بهار نیوز - انتظارات غیرمعقول

داریوش احمدیان
ایران و عربستان؛ دو کشوری که تنش‌ها و اختلافاتشان در سال‌های اخیر با شیب تندی افزایش یافت و اکنون دیگر کاملا رو در روی هم قرار گرفته‌اند. اختلافاتی که می‌توان نمونه‌های آن را در بحران سوریه، جنگ یمن و حتی مذاکرات هسته‌ای یافت. جالب آنکه مسئولان هر دو کشور هم معتقدند که آن‌ها مشکلی با طرف مقابل ندارند و اگر تنشی وجود دارد تنها به دلیل سوی دیگر این میدان است. چند روز پیش رییس‌جمهور روحانی در خصوص روابط ایران و عربستان گفت که ما از عربستان تنها «دو قطع» می‌خواهیم؛ قطع بمباران یمن و قطع رابطه نزدیک با رژیم اسرائیل. از سوی دیگر ظاهرا مقامات عربستانی هم «دو قطع» از ایران خواسته‌اند. قطع آنچه مداخلات ایران در امور داخلی کشورهای منطقه می‌خوانند و قطع ارتباط با حزب‌الله لبنان.

همانطور که روشن است انتظارات هر دو طرف چندان معقول به نظر نمی‌رسد زیرا نه رابطه ایران و حزب‌الله به کشوری ثالث ارتباطی دارد و نه ارتباط نزدیک عربستان با رژیم اسرائیل. قاعدتا مقامات هر دو کشور به غیرمعقول بودن انتظاری که از یکدیگر دارند واقف هستند پس علت مطرح کردن آن چیست؟ برای پاسخ به این پرسش می‌توانیم دو گمانه را مطرح کنیم.

۱- دو کشور ایران و عربستان به عنوان دو قدرت منطقه‌ای به مرحله‌ای رسیده‌اند که امکان حل تنش‌های فی مابین خود از طریق مذاکره را نزدیک به صفر می‌دانند به همین دلیل با مطرح ساختن انتظارات نشدنی در تلاش هستند تا در افکار عمومی اصطلاحاً توپ را در زمین طرف مقابل بیندازند.
۲- گمانه دوم نگاهی در مقابل آنچه در مورد یک گفته شد است. برخی تحلیلگران معتقدند که اتفاقا مطرح ساختن این انتظارات از طرف مقابل گام اول برای آغاز مذاکرات است. آنان که چنین دیدگاهی را مطرح می‌کنند بر این عقیده‌اند که این دو کشور به دنبال آن هستند که مانند هر مذاکره‌ای در ابتدای راه خواسته‌های حداکثری خود را مطرح کنند تا با دست پر وارد مذاکره شوند و به مرور از آنچه در ابتدا و پشت‌تریبون‌ها گفته‌اند عقب نشینی دو طرفه‌ای را به قصد کاهش تنش‌ها و دست یافتن به توافق آغاز کنند.

واقعیت آن است که چه بخواهیم چه نه این هر دو کشور قدرت‌های بزرگ منطقه هستند و حل بحران‌های گوناگون موجود در منطقه از یمن و سوریه تا فلسطین و عراق جز با همکاری ایران و عربستان به سرانجامی نخواهد رسید. دودِ دوری از میز مذاکرات میان ایران و عربستان و سنگ‌اندازی بر مسیر دیپلماسی منطقه‌ای قبل از هر کشور به چشم مردمان این دو کشور خواهد رفت. بنابراین اگر مقامات ایران و عربستان جدا از مسائل منطقه‌ای در پی منافع ملی خود باشند هم راهی جز مذاکره واقعی به قصد رفع تنش‌ها و یا حداقل کاهش آن نخواهند داشت.