بهار نیوز - برجام؛ این رشته سرِ دراز دارد

محمد توکلی
توافق برای ادامه مذاکرات؛ این خلاصه نتیجه نشست روز گذشته وزرای خارجه ایران و ۴+۱ و فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا بود. طرف‌ها توافق کردند تا مذاکرات را برای رسیدن به نتیجه مطلوب ادامه دهند. این نتیجه‌ای است که در مذاکرات وین به دست آمده است؛ نه آنچه در پایتخت ایران تصمیم گرفته خواهد شد!

توضیح بیشتر آنکه دولت میانه‌رو حسن روحانی علاوه بر تلاش برای به نتیجه رساندن مذاکره با طرف‌های خارجی پروسه‌ای را برای جلب رضایت طرف‌های تصمیم‌گیر داخلی را نیز مجبور است در برنامه‌های خود بگنجاند. طرف‌هایی که اروپا را همان آمریکا می‌دانند و تفاوتی میان دوران اوباما و عصر‌ترامپ قائل نیستند. آنان منتظرند تا برجام را کنار گذاشته و بار دیگر قطار بی‌ترمز هسته‌ای را بی توجه به تبعات چنین تصمیماتی به راه بیندازند.

واقعیت آن است که برخی تصور می‌کردند با توجه به اظهارات تهدیدآمیز رییس‌جمهور در سفر به اتریش و سوئیس و مایوس‌کننده خواندن بسته طرف‌های اروپایی پایان نشست ایران و ۴ + ۱ با اعلام پایان برجام همراه خواهد بود اما ابزار دیپلماسی همچنان کارآمد است و باید امیدوار بود تا با ادامه مذاکرات برجام احیا شود. از این واقعیت گریزی نیست که توان و تمایل اتحادیه اروپا برای جبران کامل تمام خسارت‌های ناشی از خروج‌ترامپ از توافق هسته‌ای کافی نیست اما باید پذیرفت که:

۱. حفظ برجام تنها در چارچوب اقتصادی قابل بحث نیست و علاوه بر منافع اقتصادی در دو حوزه امنیتی و سیاسی نیز حائز اهمیتی فراوان است.
و ۲. پایان برجام به معنای بازگشت کلیه تحریم‌های اتحادیه اروپا و شورای امنیت و قرار گرفتن مجدد ذیل فصل هفت منشور ملل متحد است؛ در نتیجه مواجهه‌ای کج‌دار و مریز با توافق هسته‌ای که دیگر ایالات متحده جزئی از آن نیست معقول‌تر از کنار گذاشتن کامل آن است.

حال باید منتظر ماند و دید که آیا دولتمردان توان ایجاد اجماع داخلی برای ادامه مذاکرات با طرف‌های خارجی به منظور دست یافتن به منافعی نسبی از برجامِ منهای آمریکا را دارند یا باید خود را برای شرایط بحرانی و شاید سخت‌تر از اوایل دهه نود خورشیدی آماده کنیم؟