.
دو نوع پوشش ضد حریق وجود دارد لاستیکی رنگی / رنگی یا شفاف . که البته شفاف در بازار بیشتر مورد استفاده قرار میگیرد که برای موارد مختلف و متعددی طراحی شده است به مانند ساخت و ساز، حمل و نقل، پوشش دیواری و سقفی را میتوان اشاره کرد.
اجرای پوشش ضد حریق
اجرای پوشش ضد حریق نیز یکی از مهم ترین بخشهای کار میباشد، زیرا اگر چسبندگی لازم را نتواند ایجاد کند، باعث از کار ریزش مواد در آتش سوزی میشود و عملا انگار سازه فارغ از عایق ضد حریق است.