آیا همه نظامیان خارجی از سوریه می‌روند؟

درباره این سوال شاهد طیفی از پاسخ‌‌ها هستیم. گروهی معتقدند که خروج آمریکا از سوریه به معنای پیروزی سیاست‌های منطقه‌ای جمهوری اسلامی است و گروه دیگری نیز این فرمان ترامپ را مقدمه‌ای برای آغاز برخورد سخت ایالات متحده با ایران ارزیابی کرده‌اند و حتی از آغاز جنگ تازه‌ای در خاورمیانه سخن به میان‌ آورده‌اند. اما اگر از این دو پاسخ که به شکلی دو سر طیف پاسخ‌ها به این پرسش است عبور کنیم با پاسخ‌هایی منطقی‌تر برای این پرسش مواجه می‌شویم که بیشتر از این دو با واقعیات منطبق است.

با نگاهی به بحران سوریه شاهد آن هستیم که چند سالی است که ایران نیز در کنار سایر طرف‌ها به بخشی از آن مرتبط شده است. حضور نظامیان ایران در این کشور که درکلام مقامات رسمی کشور «مستشار نظامی» خوانده می‌شوند، همکاری‌های اقتصادی ایران با دولت سوریه برای بازسازی این کشور و هم‌چنین تحرکات دیپلماتیک دستگاه سیاست خارجی سه وجه حضور ایران در این بحران چند ساله است. از همین رو هر اقدامی از سوی طرف‌های دیگر به نوعی مرتبط با ایران هم خواهد بود. بنابراین، یافتن نسبتی میان تصمیم مهمی همچون خروج نظامیان آمریکا از سوریه با ایران موضوعی است که نباید از کنار آن با ساده‌انگاری عبور کرد.

از طرفی دیگر درماه‌های اخیر شاهد آن هستیم که دستگاه دیپلماسی ایران بیشتر از قبل به موضوع سوریه وارد شده است. توضیح بیشتر آن که تا پیش از ماه‌های اخیر بیشتر موضوعات حول و حوش بحران سوریه در اختیار نهادهای نظامی بوده است اما اندک اندک شاهد تغییر تاکتیکی از سوی تصمیم‌گیران جمهوری اسلامی هستیم. پررنگ شدن پروژه «نشست آستانه» فارغ از آن که تا چه اندازه نتیجه‌بخش بوده است بخشی از این تغییر تاکتیک است. اما پرسشی که می‌توان مطرح کرد آن است که آیا می‌توان  میان نشست‌های ایران، ترکیه و روسیه درباره آینده سوریه با تصمیم ترامپ پلی ارتباطی برقرار کرد؟

اگر قائل به ارتباط میان آن تغییر تاکتیک ایران، نشست‌های ایران، روسیه و ترکیه و هم‌چنین عقب‌نشینی سیاسی بشار اسد با دستور ناگهان ترامپ باشیم آن‌گاه می‌توان این پرسش را مطرح کرد که آیا نیروهای نظامی روسیه و ایران هم از سوریه خارج خواهند شد یا خیر؟ در نگاه اول پاسخ به این پرسش آن است که آمریکایی‌ها بدون دعوت رژیم اسد آن جا بودند اما نظامیان روسی و ایرانی با دعوت بشار اسد در سوریه هستند. در نتیجه قیاس میان این دو از اساس غلط است.

واقعیت اما این است که در دنیای سیاست مسائل به این سادگی از یکدیگر قابل تفکیک نیستند و نمی‌توان باور کرد که دونالد ترامپ بدون آن که به ‌بده – بستان‌ توجه داشته باشد چنین تصمیمی را اتخاذ کرده باشد. حال باید منتظر ماند و دید که نتیجه خروج آمریکا از سوریه خروج ‌همه‌ از این کشور خواهد بود و یا دستور ترامپ مقدمه‌ای برای آغاز ماجرایی تازه و غیرقابل پیش‌بینی دیگری از سوی رئيس‌جمهور ایالات متحده خواهد بود؟!