گروه جامعه: شیراز رو میگن نازه واسه آفتاب جنگش، آفتابی که حتی در سرمای پاییز هم آنقدر گرم هست که احساس خوبی از بودن در آن داشته باشی، حسی که به آن لذت میگویند.
شیراز را وقتی در گذشته جست و جو میکنیم، به باغ میرسیم! مجموعهای از باغها و مزارع، درهای سرسبز با آب هوایی معتدل، جایی که انسان درآن احساس آرامش میکرد و از سر خودخواهی برای سکونت انتخاب کرد و امروز آنقدر وقیحانه با آن باغها برخورد کرده است که وسعتشان به کمترین میزان رسیده است. شیراز را اگرچه هنوز هم با باغهایش میشناسند، اما همین باغها هم به واسطه خودخواهیهای مستمر ما انسانها، بتدریج از روی زمین محو میشوند و اثری هم از آنها باقی نمیماند جز خاطراتی محو و بدون رنگ!! از کل باغهای شیراز اکنون چند باغ محصور باقی مانده که شهرداری و ارتش و دانشگاه و .... دورتا دورشان حفاظ کشیدهاند و برای دیدن آنها از آدمها ورودی طلب میکنند و با دوربینهای متعدد، قدمهای بازدید کنندکان را شماره میکنند، تا مبادا آسیبی به همین باغها هم برسد، آسیبی که جبرانش سخت باشد.
امروز جز بخش هزار و 200 الی 300 هکتاری از باغهای چندین هزارهکتاری قصردشت، که بهعنوان باغهای خصوصی در شمالغرب شیراز قرار دارد، باغهایی نیز در نقاط مختلف شیراز، بهعنوان گردشگاه مورد حفاظت دستگاهها و نهادهای مختلف قرار دارد. باغ ارم، باغ گلشن (عفیفآباد)، باغ نظر، باغ دلگشا، نارنجستان قوام، باغ جهاننما، باغ جنت، هفتتنان، باغ مینو، باغ تخت، باغ درکی، باغ ملی، باغ نو، باغ بعثت، باغ رحمتاباد،باغ شاپوری، باغ ابوالفتحخانی، باغ سالاری، باغ نظامالدوله (باغ صاحباختیار)، باغ صفا (باغ میرزا آقاخان)، باغ شیخ، آرامگاه سعدی، آرامگاه حافظ، باغ فتحآباد، باغ کفشگیر، باغ گلخانه، باغ خلدبرین، از جمله باغهای شیراز بوده که بعضی هست و بعضی نیست.
باغ ارم
باغ ارم یکی از معروفترین باغهای شیراز بهشمار میرود که در خیابان ارم و در دامنه کوهی قرار دارد که در انتهای آن پردیس دانشگاه شیراز و رصدخانه، جا خوش کرده است. باغ ارم که سالهاست در اختیار دانشگاه شیراز قرار دارد، به واسطه تنوع گیاهی قابل توجه، بهعنوان باغ گیاهشناسی، کاربردی آموزشی، سیاحتی و گردشگری دارد. تاریخ ساخت و بنیانگذار اولیه باغ ارم شیراز، بهدرستی مشخص نیست؛ ولی توصیفهایی از آن در سفرنامههای متعلق به قرن دهم و یازدهم هجری آمدهاست.
این باغ در روزگار سلجوقیان و آل اینجو پا برجا بوده است. در زمان زندیه هم کریمخان زند در سازندگی و بهسازی این باغ کوشید. در زمان قاجاریه این باغ به مدت ۷۵ سال به دست سران ایل قشقایی افتاد. در این زمان عمارتی در این باغ ساخته شد. اما در زمان سلطنت ناصر الدین شاه قاجار عمارتی دیگر توسط حسین علی خان نصیر الملک پی ریزی شد که با مرگ وی خواهر زاده او ابولقاسم خان نصیر الملک امور باغ ارم را به دست گرفت و عمارت نیمه کاره را تکمیل کرد. این عمارت تا کنون پابرجاست.
این باغ تنوع گیاهی بسیار بالایی دارد و گیاهان بسیاری از اقصا نقاط جهان در این باغ کاشته شده است، به شکلی که باغ در قالب یک نمایشگاه از انواع گلها و گیاهان درآمدهاست. در حال حاضر این باغ در اختیار دانشگاه شیراز است؛ باغ گیاهشناسی آن در اختیار دانشکده کشاورزی و ساختمان باغ در اختیار دانشکده حقوق قرار دارد. در تاریخ ۶ تیرماه ۱۳۹۰ در سیوپنجمین اجلاس کمیتهٔ میراث جهانی یونسکو باغ ارم شیراز به همراه هشت باغ دیگر ایرانی در فهرست میراث جهانی ثبت شد. عمارت وسط، هسته مرکزی این باغ محسوب میشود. شیوه معماری عمارت این باغ به سبک زمان قاجاریه و به تقلید از سبک معماری زندیه است.
این عمارت از نظر معماری، نقاشی، کاشی کاری و گچ بری از شاهکار های معماری زمان قاجار و از سه طبقه، با تزئینات فراوان تشکیل شده است. اتاقهای طبقه زیرین که تقریباً زیرزمین بهشمار میرود، محلی است برای استراحت در روزهای گرم تابستان و ایوان که در مقابل آن حوضی بزرگ جا خوش کرده و منظرهای بدیع را در مقابل دیدگان فرد پهن میکند، محلی برای گذراندن بهار و تابستان. تزئینات این اتاقها، کاشیکاریهای رنگین است. دو طبقه بالایی دارای ستونهایی است که از تخت جمشید الهام گرفته شدهاند.
در پیشانی بنا، دو نیمدایره در دو طرف، و یک تابلو بزرگ در وسط قرار گرفته که از سه هلال روی هم تشکیل شدهاست. این تابلو، تصاویری از شاهنامهٔ فردوسی و نبرد شاهان قاجار را نشان میدهد. این بنا بیش از 70 سال به خوانین قشقایی تعلق داشته و در دوران پهلوی مصادره شد و پس از انقلاب نیز بهواسطه وجود گیاهان مختلف، در اختیار دانشگاه شیراز قرار گرفت تا به کاربرد آموزشی آن توجه شود. هم اینک باغ ارم یکی از مهمترین نقاطی است که گردشگران داخلی و خارجی، در سفر به شیراز به دیدن آن میشتابند.