شرایط برای سپرده‌گذاری بلندمدت مهیا نیست

‏گروه اقتصادی: حیدر مستخدمین حسینی اقتصاددان در روزنامه جهان صنعت نوشت: ‏در ابتدای دولت تدبیر و امید، تمام سپرده‌های مدت‌دار و چندساله، به سپرده‌های حداکثر یک ساله موکول شد که نشان می‌داد دولت ‏و بانک مرکزی صراحتا اعلام می‌دارند که شرایط برای سپرده‌گذاری بلندمدت در بانک‌ها با اطمینان کافی همراه نیست. اما بانک ‏مرکزی به تازگی با تعیین سقف‌های جدید سپرده بانکی نشان داد که سیاست کاهش نرخ سود در ابتدای سال جاری موثر نبوده و ‏باعث عدم تعادل در بازار پول شده است. ‏از همین رو بانک مرکزی برنامه‌های افزایش نرخ سود سپرده‌های بانکی و همچنین انتشار ۵۰ هزار میلیارد تومان اوراق مالی را ‏در دستور کار قرار داده است. ‏هرچند بانک مرکزی قصد اصلاح سیاست‌های اشتباه گذشته‌اش را دارد، اما بدیهی است که افزایش یک درصدی نرخ سود یک ساله ‏بانکی نمی‌تواند موثر واقع شود و نمی‌تواند محل قابل اعتمادی برای پارک کردن نقدینگی باشد. نیاز امروز اقتصاد ایران این است ‏که تحرک نقدینگی در بازار‌های مختلف کاهش یابد و در پارکینگ مطمئنی نگهداری شود تا بتواند جامعه را به آرامش نسبی ‏برساند. در غیر این صورت نقدینگی قادر خواهد بود در بین بازار‌های مختلف مالی گردش کند و همه انواع بازار‌ها را متلاطم و از ‏تعادل خارج سازد. در عین حال اوراق ودیعه نیز زمانی می‌تواند ابزار مناسبی در جهت کنترل نقدینگی باشد که نرخ سود مناسب و ‏جذابی داشته باشد و بتواند با بازار سرمایه به رقابت بپردازد. ‏
زمانی که دولت و بانک مرکزی دست به تبلیغات گسترده خود برای هدایت نقدینگی به سمت بازار سرمایه زدند و افراد مختلف ‏دولتی را برای اجرای این ماموریت به کار گرفتند، بازدهی کوتاه‌مدت در بازار سرمایه به ۳۰۰ تا ۵۰۰ رسید. بازدهی خیره‌کننده ‏بازار سرمایه تنها ظرف چند ماه در دیگر بازار‌های موازی نیز هویدا شد به طوری که بازار ارز، طلا، خودرو و مسکن نیز دچار ‏التهابات قیمتی شدند تا بتوانند رشدی معادل رشد بازار سرمایه کسب کنند. به این ترتیب دولت در این زمینه دچار اشتباه فاحشی شد ‏و این انتظار را ایجاد کرد که یک بازار با بازدهی بلندمدت، بازدهی نجومی و چشمگیری را در کوتاه‌مدت ایجاد می‌کند. این در ‏حالی است که افزایش یک درصدی نرخ سود سپرده زمانی می‌تواند نقدینگی را کاهش دهد که شاخص بازار سرمایه ریزش کند و ‏موجب شود بازار‌های موازی در وضعیتی نزدیک به هم فعالیت داشته باشند. ‏بنابراین اگر دولت و بانک مرکزی بخواهند در کنترل نقدینگی به موفقیت برسند، لازم است پارکینگ مناسبی برای هدایت و ‏نگهداری نقدینگی تدارک ببینند تا مانع از ایجاد التهاب در سایر بازار‌های اقتصادی شود. بازار پول اگرچه پارکینگ مطمئنی برای ‏حبس نقدینگی است، اما عملکرد موفق آن منوط به تصحیح نرخ سود بانکی و کاهش فاصله آن با نرخ تورم است؛ بنابراین نرخ ‏اعلامی، نرخی با بازدهی بالا باشد، می‌تواند در جهت کاهش نقدینگی عمل کند در غیر این صورت دیگر بازار‌ها از جمله بازار ‏سرمایه را همچنان دچار التهاب خواهد کرد و سیاست کنترل نقدینگی را با شکست مواجه می‌سازد. ‏