بهار نیوز - اختیارات رییس‌جمهور شفاف‌سازي شود

داریوش احمدیان
در روزهای اخیر شایعات مختلفی حول و حوش کابینه شکل گرفته است. شایعات گوناگونی که بخشی از آن حامیان رییس جمهور روحانی را شادمان کرده است و بخشی دیگر از آن مایه دلواپسی آنان شده است. در کنار این شایعات و شنیده‌های متنوع و متناقض، بحث اعمال نظر رهبری در چینش کابینه نیز در چند روز اخیر به شکل پررنگی مطرح شده و برخی چنین تصوری را در جامعه ایجاد کردند که گویی تمامی اعضای کابینه با نظر ایشان انتخاب می‌شوند.

انتشار گسترده همین شایعات سبب آن شد که شاهد انتشار اطلاعیه‌ای باشیم که شاید برای اولین بار به شکل شفافی نوع مواجهه رهبری نظام با کابینه دولت‌ها را مشخص کرد. بر اساس این اطلاعیه شفاف ساز انتخاب رییس جمهور تنها و تنها برای سه وزارتخانه دفاع، اطلاعات و امورخارجه نیازمند هماهنگی با مقام رهبری است. فارغ از این که چنین نگاهی به اختیارات رییس جمهور تا چه حد منطبق بر قانون اساسی است و آیا می‌توان بر مینای اصول این میثاق ملی به این نتیجه رسید که برگزیدن افرادی برای این وزارتخانه‌ها نیازمند هماهنگی با رهبری است یا خیر نفس این اطلاعیه که به نوعی باعث شفافیت بیشتر شده است شایسته تقدیر و توجه است. به بهانه این اطلاعیه، خوب است که آقای رییس جمهور در خصوص سایر مسائل نیز خواستار تعیین تکلیف شفاف مسائل شوند.

مثلا در حوزه موضوعات فرهنگی و دانشگاهی می‌بایست تعیین تکلیف شود که تصمیم گیر اصلی در چنین حوزه هایی چه نهادی است. آیا می‌توان پذیرفت که دستگاه‌های موازی همچون شورای عالی انقلاب فرهنگی به چنان حدی از اختیارات دست یافته باشند که دولت برای هر تصمیم خود در حوزه علمی – دانشگاهی نیاز به اخذ تایید از این شورا داشته باشد؟ یا برخی دست‌های ناپیدا که باعث ایجاد موانعی متنوع و گسترده در اجرای تصمیم گیری‌های بر اساس نظامات قانونی کشور در حوزه فرهنگ می‌شوند چه زمانی قرار است تعیین تکلیف شده و از اختیارات فراقانونی و گاه غیرقانونی شان کاسته شود؟

دیگر مسئله‌ای که تکلیف آن آنطور که باید و شاید مشخص نیست مسئله تصمیم گیری‌ها در حوزه سیاست خارجی است. در این عرصه هم مانند فرهنگ شاهد موازی کاری هایی هستیم. با مقایسه عملکرد تیم دستگاه دیپلماسی دولت در حوزه‌ای مانند پرونده هسته‌ای با مسائل منطقه‌ای می‌توانیم اثرات این موازی کاری‌ها را که گاه به ناهماهنگی هم می‌انجامد به عینه مشاهده کنیم.

به نظر می‌رسد که رییس جمهور روحانی به واسطه رای قاطعی که در انتخابات96 کسب کرده است می‌تواند در همین دولت دوازدهم همانطور که به شکل غیر مستقیم باعث شفافیت در موضوعی که در ابتدای این نوشتار به آن اشاره شده است در سایر مسائل نیز به شفاف شدن بیش از پیش فرآیندهای تصمیم گیری در کشور کمک کرده و این نکته مهم را مشخص کند که اختیارات رییس جمهور و دیگران در هر موضوعی به چه میزان است تا در هنگام پاسخگویی هر فرد و نهادی به‌اندازه اختیاراتش موظف به پاسخگویی باشد.