جنگل‌های شمال در محاصره زباله‌ و شیرآبه!

دوئل جنگل‌های مازندران با مشکلات ریز و درشت، تمامی ندارد، از یک سو، قاچاق چوب، امان آنها را بریده و از درون در حال تهی شدن است و از سوی دیگر، دپوی زباله، در بهترین اراضی جنگلی، جز نابودی آن رهاوردی نداشته است.جنگل زیبای مازندران که گردشگران و مسافران از آن نهایت بهره را می‌برند، این روزها به دلایل مختلف، مسیر نابودی را طی می‌کند و بلایی نیست که بر سر آن نیامده باشد، مهم‌ترین آن چیزی نیست جز "بلای زباله".اگر از ساخت و سازهای غیرمجاز در اراضی جنگلی، به ویژه در ارتفاعاتی که جز هلیکوپتر، راه دسترسی به آن وجود ندارد بگذریم و یا اینکه، چوب‌های قیمتی و درجه یک آن به وسیله سوداگران در حال قطع و فروش قاچاق باشد، عبور کنیم، به راحتی نمی‌توان از بلای زباله گذشت.در مازندران حجم زباله بسیار زیاد بوده که عموما در جنگل‌ها و کنار رودخانه‌ها دپو شده است و آسیب‌های جدی به این استان می‌زند، بنابراین آن بخشی از زباله که در جنگل دپو می‌شود، پوشش جنگلی را نابود خواهد کرد و شیرابه‌های آن وارد آب‌های زیرزمینی می‌شود.بسیاری از کارشناسان معتقدند که، حدود ۱۷۰ سال است که روش‌های مختلفی برای مدیریت زباله در جهان اجرا می‌شود، اما متاسفانه در ایران به دلیل اقدام دیرتر، با پسماند رو به رو هستیم.به عنوان مثال، شیرگاه مرکز شهرستان سوادکوه شمالی، همانند بسیاری از دیگر شهرهای مازندران با مشکل جدی دفع زباله های شهری روبه رو است.منطقه جنگلی اندرگلی شیرگاه که در دل جنگل‌های هیرکانی قرار دارد محل دفع غیر اصولی زباله است، زباله‌ها از روستاهای مجاور به علاوه زباله‌های شهر شیرگاه میهمان ناخوانده جنگل‌های هیرکانی هستند که به تازگی در یونسکو ثبت شده اند.

این دپوی زباله علاوه بر ایجاد منظره ای زشت و ایجاد الودگی های متعدد زیست محیطی موجب خشک شدن درختان جنگل‌های هیرکانی نیز می‌شود.بارش باران باعث افزایش تولید شیرابه‌های سمی خطرناک از محل دپوی زباله ها است و مازندران با توجه به اقلیمش از این قاعده مستثنی نیست و بارش‌های متعدد باران موچب افزایش حجم تولید شیرابه شده و از آنجا به خاک و آب رودخانه ها نفوذ می‌کند.مسعود مولانا چندی پیش در گفت‌وگو با ایسنا به این نکته اشاره کرده بود که، انتشار بیماری، ایجاد بوی بد و متعفن، چشم انداز زشت و نشت شیرابه آلودگی‌های شدید را در پی دارد.نکته بسیار مهمی که در اینجا باید به آن اشاره شود این است که، اصلا نگران این موضوع نیستیم و مسئولان نیز دیگر به این مسائل به عنوان یک معضل بزرگ نمی‌نگرند، برخی از کارشناسان معتقدند که، متاسفانه سیاست‌های حفاظت از سرزمین به سیاست‌های زمین‌محور تبدیل شده و کمتر در قوانین دیده شده است که به گیاه و گونه‌های متعدد گیاهی نگاه شود و اصلا به موضوع تغییر کاربری جنگل‌ها و طبیعت توجه جدی نمی‌شود. سیاوش آقاخانی یک متخصص محیط زیست نیز به ایسنا گفته بود که، با از بین رفتن جنگل‌ها حجم قابل توجهی از گونه‌های بی نظیر تنوع زیستی که به نوعی گنجینه زیستی کشور به شمار می‌روند از بین می‌روند و کسی نگران این موضوع نیست.آلودگی‌هایی از جمله آفات و بیماری‌ها، فرسایش خاک، آلودگی خاک بر اثر عواملی چون زباله و عبور خودروهای سنگین و آفرود، دام‌های سنگین، رانش زمین به علت سرازیر شدن شیرآبه زباله و چندین علت دیگر که در آلودگی و نابودی آن نقش دارند بنابراین نیاز است تا دیر نشده فکری برای این آلودگی‌ها و رهایی جنگل از بار سنگینی که تحمل می کند، بکنیم.

عزیر عابسی عضو هیئت علمی گروه محیط زیست دانشگاه نوشیروانی بابل اظهار کرده بود که، آلوده شدن جنگل‌های مازندران، بیشتر به علت سرازیر شدن شیرآبه زباله‌ها است و از مجموع حدود ۳۰ سایتی که محل دفن زباله در مازندران وجود دارد ۱۰ سایت را در جنگل‌های سوادکوه، چالوس و تنکابن مشاهده می‌کنیم.وی اضافه کرد که، طبق مستنداتی که وجود دارد همه این سایت‌ها، زباله را در وسط جنگل دفن می‌کنند که علاوه بر محل دفن، زمین‌های اطراف را نیز آلوده شده و این آلودگی ناشی از سرازیر شدن شیرآبه‌ها است.عضو هیئت علمی دانشگاه نوشیروانی بابل پراکنده شدن انواع مختلف پلاستیک در دل جنگل را از دیگر عوامل آلودگی جنگل عنوان کرد و گفته که، مردم و روستانشینان حتی به عمیق‌ترین راه‌های جنگل نیز دسترسی پیدا کرده‌اند و تمایل آن‌ها به این نواحی بکر بیشتر است.عابسی به این نکته اشاره کرد که، انسان با ورود به اعماق جنگل با خود ظرف آب معدنی و سفره یک بار مصرف برده و بعد در جنگل رها می‌کند که این امر خود باعث آلودگی جنگل می‌شود و در نتیجه روبروز جنگل‌های ما انباشته از زباله خواهد شد.از سویی دیگر، محمدعلی بهمنیار عضو هئیت علمی دانشگاه علوم کشاورزی ومنابع طبیعی ساری نیز چندی پیش در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان اینکه خاک جنگل بیشتر از همه در معرض تهدید است، اظهار کرد که، در حوزه‌های جنگلی خاک به گونه‌ای است که به طور طبیعی در معرض تهدید قرار دارد و از سوی دیگر عوامل انسانی نیز این آلودگی‌ها را تشدید می‌کند.وی با اشاره به اینکه پسماند در جنگل علاوه بر آلودگی و تهدید جنگل، موجب نفوذ شیرآبه‌ها به آب‌های زیرزمینی و سطحی می‌شود، گفته که، از دست رفتن خاک و فرسایش جنگل مهم‌ترین نگرانی در این حوزه است که به علل مختلف از جمله شیوه‌های نادرست بهره‌برداری، جاده‌سازی و درختکاری روی می‌دهد و همه این عوامل به صورت زنجیروار، تخریب خاک جنگل را تشدید می‌کند.عضو هئیت علمی دانشگاه علوم کشاورزی ومنابع طبیعی ساری با بیان اینکه وجود زباله‌های زیادی که در دل جنگل دفن می‌شود، آلودگی‌های خطرناکی را به همراه دارد، متذکر شد: سرازیر شدن شیرآبه این زباله‌ها علاوه بر آلودگی، موجب فرسایش و سست شدن خاک و حتی رانش زمین‌های اطراف آن می‌شود.