طرح اروپا؛ تمدید محدود تحریم تسلیحاتی ایران

گروه بین‌الملل: وال استریت جورنال در گزارشی پیرامون اختلافات آمریکا و سایر قدرت‌های جهانی در مورد توافق هسته‌ای با ایران، نوشت که دیپلمات‌های اروپایی با پیشنهاد تمدید محدود تحریم‌های تسلیحاتی ایران می‌خواهند راهی برای دستیابی به مصالحه پیدا کنند تا مانع نابودی این توافق شوند.

ایران از سال ۲۰۰۷ تاکنون حق خرید و فروش جنگ‌افزار ندارد. اما بر اساس قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت این تحریم تسلیحاتی قرار است ۱۸ اکتبر امسال ( ۲۷ مهر ماه ) به پایان برسد. با این حال دولت دونالد ترامپ تلاش می‌کند با ارائه پیش نویس قطعنامه‌ای این تحریم‌ها را تمدید کند. مایک پومپئو، وزیر خارجه ایالات متحده، اخیرا نسبت به تمدید این تحریم‌ها ابراز اطمینان کرد و گفت که واشینگتن برای نیل به این مقصود برنامه‌ریزی کرده است.

آمریکا پیشتر پیش نویس قطعنامه خود را برای تمدید تحریم تسلیحاتی ایران در اختیار اعضای شورای امنیت قرار داده است. این کشور هشدار داده است درصورت ناکامی در تمدید تحریم‌های تسلیحاتی ایران به دنبال فعال کردن «مکانیسم ماشه» در توافق اتمی قدرت‌های جهانی با ایران، موسوم به برجام، خواهد بود. مکانیسم ماشه، سازوکاری برای حل اختلافات در برجام است که بر اساس آن، اگر ایران به تعهداتش عمل نکند، طرف‌های دیگر توافق می‌توانند پرونده را به شورای امنیت بازگردانند و تحریم‌ها علیه تهران را از سربگیرند. مایک پومپئو پیشتر گفته بود که برجام جدا از قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت است و این قطعنامه همچنان آمریکا را «مشارکت‌کننده» در توافق هسته‌ای می‌داند.

ایران، چین و روسیه اما تاکید دارند که آمریکا از توافق هسته‌ای خارج شده است و دیگر عضو این توافق نیست که بتواند مکانیسم ماشه را فعال کند. سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه، هفته گذشته در نامه‌ای خطاب به آنتونیو گوترش دبیرکل سازمان ملل متحد موضع آمریکا را «مضحک و غیرمسئولانه» توصیف کرد. در این میان قدرت‌های اروپایی که خواهان حفظ توافق هسته‌ای (برجام) هستند وضعیت پیچیده‌ای دارند. جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، ۲۰ خرداد گفت: از آنجا که آمریکا از برجام خارج شده است دیگر نمی‌تواند مدعی شود که نقشی در برجام دارد. وال استریت جورنال می‌نویسد: دیپلمات‌های اروپایی در مجموع تهدیدهای ناشی از لغو تحریم‌های تسلیحاتی ایران را کم‌اهمیت می‌دانند و معتقدند مشکلات اقتصادی شدید ایران مانع از آن خواهد شد که این کشور بتواند تسلیحات زیادی خریداری کند.

از این رو سه کشور آلمان، بریتانیا و فرانسه می‌خواهند برای جلب نظر واشینگتن حجم بالقوه معاملات تسلیحاتی با ایران را محدود کنند ولی در عین حال برای قانع کردن چین و روسیه این محدودیت‌ها را در ابعاد و دوره زمانی محدودی اعمال کنند تا این دو کشور در شورای امنیت به چنین طرحی رای ممتنع بدهند. این گزارش می‌افزاید: اروپایی‌ها احتمالا از طریق اعمال بازرسی و دادن اختیار به نهادهای بین‌المللی برای توقیف محموله‌ها نیز خواستار کنترل شدیدتر بر ارسال تسلیحات از سوی ایران برای گروه‌های متحد آن کشور در خاورمیانه شوند. اروپايی‌ها اميدوارند بتوانند طرحی را تنظيم کنند که حداقل از سوی روسيه و چين و همين‌طور آمريکا وتو نشود.

ايران از اروپا، روسيه و چين خواسته است به فشارهای واشینگتن در مورد تمديد تحريم تسليحاتی تسليم نشوند و هشدار داده که به تمديد تحريم‌ها واکنش نشان خواهد داد. ديپلمات‌های روس در صحبت‌های خصوصی گفته‌اند اگر ايران بتواند ساير کشورهای عضو برجام را قانع کند که اين توافق را تا بعد از انتخابات رياست‌جمهوری آمريکا زنده نگاه دارند نوعی مصالحه محتمل خواهد بود. با این حال چندی پیش علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ایران، هشدار داد در صورتی که تحریم‌های تسلیحاتی جمهوری اسلامی در شورای امنیت سازمان ملل تمدید شود، برجام به «مرگ ابدی خواهد رفت».