دو سوءتفاهم

گروه سیاسی: دونالد ترامپ که در مدت حضورش در کاخ سفید نشان داده مهم‌ترین ویژگی مدیریتی و شخصیتی‌اش تصمیمات غیرمنتظره است، یک بار دیگر با اعلام ناگهانی برکناری جان بولتون از مشاورت امنیت ملی آمریکا بسیاری را حیرت‌زده کرده است. در روزهای اخیر و پس از تصمیم ترامپ برای برکناری بولتون که به استعفای او‌ منجر شد تحلیل‌ها و واکنش‌های متفاوتی در رسانه‌های داخلی و‌ بین‌المللی منتشر شده است. با نگاهی به واکنش‌های داخلی به این خبر شاهد آن هستیم که دو سوءتفاهم در این موضوع به وجود آمده است که در ادامه به آن می‌پردازیم.

۱. سوءتفاهم نخست به تحلیل‌ها و واکنش‌هایی بازمی‌گردد که در آن‌ها تمامی رخدادهای ایالات متحده معطوف به موضوع ایران و آمریکا می‌شود. بر این اساس کناره‌گیری جان بولتون نیز تنها و تنها به اختلاف نظر او و دونالد ترامپ در پرونده ایران بازمی‌گردد و نبود جان بولتون در کاخ سفید می‌تواند تنها مانع موجود در مسیر پر پیچ و خم روابط جمهوری اسلامی و ایالات متحده از میان بردارد! این در حالی است که بنا بر اعلام رسمی ترامپ آنچه سبب برکناری بولتون شده بیشتر از آنکه مربوط به اختلاف نظرها در کاخ سفید درباره پرونده‌های ایران باشد مربوط به اختلافات شدیدی است که میان جان بولتون و رییس‌جمهور آمریکا در موضوعات مربوط به گروه طالبان، کره‌شمالی و ونزوئلا به وجود آمده بود.

۲. سوءتفاهم دیگر نیز که بیشتر در رسانه‌های رسمی شاهد هستیم نوعی بی‌اهمیت‌انگاری این تغییر در هیئت حاکمه آمریکا است. برای آنان که حضور رؤسای جمهور دموکرات و جمهوری‌خواه در کاخ سفید را یکسان می‌پندارند و حتی در این سال‌ها اروپا و آمریکا را نیز بی‌تفاوت می‌دانند طبیعی است که چنین تغییری نیز بی اهمیت تلقی شود. به نظر می‌آید این دو نگاه و رویکرد به کناره‌گیری جان بولتون از مشاورت امنیت ملی ایالات متحده که نوعی سوءتفاهم و عدم شناخت از مناسبات هیئت حاکمه ایالات متحده و واقعیات سیاست خارجی، به‌خصوص در حوزه روابط ایران و آمریکا در آن مشهود است نسبتی چندان با آنچه رخ داده نداشته باشد و تکیه بر آن‌ها سبب خطای محاسباتی در دیپلماسی خواهد بود.

واقعیت آن است که کنار رفتن جان بولتون تغییراتی را در تصمیم‌گیری‌های دولت آمریکا ایجاد خواهد کرد. در نتیجه این تصور که بود و نبود بولتون بر رویکرد آمریکا در سیاست خارجی بی‌تاثیر خواهد بود سخن نادرستی است اما از طرف دیگر این که برخی بر این مسئله پای می‌فشارند که رفتن بولتون سبب پایان سیاست «فشار حداکثری» ایالات متحده علیه جمهوری اسلامی خواهد شد به شدت خوشبینانه خواهد بود.
کوتاه سخن آن که کنار گذاشتن فردی با ویژگی‌های خاص همچون جان بولتون مانعی را از سر راه تنش‌زدایی در روابط ایران و آمریکا را می‌کاهد اما برداشته شدن یک مانع بدون آن که دو سوی این میدان حرکت کنند به خودی خود بی‌تاثیر است.