بهار نیوز - دوره چهارجلدی مثنوی معنوی رونمایی شد

گروه فرهنگ و ادب: به مناسبت «روز اسناد ملی و میراث مکتوب»، دوره چهارجلدی «مثنوی معنوی» آخرین تصحیح نیکلسون به کوشش زنده‌یاد حسن لاهوتی 19 اردیبهشت در بیست و هفتمین نمایشگاه کتاب تهران (سرای اهل قلم) رونمایی شد.

در ابتدای این نشست محمدحسین ساکت که دبیری این نشست را بر عهده داشت، به اثر گرانقدر زنده‌یاد حسن لاهوتی اشاره کرد و گفت: روز اسناد ملی و میراث مکتوب بهترین بهانه برای آشنایی با کارهای اساتیدی چون استاد حسن لاهوتی است. البته این چاپ که به همت مرکز پژوهشی میراث مکتوب انجام شده است، می‌بایست زودتر از این‌ها منتشر می‌شد اما به علت مشکلات مالی چاپ این اثر به درازا کشید. او سپس به قدرت شاعری مولوی اشاره کرد و گفت: ممکن است شاعران قوی‌تری هم در سرودن قالب شعری مثنوی غیر از مولانا جلال‌الدین بلخی وجود داشته باشد، اما هیچ‌کدام به زبانزدی مولوی نیستند.

او همچنین نقش رینولد نیکلسون را در آشنایی انگلیسی‌زبان‌ها با اثر مهم مولانا (مثنوی معنوی) مهم ارزیابی کرد و گفت: هنر بزرگ نیکلسون این بود که مثنوی را به صورت شعر انگلیسی درآورد. تاکنون بهترین تصویر از مثنوی را در میان غربی‌ها نیکلسون داشته و رنج و شوقی که او در این کار داشته واقعاً ستودنی است. ساکت در پایان پیشنهاد کرد: سازمان‌هایی که در حوزه وقف فعالیت می‌کنند برای چاپ و نشر کتاب‌های ارزشمندی مانند مثنوی معنوی وارد عمل شوند. سپس دکتر اکبر ایرانی، مدیرعامل مرکز پژوهشی میراث مکتوب، ضمن گرامیداشت «روز اسناد ملی و میراث مکتوب» بیان کرد: روز 19 اردیبهشت در تقویم کشور به نام اسناد ملی و میراث مکتوب نامگذاری شده است و متأسفانه یا خوشبختانه این روز در اواسط نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران است و ما تاکنون موفق نشده‌ایم به تفصیل درباره این روز صحبت کنیم.

وی ادامه داد: خوشبختانه کتاب ارزشمند «مثنوی معنوی» چاپ‌های متعدد دارد و این اثر ارزشمند به تصحیح مرحوم لاهوتی پیش از این توسط ناشر دیگری به چاپ رسیده بود، اما ناشر توقعات ایشان را برآورده نکرده بود؛ به همین دلیل مرحوم لاهوتی از ما تقاضا کردند تا این کتاب را مجدداً چاپ کنیم و ما نیز به دلیل اینکه همیشه آرزو داشتیم کتاب‌های درجه یک زبان فارسی را منتشر کنیم، انتشار این کتاب را پذیرفتیم. استاد لاهوتی اصرار داشتند که این کتاب در زمان حیاتش چاپ شود اما متاسفانه مسائل مالی و برخی مشکلات دیگر این امکان را به ما نداد.

مدیرعامل مرکز پژوهشی میراث مکتوب ادامه داد: استاد حسن لاهوتی به عنوان یک پژوهشگر عزیز، مهربان، دلسوز، ایران‌دوست و خوش‌اخلاق بود و آثار ارزشمندی در حوزه مولوی‌شناسی تألیف و ترجمه کرده و این در شرایطی است که برخی مانند کلمن بارکس در غرب به نوعی از قبل مثنوی بازاری راه انداخته‌اند و آن را تفسیر به رأی می‌کنند و متأسفانه استقبال زیادی هم از این تفسیرهای انحرافی می‌شود. ایرانی با ابراز امیدواری از اینکه در روز اسناد ملی و میراث مکتوب توجه همگانی به نسخ خطی افزایش یابد، بیان کرد: امیدواریم روز میراث مکتوب، روزی باشد که توجه همگان به متون خطی بیشتر شود و مسئولان محترم با حمایت صحیح‌تر از انتشار این آثار، زمینه‌های انتشار این متون را فراهم کنند. در مظلومیت میراث مکتوب به این موضوع می‌توان اشاره کرد که بودجه سال گذشته مرکز پژوهشی میراث مکتوب با بودجه سال 85 این مؤسسه برابری می‌کند.

او همچنین با ارائه گزارشی از فعالیت‌های انتشارات مرکز پژوهشی میراث مکتوب گفت: میراث مکتوب از سال 1373 تاکنون 266 عنوان کتاب در 311 جلد منتشر کرده است. انتشار 52 شماره مجله علمی و پژوهشی آینه میراث با سی و دو شماره ضمیمه آن و همچنین انتشار 57 شماره گزارش میراث، برگزاری 99 نشست پژوهشی در حوزۀ نقد و بررسی کتاب و برپایی بیش از بیست همایش بین المللی و ملی تخصصی در این حوزه از دیگر فعالیت‌های میراث مکتوب بوده است. میراث مکتوب تلاش کرده است با همکاری موسسات علمی داخل و خارج از کشور، کتاب‌هایی را منتشر کند. از جمله این مؤسسات، مؤسسه مطالعات جهان در دانشگاه برلین و مؤسسه مطالعات اسماعیلیه، انجمن ایرانشناسی فرانسه در تهران و بعضی مؤسسات دیگر در کشورهایی مانند پاکستان است.

دکتر ایرانی از چاپ حدود شش عنوان کتاب با هزینه علاقه‌مندان این حوزه از جمله دکتر مهدی صداقتی در انتشار مثنوی معنوی خبر داد و ابراز امیدواری کرد فضا برای فعالیت‌های فرهنگی در حوزۀ میراث مکتوب در دولت تدبیر و امید بهتر شود. در پایان این نشست کریم زمانی، مثنوی‌پژوه، با نقل قولی از شیخ احمد جام صاحب کتاب روضة المذنبین و جنة المشتاقین گفت: شیخ احمد جام می‌گوید: برخی آثار از کاغذ بر کاغذ جاری می‌شوند و در واقع اینها آثاری هستند که کسانی از محفوظات پیشین بر روی کاغذ می‌آورند و چاپ می‌کنند، اما سنخ دیگری از کتب هستند که به جای اینکه از کاغذ بر کاغذ جاری شوند، از دل بر کاغذ جاری می‌شوند. مثنوی و دیگر آثار مولانا کتاب ‌هایی نیست که از شدت سواد و دانش و بحرالعلوم بودن گفته شده باشند، بلکه اثری است که از دل و تجربه‌های مستقیم مولانا برآمده و بر لوح کاغذ نقش بسته است. قونیه سرزمینی بود که فرهنگ‌های مختلفی بر آنجا حاکم بود از جمله رومی، عربی و فارسی. مولانا هم به وحدت ادیان نظر داشت و از این جهت در سلوک خودش هم همین اصل را رعایت می‌کرد.

این مولوی‌پژوه با بیان اینکه تئوری با این مساله که انسان وجودش با تئوری محقق شود، متفاوت است تاکید کرد: مولانا ظاهر و باطنش یکی بود و شما در سراسر آثار او حتی یک بیت نمی‌توانید پیدا کنید که مدح امیر یا سالاری باشد. او از تلاش زنده‌یاد حسن لاهوتی در تصحیح برخی اشتباهات مختصری که پروفسور آنه ماری شیمل در تفسیر نیکلسون در مثنوی مرتکب شده است، تمجید کرد و گفت: پاورقی‌هایی که جناب حسن لاهوتی بر این کتاب نوشته است، این اشتباهات را به ما نمایانده است و نشان می‌دهد که او چه محقق و پژوهشگر ارزنده‌ای بود. در پایان این برنامه و با حضور اکبر ایرانی، مدیرعامل مرکز پژوهشی میراث مکتوب، کریم زمانی، مهدی صداقتی، حامی مالی دوره چهار جلدی مثنوی معنوی، و نجفعلی میرزایی، مدیرعامل مؤسسه خانه کتاب از مثنوی معنوی به تصحیح حسن لاهوتی، رونمایی شد.