اقتصاد مقاومتی، مفهومی برای کارآفرینی

دکتر غلامرضا تقوی سوابق علمی و اجرایی پرباری دارد که از آن جمله  می توان به  قائم مقامی سابق نظارت بر عملکرد وزارت نفت، مشاور عالی انجمن دانشمندان ایران،22 سال سابقه درخشان فعالیت در صنعت نفت و ... اشاره کرد.این مخترع خوزستانی همچنین ثبت کننده  اختراع محصولی می باشند که تولید انبوه آن باعث جلوگیری از خروج هزاران دلار ارز از کشور شده و ایران را از وابستگی به کالاهای پرمصرف در صنعت حفاری بی نیاز کرده است.
 در رابطه با موضوع «اقتصاد مقاومتی» گفتگویی با این کارآفرین، مخترع و متخصص کسب و کار کشورمان انجام داده ایم که در ادامه از نظرتان  می گذرد:
* مقاومت اقتصادی برای تحقق اقتصاد مقاومتی
در چند سال اخیر و باتشدید تحریم های یک جانبه و ظالمانه علیه جمهوری اسلامی ایران با هدف متوقف کردن برنامه های صلح آمیز هسته ای ایران، واژه ی جدید « اقتصاد مقاومتی » به ادبیات اقتصادی کشور اضافه و به فراخور وضعیت اقتصاد کشورمان مورد بحث قرار گرفته است. این واژه اولین بار در دیدار کارآفرینان با مقام معظم رهبری در شهریور سال 1389 مطرح گردید. در همین دیدار، مقام معظم رهبری 
« اقتصاد مقاومتی » را معنا و مفهومی از کارآفرینی معرفی و برای نیاز اساسی کشور به کارآفرینی نیز دو دلیل « فشار اقتصادی دشمنان » و « آمادگی کشور برای جهش » را معرفی نمودند.برای مفهوم اقتصاد مقاومتی در همین مدت زمان کم، تعاریف متفاوتی ارائه شده که هر کدام از جنبه ای به این موضوع نگاه کرده اند. در این میان، تعریف جامع و کامل از اقتصاد مقاومتی را خود رهبر فرزانه انقلاب ارائه داده اند. ایشان در دیدار با دانشجویان فرمودند: اقتصاد مقاومتی یعنی آن اقتصادی که در شرایط فشار، در شرایط تحریم، در شرایط دشمنی ها وخصومت های شدید می تواند تعیین کننده ی رشد و شکوفایی کشور باشد.از اینجاست که جهش علمی  یا جهاد علمی مفهوم و مصداق پیدا میکند.



* رکن های اقتصاد مقاومتی
الف: مقاوم بودن اقتصاد
وظیفه‌ی همه‌ی ما این است که سعی کنیم کشور را مستحکم، غیر قابل نفوذ، غیر قابل تأثیر از سوی دشمن، حفظ کنیم و نگه داریم؛ این یکی از اقتضائات "اقتصاد مقاومتی" است که ما مطرح کردیم. در اقتصاد مقاومتی، یک رکن اساسی و مهم، مقاوم بودن اقتصاد است. اقتصاد باید مقاوم باشد؛ باید بتواند در مقابل آنچه که ممکن است در معرض توطئه‌ی دشمن قرار بگیرد، مقاومت کند.
ب: استفاده از همه‌‌ى ظرفیتهاى دولتى و مردمى
لازمه ی استفاده از ظرفیت های کشور این است که ما بایست شروع کنیم به اینکه بخش دولتی فقط نقش حاکمیتی و نظارتی داشته باشد و در بسیاری از موارد موضوعات از طریق برون سپاری به بخش خصوصى محول شود و بایست اعتماد کرد و بخش خصوصی به معنای اخص توسط مردم اداره شود و آن را باید کمک وحمایت کرد. اینکه ما "اقتصاد مقاومتى"را مطرح کنیم، خوب است، خود اقتصاد مقاومتى شرایطى دارد، ارکانى دارد؛ یکى از بخشهایش همین تکیه‌‌ى به مردم است؛ همین سیاستهاى اصل 44 با تأکید و اهتمام و دقت و وسواسِ هرچه بیشتر باید دنبال شود؛ این جزو کارهاى اساسى همه است. 
در بعضى از موارد، مقام معظم رهبری تاکیدداشتندکه از خود مسئولین کشور میشنوم که بخش خصوصى به خاطر کم‌‌توانى‌‌اش جلو نمى‌‌آید. لذا باید فکرى کرد تا از طریق بانکها، ازطریق قوانین ومقررات لازم به بخش خصوصى توانبخشى داد؛ و بخش خصوصى به معنای اخص که همان بخش مردمی است باید با حمایت فعال شود.
رهبرفرزانه انقلاب دربیانات خودبارهااشاره داشتندکه باید به مردم میدان داده شود. البته در بیانات دوستان به برخى از این حوادثى که ناشى از پیگیرى مفسدین اقتصادى و مفاسد اقتصادى است، اشاره شده است، واقعاً نمیشود ما کار اقتصادىِ درست و قوى بکنیم، اما با مفاسد اقتصادى مبارزه نکنیم؛ این واقعاً نشدنى است. چند سال پیش هم که رهبر معظم انقلاب به این قضیه گریزی داشتند ورهنمودهایی را به مسئولین کشور بیان نمودند، به همین نکته توجه داشتند، که تصور نشود ما میتوانیم سرمایه‌‌گذارى مردمى و کار سالم مردمى داشته باشیم، بدون مبارزه‌‌ى با مفاسد اقتصادى؛ و تصور نشود که مبارزه‌‌ى با مفاسد اقتصادى موجب میشود که ما مشارکت مردم و سرمایه‌‌گذارى مردم را کم داشته باشیم؛ نه، چون اکثر کسانى که می خواهند وارد میدان اقتصادى بشوند، اهل کار سالمند، مردمان سالمى هستند،و باید این اقدام مهم با نظارت صورت پذیرد تا کسانى نتوانند به عنوان ایجاد اشتغال و ایجاد کار و کارآفرین تسهیلات بانکى بگیرند، اما کارآفرینىِ واقعى انجام نگیرد. 
ج: حمایت از تولید ملى
یک رکن دیگر دراقتصاد مقاومتى، حمایت از تولید ملى ازجمله بخش صنعت و کشاورزی است.
معظم له اذعان نمودند آمارهائى که آقایان میدهند، آمارهاى خوبى است؛ لیکن از آن طرف هم از داخل دولت، خود مسئولین به ما میگویند که بعضى کارخانه‌‌ها دچار مشکلند، اختلال دارند، در بعضى جاها تعطیلى صنایع وجود دارد و گزارشهاى گوناگونى به ما می رسد، خود شما هم گزارش می دهید؛ یعنى من گزارشهاى دیگر هم دارم، اما اتکاء من به گزارشهاى دیگران نیست؛ گزارشهاى خود شما هم هست که به دست ما میرسد.علیهذا با ورود جامعه متخصصین و کارآفرینان باید این را علاج کرد. لذا اینها طبعاً ایجاد اشکال میکند. اگر چنانچه همین بخش دوم قضیه - یعنى آن نیمه‌‌ى خالى لیوان نمی بود، امروز کشور از لحاظ رونق اقتصادى، وضع بهترى را ارائه میکرد و کمکهاى بیشترى به مردم میشد. بالاخره حمایت از تولید ملى، آن بخشِ درونزاى اقتصاد ماست و میبایست واحدهاى کوچک و متوسط را فعال کرد، و از حمایت آن ها دریغ نشود تا شاهد بهبود مستمر در بخش تولید با کیفیت و خدمات بهینه باشیم.
د: مدیریت منابع ارزى
در اين راستا نظام بانکی کشور ‌باید ضمن اتخاذ سیاست‌های صحیح و اصولی در تعامل مستقیم با بانک مرکزی و سایر بانک‌های کشور‌، از یکسو مزیت‌های رقابتی و سودآوری خود را حفظ نموده و از سوی دیگر بر مبنای کارکرد تعریف شده خود، به عنوان تامین‌کننده و یا واسط مالی، با تامین به موقع و مناسب منابع مالی مورد نیاز بنگاه‌های اقتصادی باعث تسهیل جریان‌های اقتصادی و تامین نقدینگی در بخش‌های اقتصادی مرتبط با گروه‌های ذینفع و نیز با اتخاذ روش‌های ساده و شفاف در ارتباط با مشتریان خود، نقش ممتازی در بهبود فضای کسب و کار و تحقق اقتصاد مقاومتی ایفا کنند. 
ه: مدیریت مصرف
یک مسئله هم در اقتصاد مقاومتى، مدیریت مصرف است. مصرف هم باید مدیریت شود. اقتصاد مبتنی بر 
پایه های منابع داخلی است که در برابر فشارها و تحریم ها دچار بحران نمی شود. از مهمترین مولفه های اقتصاد مقاومتی، تکیه بر منابع داخلی از مادی و انسانی، رهایی از ساختارهای تک محصولی و تامین همه نیازها از منابع داخلی، برنامه ریزی و مدیریت صحیح اقتصادی و مدیریت مصرف است. باید به مصرف تولیدات داخلى اهمیت دهیم. در وزارتخانه ها،سازمان ها، دستگاه ها یا در صنایع اگر کار جدیدى انجام میگیرد، یا کالای جدیدى خریده میشود،چنانچه همین اقلام روزمره‌‌اى که مورد نیاز وزارتخانه وسازمان ها و صنایع است، تهیه میشود، سعى شود همه‌‌اش از تولیدات با کیفیت داخل باشد با اصرار بر این موضوع، یک قدم خیلى بزرگ و هدفمندی برداشته ایم.
* تبیین اقتصاد مقاومتى
سیاستمداران در زمینه‌ى مسائل اقتصادى، «اقتصاد تهاجمى» را مطرح کردند؛ لذا اگر یک تبیین دانشگاهى و آکادمیک نسبت به اقتصاد تهاجمى – به عنوان ، مکمل اقتصاد مقاومتى - وجود دارد، چه اشکالى دارد؟ آن را هم مطرح کنیم. آنچه که به نظر ما رسیده، اقتصاد مقاومتى بوده. البته اقتصاد مقاومتى فقط جنبه‌ى نفى نیست؛ اینجور نیست که اقتصاد مقاومتى معنایش حصار کشیدن دور خود و فقط انجام یک کارهاى تدافعى باشد؛ نه، اقتصاد مقاومتى یعنى آن اقتصادى که به یک ملت امکان میدهد و اجازه میدهد که حتّى در شرائط فشار هم رشد و شکوفائى خودشان را داشته باشند. این یک فکر نو است، یک مطالبه‌ى عمومى است. شما اگر دانشجو هستید، استاد یا اقتصاددان یا مدیر ویا کارشناس هستید،  بسیار خوب، با زبان دانشگاهى، همین ایده‌ى اقتصاد مقاومتى را تبیین کنید؛ حدودش را مشخص کنید؛ یعنى آن اقتصادى که در شرائط فشار، در شرایط تحریم و خصومتهاى شدید میتواند ضامن رشد و شکوفائى یک کشور باشد.
* اقتصاد مقاومتى شعاری است برخواسته از شعور
هم دانشگاه‌‌‌ها، هم دستگاه‌‌‌هاى دولتى، هم آحاد مردمى که خوشبختانه توانائى و استعداد این کار را دارند، چه از لحاظ علمى، چه از لحاظ توانائى‌‌‌هاى مالى، باید تلاش کنند مسئولیت زمان خود و مقطع تاریخى حساس خود را بشناسند و به آن عمل کنند. این که «اقتصاد مقاومتى»، شعاری است برخواسته از شعور؛ این یک واقعیت است. کشور دارد پیشرفت میکند. ما افقهاى بسیار بلند و نویدبخشى را در مقابل خودمان مشاهده میکنیم. و بدیهى است که حرکت به سمت این افقها، معارضعه هایی هم دارد. بعضى از این معارضه‌‌‌ها انگیزه‌‌‌هاى اقتصادى دارد، بعضى انگیزه‌‌‌هاى سیاسى دارد؛ بعضى منطقه‌‌‌اى است، بعضى بین‌‌‌المللى است.
 نقش عوامل پیشرفت دهنده در اقتصاد مقاومتی مانند شرکتهاى دانش‌‌بنیان:
یک مسئله‌‌ى دیگر در سرفصل اقتصاد مقاومتى، اقتصاد دانش‌‌بنیان است... این بخش شرکتهاى دانش‌‌بنیان و فعالیتهاى اقتصادى دانش‌‌بنیان خیلى جاده‌‌ى باز و امیدبخشى است مثلا شرکت‌های دانش‌بنیان نقش محوری در ساختار اقتصاد دانش‌بنیان بازی می‌کنند. این شرکت‌ها، با توجه به ویژگی‌های خود و پویایی و تطبیق با شرایط محیط پیرامونی و انعطاف‌پذیری بالا، ظرفیت مناسبی برای مواجهه با شرایط تحریم را دارا هستند. نقش این شرکت‌ها در شکل‌گیری و توسعه‌ی اقتصاد مقاومتی بسیار قابل ملاحظه است. ما استعدادهاى برجسته‌‌اى داریم که میتوانند در این موردکمک کنند.  نقش دانشمندان و متخصصان و متولیان شرکتهاى دانش‌‌‌بنیان است که موضوع تولید ثروت از علم بسیار حائز اهمیت است؛ این یکى از بهترین مظاهر و یکى از مؤثرترین مؤلفه‌‌‌هایى است که اقتصاد مقاومتى را متجلی می نماید؛ لذا این موضوع را باید مورد توجه وحمایت و در صدر موضوعات اقتصاد مقاومتی مورد نظر جدی قرارداد.
* اقتصاد مقاومتی، مفهومی برای اشتغال و کارآفرینی
مبحث دیگری که امروز تاثیرگذار وبااهمیت میباشد کارآفرینى است، از اینجاست که ما امروز در مقابل یک فشار جهانى قرار داریم. دشمنى وجود دارد در دنیا که میخواهد با فشار اقتصادى و با تحریم  سلطه‌ ی خود را برگرداند. کشور ما با این همه منابع خدادادی و با این موقعیت ژئوپلتیک و استراتژیک، با همه‌ى امکانات، زیر سلطه برخی کشورهای ابر قدرت بود؛ همه‌ى این تلاشها براى این است که دوباره سلطه خود را تکرار کنند. مسئله‌ى انرژى هسته‌اى بهانه است. مسئله‌ى حقوق بشر را مطرح میکنند، مسئله‌ فشار است از راه تحریم،مسئله ندادن مطالبات مربوط به فروش نفت و پول های بلوکه شده در نزد بانک های آنهاست، میخواهند یک ملت را به زانو در بیاورند؛ میخواهند انقلاب را زمین بزنند. یکى از کارهاى مهم همین تحریم اقتصادى است. میگویند ما طرفمان ملت ایران نیست! این یک دروغ بزرگ است؛و همه میدانند طرفشان، ملت ایران است.و هدفشان تنها فشار اقتصادى از راه تحریمهاست.
ما باید روند دیپلماسی مذاکره را ادامه دهیم و همزمان الزامات اقتصاد مقاومتی را به طور واقعی در کشور به وجود بیاوریم. امروزه کارآفرینى به معنای اخص همین است. درحال حاضر که فضاى تحریم انجام گرفته؛ بنابراین این خود دلیلى مبرهن است براى همه‌ى مسئولان دلسوز کشور که خود را موظف بدانند به ایجاد اشتغال،کارآفرینی و تولید با کیفیت ، به رونق بخشیدن روزافزون این کارگاه عظیم؛رجاء واثق داریم که کشور عزیز ما حقیقتاً باتوجه به ظرفیت ها و پتانسیل های شگرفی که دارد میتواند یک کارگاه عظیم کارآفرینی باشد و تحقق آن از راه بکارگیری مدیریت عالی توانمند،متعهد، متخصص وتلاشگر با خرد جمعی امکان پذیر است.