گروه جامعه: این روزها موج بیسابقهای از اظهارات شدید و غلیظ مسئولان مختلف کشور از مقامات انتظامی تا قضایی و اجرایی و نمایندگان مجلس درباره موضوع حجاب، بدحجابی و بیحجابی راه افتاده است. در تازهترین این اظهارنظرها، (آقاتهرانی) یکی از روحانیون نزدیک به طیف احمدینژاد، امروز دختران بدحجاب را ثمره لقمهحرامی دانسته و دیروز هم علی مطهری پیشنهادی مبنی بر نصب دوربین در خیابانها برای دستگیری زنان و دختران بدحجاب توسط پلیس ارائه داده بود از سوی دیگر یک روحانی صاحبمنصب در دادگاه انقلاب خواهان برخود شدید با زنان بدحجاب شده است. موسی غضنفرآبادی رئیس دادگاههای انقلاب اسلامی تهران گفت: فردی که برای دریافت پول، بیحجابی و بیعفتی را در جامعه ترویج میدهد، با جاسوس هیچ تفاوتی ندارد یعنی هر دو به نظام ضربه میزنند. کانال رسمی دادسرای ارشاد تهران هم در پیامرسانهای داخلی و اینستاگرام برای دریافت گزارشهای مردمی برخی رفتارها از جمله بی حجابی راهاندازی شد.
این اظهارات البته با واکنشهایی در فضای مجازی مواجه شده است که مریم عبدی، فعال رسانهای در توییتی اینچنین نوشت: «پیشنهاد نصب دوربین برای بیحجابی، چرا آنقدر ملایم شدید بابا؟ یه پابند الکترونیک وصل کنید به پاهامون یه روز درمیون هم موظفممون کنید بیاییم کلانتری التزام عملیمونو اعلام کنیم و بریم رد کارمون.»
در همین حال، سخنگوی نیروی انتظامی گفت: دشمنان با بهرهمندی از رسانه بهدنبال مخدوش جلوهدادن خدمات پلیس هستند و تلاش دارند جنگ روانی و رسانهای تمامعیاری علیه پلیس خدمتگزار راه بیندازند غافل از اینکه پلیس بههیچوجه در برابر این هجمهها مرعوب نخواهد شد. سردار احمد نوریان در کارگاه آموزشی مرکز اطلاعرسانی و ارتباطات معاونت اجتماعی نیروی انتظامی، اظهار کرد: در دوران گذشته تلویزیون، روزنامه، سینما و رسانههای قدیم کارکردهای مجزای خاص خود را داشتند اما امروز هر فرد با در اختیار قرارداشتن یک موبایل هوشمند بهسادگی به ظرفیتهای ارتباطی و رسانه جهان دسترسی دارد.
سخنگوی ناجا تصریح کرد: امروز رسانههای فرامرزی و شبکههای اجتماعی (فضای مجازی) بخش بزرگی از پرورش ذهن و افکار را انجام میدهند؛ دشمن در درجه نخست بهدنبال ایجاد اخلال ذهنی، روانی در باورها و نگرشها، تضعیف سرمایههای اجتماعی، فرهنگی و القاء بیثباتی و ناپایداری در کشور است. نوریان خاطرنشان کرد: امروز دشمن با اولویت قرار دادن جوانان، ترویج پوچگرایی، بیهدفی، فمینیسم و همچنین ترویج خشونتگرایی را در دستور کار دارد و شدیدترین هجمه رسانهای، اطلاعاتی و فرهنگی بهروی جامعه ایران توسط استکبار جهانی صورت میگیرد.
معاون اجتماعی ناجا متذکر شد: امروز کمتر سازمانی بهاندازه نیروی انتظامی در طول شبانهروز با مردم سروکار دارد که علاوه بر موارد انتظامی و امنیتی، خدمات متنوعی از جمله مدیریت ترافیک، صدور گواهینامه، گذرنامه و سایر موارد را به مردم ارائه میدهد. وی افزود: لازمه انجام تمامی خدمات، به ارتباط گرفتن مستقیم و غیرمستقیم روزانه با انبوه گروهها و اقشار مختلف در جامعه بستگی دارد، این جمعیت انبوه دارای روحیات، ذهنیات، پیشداوریها، خلقیات و نیازهای مختلفی هستند و روشن است که ظرفیت و توانایی ارتباطی ویژهای باید میان نیروی انتظامی وجود داشته باشد تا پلیس قادر به انجام مأموریتهای خود باشد. وی افزود: پشتپرده بسیاری از تصاویر و فیلمهای انتشاریافته از درگیری بین مأمور پلیس و یک یا چند شهروند عموماً در فضای مجازی یک اقدام طراحیشده و با هدف سیاسی است و برای یک مخاطب عادی بههنگام تماشای این فیلمها و تصاویر اینگونه تداعی میشود که پلیس بهدنبال محدودسازی آزادی مثلاً زنان است.
از سوی دیگر، سایت عصر ایران در گزارشی نوشت: شبکه خبر سیما در گزارشی با عنوان « مخالفت با قانون» با دختران و زنان مصاحبه کرد و بحث رعایت «حجاب» را از منظر قانونی و نه شرعی با آنان در میان گذاشت تا به این نتیجه برسد که اولا غالب مردم از «الزام قانونی رعایت حجاب آگاه نیستند» و ثانیا «اصرار بر رعایت حجاب تنها به خاطر ملاحظات شرعی نیست». از این رو کسانی که دختران و زنان را به حجاب کمتر یا کنار گذاشتن آن توصیه میکنند جدای بحث های شرعی، در واقع با قانون مخالفاند. از سوی دیگر بر پایۀ قانون با مصاحبه شوندگان زبان مشترک پیدا کنند. این گزارش که ساعت 13:45 شنبه 15 تیر ماه 1398 از شبکه خبر پخش شد از چند منظر متفاوت بود:
...
1. با دختران و زنانی مصاحبه شد که پوشش رسمی نداشتند و هر چند در کوی و خیابان و در سطح شهر اگر نه غالب خانم ها که بخشی از زنان این گونه لباس می پوشند اما تلویزیون سعی در انکار و نادیده گرفتن آنان دارد. کما این که در همۀ سریال های تلویزیونی نیز حجاب زنان هنرپیشه ولو در خانه کامل است و غالبا با پوشش کمتر خود زنان هنرپیشه هم متفاوت است.
این قاعده تنها در گزارشهای راهپیماییهای 22 بهمن و گاهی در انتخابات نقض میشد ولی در این گزارش بی آن که از خانم ها خواسته شود شال یا روسری خود را جلو بکشند با آنان مصاحبه شد. هر چند که شکل مصاحبه در مفهوم مصطلح را نداشت و بیشتر «نظر» بود تا «خبر».
2. روی میکروفون ها آرم صدا وسیما نقش نبسته بود و میتوان حدس زد که مصاحبه شوندگان نمیدانستهاند با صدا و سیما مصاحبه میکنند چون اگر میگفتند گزارش برای صدا وسیماست ممکن بود برخی امتناع کنند. تلویزیون اصرار دارد میکروفون های آرم دار خود را به رخ بکشد و از این نظر عجیب بود که با میکروفون عادی مصاحبه کنند.
در برخی مصاحبه ها هم احساس میشد پرسش دیگری مطرح شده و تنها پاسخ را پخش میکنند یا پاسخ ها تقطیع شده هر چند اثبات این ادعا منوط به آن است که مصاحبه کنندگان فیلم کامل را در اختیار داشته باشند و منتشر کنند.
3. خبرنگار دنبال این هدف بود که ثابت کند رعایت نکردن حجاب نقض قانون است و باید با نقض قانون برخورد شود. می توان حدس زد برخی پاسخ هایی داده باشند که پخش نشده باشد. مثلا این که یکی بگوید ماهواره ای که در خانه می بینیم هم غیر قانونی است. فیلتر شکنی که برای تلگرام استفاده می کنیم نیز. موزیک آن سوی آب ها را که در داخل اتومبیل می شنویم نیز. شهریه ای که مدرسه فرزندم به بهانه های مختلف می گیرد نیز. این را هم به حساب همان ها بگذارید. یا دیگری گفته باشد اگر موضوع صرفا قانونی است آیا مجلس می تواند این قانون را تغییر دهد؟ چون قانون یعنی آنچه مجلس تصویب و شورای نگهبان تأیید کند.
4. با این که گزارش دنبال آن بود که بحث قانونی را خصوصا به نسل تازه یادآور شود اما دقیقا نگفت در قانون مجازات اسلامی چه مجازاتی در نظر گرفته شده شاید از بیم آن که افراد بگویند «خوب جریمۀ 50 هزار تومانی را میپردازیم، دیگر چرا به زور سوار گشت ارشادمان میکنید».
به هر رو واقعیت پوشش زنان ایرانی حداقل در طبقه متوسط شهری با آنچه از تلویزیون می بینیم متفاوت است و باید دید آیا در گزارش های غیر مرتبط با جریمۀ بدحجابی هم خانم هایی را که در محیط های غیر اداری می بینیم در قاب تلویزیون هم مشاهده می کنیم یا نه؟