«تند» و «بد» حرف زدن را چه سود؟

اصغر زارع کهنمویی

---

گروه سیاسی: دیروز اصغر فرهادی در تشییع پیکر زنده‌یاد کیارستمی، بدون اینکه سخنش را به قیدی محدود کند و بدون اینکه مشخص کند، از چه نوع سیاستمداری دل آشوب است، بی پروا، از اصطلاح "سفره لیسان سیاست" استفاده کرد.

برای من مهم نیست که نیکی کریمی، دیگران را بدون قید خاصی، به "ابتذال و میان‌مایگی" متهم کند، اما فرهادی برای من مهم است و به همین دلیل، وقتی او کلیه اصحاب سیاست را بدون اینکه مشخص کردن محدوده‌ای خاص از سیاست‌ورزان، به "سفره لیسی" متهم می‌کند، جای پرسش، ابهام، تالم و حیرت بسیار دارد. اگر فرهادی به "قدرت" هم می تاخت، ایراد داشت چه "قدرت" اینقدرها هم بد نیست.

با این حال، بدگویی از قدرت، می‌تواند، توجیه داشته باشد؛ اما سیاست، عام است. نمی‌توان وجود برخی بدها در عرصه سیاست را به کلیت سیاست تعمیم داد؛ همانطور نمی‌توان به صرف وجود برخی بدها در عرصه هنر، بدی را به کلیت هنر تعمیم داد. صریح تر اگر بگویم، این است، سخن آقای فرهادی، چون بدون قید است، همه سیاستمداران از جمله شخصیت‌هایی چون مهدی بازرگان، حسین فاطمی، محمد مصدق، ملک‌الشعرای بهار، سیدمحمد خاتمی و ... همه را شامل می‌شود. معنی سخن فرهادی این است، هرکسی که سیاست‌ورزی پیشه می‌کند، "سفره لیس سیاست" است.

بماند که این روزها، تاختن به سیاست (در ظاهر) مد شده و حتی کسانی که تمام قد مدیون و مرهون سیاست و قدرت هستند، ابایی از بدگویی به مهمترین عرصه کنش ایرانی ها یعنی سیاست ندارند. در این میان برخی صحابه فرهنگ که در مسیر حرکت و رشدشان، اتکا به قدرت و سیاست، بسیار فربه است، مرتب علیه سیاست اقامه دعوی می‌کنند. فراموش نکنیم، بدگویی از سیاست، به معنی گریز از سیاست نیست. اتفاقا کسانی از سیاست بد می‌گویند که کمترین گریزی از سیاست نداشته‌اند و پیوندهای عمیق و جامع الاطراف با سیاست دارند. نکته مهمتر اینکه، نمی دانم چرا برخی هنرمندان اسم و رسم دار ما اینقدر، "تند" و "بد" حرف می‌زنند.

از اهل ادب، هنر و فرهنگ انتظار می‌رود، تمیز سخن بگوید. این ادبیات بد، این قصارهای زشت و این واژه‌های بدترکیب، دور از شأن شخصیتی در تراز جهانی است. فرهادی‌ها باید عطف به جایگاه ویژه‌ای که دارند و تاثیر شگرفی که بر جان جامعه ما می‌گذارند، تمیزتر سخن بگویند. "سفره لیسی"، برازنده هنرمند بزرگی چون فرهادی نیست.