چالش روحانی در دولت دوازدهم

محمد توکلی
حسن روحانی را با میانه روی اش می‌شناسند، با سکوت و مدارایش که گاه برای حامیانش هم آزاردهنده می‌شود، با رفتار «آهسته و پیوسته» و رایزنی‌های پشت درهای بسته. روحانی سالهاست با همین ویژگی‌ها شناخته می‌شود؛ چه در روزهایی که در «مجمع عقلا»ی مجلس حضور داشت، چه آن هنگام که در دفاع هشت ساله یار و همراه مرحوم هاشمی رفسنجانی بود، چه در دورانی که دبیری شورای عالی امنیت ملی را برعهده گرفت و با هدایت درست مذکرات هسته‌ای مانع از آن شد که در آن ایام پرونده هسته‌ای ایران به شورای امنیت رفته و تحریم هایی سخت علیه کشورمان وضع شود و چه در این زمان که عهده دار ریاست بر قوه مجریه است. او در همه این زمان‌ها ویژگی ثابت میانه رو بودنش را حفظ کرده است.

ویژگی که سبب آن شده است که حتی چهره‌های معتدل جریان مقابل او هم از برگزیده شدن روحانی به عنوان رییس جمهور چه در انتخابات۹۲ و چه در انتخابات۹۶ احساس شکست نکنند، زیرا اطمینان دارند که حضور روحانی برخلاف تندروها باعث بر هم خوردن تعادل نسبی موجود در کشور نخواهد شد. چالش جدی پیش روی حسن روحانی برای دوره چهار ساله پیش رو حسب اتفاق دور شدن از همین ویژگی شخصیتی همیشگی اش (میانه روی) است. او به خوبی در روزهای تبلیغات انتخاباتی این مسئله را مشاهده کرد که بخشی از ساختار قدرت تمایلی به حضور او در قوه مجریه نداشت و تک دوره‌ای بودن دولت اعتدال را تبلیغ می‌کرد.

آن‌ها هر چه در توان داشتند را به میدان آوردند تا رای مثبت مردم به حسن روحانی «تَکرار» نشود. از برخوردها با حامیان جریانات اصلاحی از چند ماه قبل از آغاز تبلیغات انتخابات تا پرونده «دختر وزیر» ، از ابهام گویی برخی نهادها که دستاویز تبلغاتی رقبای روحانی شد تا خدمات رسانه انحصاری صداوسیما به رقبا از طریق ارائه گزارش‌های تخریبی علیه دولت مستقر آن هم در ایام انتخابات، از قانون شکنی آشکار رسانه‌ها و نهادهایی که با بودجه بیت المال اداره می‌شوند در تبلیغ رقبای روحانی تا تلاش برای بر هم زدن قواعد بازی پس از برگزاری انتخابات با مشخص شدن شکست جریان مخالف اعتدال، همه و همه نشانگر آن است که منتخب اکثریت چهار سال بسیار سختی را پیش روی خود دارد.

چهار سالی که از یکسو به واسطه افزایش قابل ملاحظه آرا روحانی «بازو» ی او برای انجام «بعضی کارها» قوت بیشتری خواهد داشت و از طرف دیگر به واسطه آن که برخی در ساختار سیاسی انتخاب مردم را شکست خود می‌پندارند موانع بیشتری بر سر راه دولت منتخب ایجاد خواهد شد. در یک چنین شرایطی به نظر می‌رسد که در برخی از موضوعات دیگر نمی‌توان با میانه روی مرسوم روحانی به اهداف مدنظر دولت اعتدال که مورد تایید اکثریت قابل توجهی از جامعه هم قرار گرفته است رسید. به عنوان مثال اگر روحانی از رفع برخی محدودیت‌ها و فشارها در حوزه سیاسی گفته است و یا وعده آغاز تلاش‌ها برای برطرف ساختن تحریم‌های غیرهسته‌ای را به مردم داده و یا از بیرون راندن نقش آفرینان عرصه اقتصاد که با رانت زنده‌اند سخن گفته است، روشن است که بخش هایی از ساختار سیاسی در برابر این وعده‌های رییس جمهور مانع‌تراشی خواهند کرد.

در چنین شرایطی دیگر جایی برای رایزنی‌های پنهانی و میانه روی نمی‌ماند و اتفاقا در چنین مواردی باید تندرو بود و حتی با ساختارشکنی برخی موانع بر سر راه تحقق خواسته‌های اکثریت را از میان برداشت.  سخن آخر آنکه میانه روی اصلی اساسی است که تجربه نشان داده است در اکثریت قریب به اتفاق موضوعات به نتایج مثبت و شیرینی ختم خواهد شد اما در مواردی استثنایی دیگر نمی‌توان با این مشی و روش به اهداف اعلامی از سوی منتخب اکثریت که مورد تایید مردم هم قرار گرفته است دست یافت. بنابراین، می‌توان بزرگترین چالش پیش روی روحانی در دوران دولت دوازدهم را عبور از ویژگی اصلی شخصیتی او در برخی موارد استثنایی دانست.