تاریخ انتشار : ۱۳۹۳/۰۹/۱۵ ساعت ۱۲:۳۴
کد مطلب : ۶۲۵۴۴
مثلث اصلاحات٬ اصولگرایان‌معتدل و دولت برای شکست تندروها
جریانی به دنبال قانونی‌کردن خشونت است
گروه سیاسي: اسفند 94 انتخابات آتی مجلس شورای اسلامی برگزار می‌شود و هنوز 15 ماه تا آن انتخابات باقی مانده اما اخبار این انتخابات داغ داغ است. درباره رویكرد اصلاحطلبان و اصولگرایان در صحنه انتخابات سوالات و گمانه‌زنی‌های زیادی به وجود آمده است؛ اصلاحطلبان چه می‌كنند؟ ناطق نوری برای انتخابات خواهد آمد؟ آیا او محوریت اصولگرایان را برعهده می‌گیرد یا در لیست اصلاحطلبان و اعتدالیون قرار می‌گیرد؟ آیا اصولگرایان به اجماع می‌رسند؟و... اینها سوالاتی است كه بسیاری از فعالان سیاسی و تحلیل‌گران در تلاش برای پاسخگویی به آن هستند.
مرتضی الویری در گفت‌وگو با "ایلنا" می‌كوشد به تشریح وضعیت اصلاحطلبان بپردازد. شهردار اسبق پایتخت معتقد است اصلاحطلبان در وضعیت پیش آمده٬ در حال بازسازی تشكیلات و خانه‌تكانی‌اند. الویری درباره استراتژی اصلاحطلبان برای انتخابات آتی مجلس از دو نگاه سخن می‌گوید؛ نخست نگاهی كه مجلسی ایده‌آل و یكدست اصلاحطلبان را می‌خواهد و در آن ائتلاف معنایی ندارد. نگاه دیگر، رویكرد ائتلافی برای مبارزه با افراطی‌گری و تشكیل یك مجلس مطلوب و كارآمد و میانه‌روست كه در این رهگذر، ائتلاف با اصولگرایان معتدل٬ خود اصلی اساسی محسوب می‌شود. الویری در این گفت‌وگو٬ عارف را از سرمایه‌های ارزشمند کشور و جریان اصلاحات می‌داند و درباره حضور ناطق نوری صحبت می‌كند و اینگونه ارزیابی می‌كند كه شیخ نور به صحنه انتخابات نخواهد آمد. مشروح گفت‌وگوی ایلنا با مرتضی الویری در پی می‌آید:
ارزیابی‌تان از وضعیت اردوگاه اصلاح‌طلبی چیست؟ فکر می‌کنید اصلاحطلبان در طول یکسال و نیم گذشته چه تفاوت‌هایی کرده‌اند؟
در این مدت، موقعیت مناسبی برای اصلاحطلبان ایجاد شد تا به دو موضوع کلیدی و مهم بپردازند. اول اینکه تشکیلات خود را بازسازی و خانه‌تکانی کنند. توضیح اینکه در دوران احمدی‌نژاد مخصوصا دوره دوم شرایط فعالیت برای گروه‌های اصلاح‌طلب بسیار سخت و دشوار بود. دو حزب مهم یعنی مشارکت و مجاهدین انقلاب٬ غیرقانونی اعلام شدند و بسیاری از احزاب نیز اجازه تشکیل مجامع عمومی و بسیاری از فعالیت قانونی خود را نداشتند. در یکسال و نیم اخیر تحرک جدیدی برای تجدید سازمان و رسیدگی به امور تشکیلاتی احزاب سیاسی فراهم آمده است. موضوع دوم بازنگری و تجدید نظر در قبال مسائل مهم مثلا در قبال مسئله انتخابات است. قبل از 92 اختلاف نظر جدی بین دوستان در مورد نحوه برخورد با پدیده انتخابات وجود داشت اما تجربه انتخابات 92 تقریبا این اجماع را در اصلاحطلبان ایجاد کرده است که با صندوق‌های رای قهر نکنند.
به مسئله انتخابات اشاره کردید در انتخابات سال گذشته اصلاحطلبان با یک اجماع حداکثری و کامل وارد عرصه انتخابات شدند. انتخاباتی بعدی، انتخابات مجلس شورای اسلامی است فکر می‌کنید اصلاحطلبان برای آن انتخابات هم به شکل اجماعی و با وحدت استراتژیک وارد این عرصه خواهند شد؟
در جریان اصلاح‌طلب دو طرز تفکر وجود دارد؛ یکی این است که اصلاحطلبان برای شکل‌گیری یک مجلس ایده‌آل و مطلوب ظاهر شوند و فعالیت بکنند که در این نگرش ائتلاف معنایی ندارد و باید به دنبال نیروهای داخل اردوگاه اصلاح‌طلبی رفت. اما طرز تفکر غالب٬ که من هم به آن معتقدم٬ این است که به سوی تشکیل یک مجلس مطلوب و کارآمد برویم. این مسئله محتمل‌تر است و نباید مجلس محتمل را قربانی مجلس ایده‌آل کرد. بایستی اولویت ما شکل‌گیری مجلسی بدون جریانات تندرو و افراطی باشد که اساس جمهوریت نظام را نشانه گرفته‌اند. با این نگرش ممکن است اصلاحطلبان در برخی از حوزه‌های انتخابیه به جای حمایت از یک نامزد اصلاح‌طلب٬ پشت سر یک اصولگرای معتدل یا نامزد مستقل قرار گیرند که شانس بیشتری برای پیروزی دارد.
شما از ائتلاف با اصولگرایان معتدل صحبت کردید. فکر می‌کنید که گفت‌وگو و تعامل با جریان اصولگرا چقدر می‌تواند به حل معضلات کمک کند؟
کشور در شرایط خطیر و حساسی قرار دارد. شرایط جهانی و منطقه‌ای٬ شکل‌گیری جریانات تندرو و افراطی مانند داعش و القاعده در اطرافمان را باید جدی بگیریم. جریان‌های تندروئی در داخل کشور هستند که دست کمی از نوع خارجی آن ندارند. آنها به خود حق می‌دهند در خیابان متعرض نوامیس مردم شوند. به خود حق می‌دهند حتی به داخل منازل مردم سرک بکشند و در احوال شخصیه مردم دخالت کنند. منتها چون بسیاری از این کارها غیرقانونی است به دنبال قانونی کردن آن هستند. لذا این جریان خطرناک به دنبال تصرف کامل مجلس است تا خشونت و افراطی‌گری را قانونی نمایند. در چنین حالتی باید الگوی کره شمالی با رنگ و لعاب داعش را در نظر مجسم کنیم. تردید ندارم اکثریت اصولگرایان با این پدیده مخالفند. اصلاحطلبان و اصولگرایان قبل از اندیشیدن به دوستان و اردوگاه سیاسی‌شان باید منافع ملی را مد نظر قرار دهند.
در انتخابات قبلی شاهد بودیم که اصلاحطلبان بر اساس راهبرد خاتمی ـ هاشمی وارد عرصه انتخابات شدند اما الان از راهبرد خاتمی، هاشمی، عارف، ناطق و روحانی سخن می‌گویند نظر شما در این باره چیست؟
عقل یك چیز را می‌گوید و دل یك چیز دیگر. عقل می‌گوید تکیه بر اشخاصی که هر چند محترم و بزرگند جریان منطقی و خرد جمعی که همان احزاب هستند را تخطئه می‌کند. باید احزاب قانونی فراگیر٬ پایه‌های دموکراسی و مردم‌سالاری را مستحکم کنند. تکیه بر اشخاص کاریزماتیک از نظر عقلانی درست نیست چرا که احتمال خطای یک فرد از خطای جمع بیشتر است. ولی دل می‌گوید اگر نقش تعیین‌کننده آقایان خاتمی و هاشمی در سال 92 نبود٬ هم‌اینک، شرایط کشور غیر قابل‌تصور بود. لذا باید از ظرفیت‌های آنان برای عبور کشور از شرایط دشوار استفاده کنیم. تصورم این است که در آینده، در عین استفاده از این اشخاص حقوقی تعیین‌کننده٬ برای رفع تهدیدها باید توجهی دائم به سازوکارهای بشری و جهانی برای دستیابی به شرایط مطلوب داشته باشیم و آن هم شکل دادن احزاب و گروه‌های قانونی فراگیر و شکل‌دادن خردجمعی و کم کردن نقش اشخاص است.
فکر می‌کنید آقای ناطق در انتخابات سال آتی شرکت خواهد کرد؟
همیشه جز ارادتمندان آقای ناطق بوده‌ام. حتی در سال 76 نیز با اینکه جز مبلغان آقای خاتمی بودم٬ ذره‌ای از ارادتم به ایشان کم نشد و همواره در طول این سال‌ها مشاهده کردم که ایشان اهل زدوبند و معامله نیستند و به کار اخلاقی و جوانمردانه در عرصه سیاست معتقد است. در چند نوبتی که با ایشان دیدار و گفت‌وگو داشتم٬ پیشنهادهایی به آقای ناطق دادم ولی در تمامی موارد ایشان از پذیرش آنها استنکاف کردند و تا آنجایی که اطلاع دارم آقای ناطق بنا به دلایلی تمایل برای بازگشت رسمی به عرصه سیاست و از جمله شرکت در انتخابات ندارند.
حضور آقای عارف را چگونه پیش‌بینی می‌کنید؟
دکتر عارف از سرمایه‌های ارزشمند جمهوری اسلامی و جریان اصلاحات است و حضورشان در عرصه انتخابات مغتنم خواهد بود. بدون تردید حضور دکتر عارف در مجلس آینده نقش موثری در ارتقاء آن خواهد داشت.
بسیاری معتقدند که عملکرد و موفقیت دولت در پیروزی جریان اصلاح‌طلب و عقلانی موثر است. ارزیابی شما از این مسئله چیست؟
من هم اینگونه فکر میکنم. به هر حال مردم٬ روحانی را کاندیدای مورد حمایت و معرفی اصلاحطلبان می‌دانند. موفقیت دولت به زبان بی‌زبانی بهترین تبلیغ برای اصلاحطلبان خواهد بود که چون فردی که آنان به مردم معرفی کردند٬ کشور را در مسیر توسعه و پیشرفت جلو برد و در آینده نیز چنین خواهد برد.
بسیاری از اصولگرایان بر این طبل می‌کوبند که اصلاحطلبان و دولت در انتخابات مجلس از یکدیگر جدا خواهند شد شما چه فکر می‌کنید؟
از امروز تا زمان برگزاری انتخابات یک فاصله زمانی 16 ماهه است. ممکن است فضای جامعه تا آن زمان تغییر کند. اما به احتمال قوی نه تنها جدایی اصلاحات با دولت٬ بلکه اتحاد اصلاحطلبان با دولت و همکاری آنان با اصولگرایان معتدل برای شکست افراطی‌گری خواهد بود.
فکر می‌کنید موفقیت یا عدم موفقیت دولت درعرصه هسته‌ای چقدر در عرصه انتخابات تاثیرگذار باشد؟
پیروزی روحانی در فضای بین‌المللی و پرونده هسته‌ای بر مسائل سیاسی و اقتصادی تاثیر قابل توجهی می‌گذارد ولی از سوی دیگر، مردم آگاهند که مسائل و مشکلاتی که امروز دولت با آن مواجه است ناشی از ندانم‌کاری‌ها و خرابکاری‌های دولت قبل است و اگر موفقیت مطلوبی هم به دست نیاید مقصر آن را دولت فعلی نمی‌دانند. آرزو دارم ایران در پرونده هسته‌ای پیروز شود چراکه آن را یک دستاورد عظیم برای نظام و کشور و تداوم وضعیت فعلی را زیان‌بار می‌دانم.
فکر می‌کنید که وضعیت پایگاه اجتماعی اصلاحطلبان چگونه است؟
برداشتم این است که گرایش مردم نسبت به اصلاحطلبان همچنان پابرجاست. یعنی اصلاح‌طلبی نه تنها تضعیف نشده بلکه به روند رو به توسعه خود ادامه می‌دهد. حتی بسیاری از اصولگرایان هم همان حرف‌های دیروز اصلاحطلبان را می‌زنند که اگر قبلا از سوی اصلاحطلبان بیان می‌شد مورد هجمه و توهین قرار می‌گرفتند. در صحبت‌هائی خصوصی که با برخی از دوستان اصولگرا دارم٬ بعضا مواضعی تندتر از اصلاحطلبان می‌گیرند اما اکثرا حاضر نیستند همان حرف‌ها را علنی بیان کنند. از آنجا که جریان اصلاح‌طلبی روی به آینده دارد و در پی حل مشکلات با یافته‌های نو است٬ دائما مخاطبانش افزایش می‌یابد.
مرتضی الویری در گفت‌وگو با "ایلنا" می‌كوشد به تشریح وضعیت اصلاحطلبان بپردازد. شهردار اسبق پایتخت معتقد است اصلاحطلبان در وضعیت پیش آمده٬ در حال بازسازی تشكیلات و خانه‌تكانی‌اند. الویری درباره استراتژی اصلاحطلبان برای انتخابات آتی مجلس از دو نگاه سخن می‌گوید؛ نخست نگاهی كه مجلسی ایده‌آل و یكدست اصلاحطلبان را می‌خواهد و در آن ائتلاف معنایی ندارد. نگاه دیگر، رویكرد ائتلافی برای مبارزه با افراطی‌گری و تشكیل یك مجلس مطلوب و كارآمد و میانه‌روست كه در این رهگذر، ائتلاف با اصولگرایان معتدل٬ خود اصلی اساسی محسوب می‌شود. الویری در این گفت‌وگو٬ عارف را از سرمایه‌های ارزشمند کشور و جریان اصلاحات می‌داند و درباره حضور ناطق نوری صحبت می‌كند و اینگونه ارزیابی می‌كند كه شیخ نور به صحنه انتخابات نخواهد آمد. مشروح گفت‌وگوی ایلنا با مرتضی الویری در پی می‌آید:
ارزیابی‌تان از وضعیت اردوگاه اصلاح‌طلبی چیست؟ فکر می‌کنید اصلاحطلبان در طول یکسال و نیم گذشته چه تفاوت‌هایی کرده‌اند؟
در این مدت، موقعیت مناسبی برای اصلاحطلبان ایجاد شد تا به دو موضوع کلیدی و مهم بپردازند. اول اینکه تشکیلات خود را بازسازی و خانه‌تکانی کنند. توضیح اینکه در دوران احمدی‌نژاد مخصوصا دوره دوم شرایط فعالیت برای گروه‌های اصلاح‌طلب بسیار سخت و دشوار بود. دو حزب مهم یعنی مشارکت و مجاهدین انقلاب٬ غیرقانونی اعلام شدند و بسیاری از احزاب نیز اجازه تشکیل مجامع عمومی و بسیاری از فعالیت قانونی خود را نداشتند. در یکسال و نیم اخیر تحرک جدیدی برای تجدید سازمان و رسیدگی به امور تشکیلاتی احزاب سیاسی فراهم آمده است. موضوع دوم بازنگری و تجدید نظر در قبال مسائل مهم مثلا در قبال مسئله انتخابات است. قبل از 92 اختلاف نظر جدی بین دوستان در مورد نحوه برخورد با پدیده انتخابات وجود داشت اما تجربه انتخابات 92 تقریبا این اجماع را در اصلاحطلبان ایجاد کرده است که با صندوق‌های رای قهر نکنند.
به مسئله انتخابات اشاره کردید در انتخابات سال گذشته اصلاحطلبان با یک اجماع حداکثری و کامل وارد عرصه انتخابات شدند. انتخاباتی بعدی، انتخابات مجلس شورای اسلامی است فکر می‌کنید اصلاحطلبان برای آن انتخابات هم به شکل اجماعی و با وحدت استراتژیک وارد این عرصه خواهند شد؟
در جریان اصلاح‌طلب دو طرز تفکر وجود دارد؛ یکی این است که اصلاحطلبان برای شکل‌گیری یک مجلس ایده‌آل و مطلوب ظاهر شوند و فعالیت بکنند که در این نگرش ائتلاف معنایی ندارد و باید به دنبال نیروهای داخل اردوگاه اصلاح‌طلبی رفت. اما طرز تفکر غالب٬ که من هم به آن معتقدم٬ این است که به سوی تشکیل یک مجلس مطلوب و کارآمد برویم. این مسئله محتمل‌تر است و نباید مجلس محتمل را قربانی مجلس ایده‌آل کرد. بایستی اولویت ما شکل‌گیری مجلسی بدون جریانات تندرو و افراطی باشد که اساس جمهوریت نظام را نشانه گرفته‌اند. با این نگرش ممکن است اصلاحطلبان در برخی از حوزه‌های انتخابیه به جای حمایت از یک نامزد اصلاح‌طلب٬ پشت سر یک اصولگرای معتدل یا نامزد مستقل قرار گیرند که شانس بیشتری برای پیروزی دارد.
شما از ائتلاف با اصولگرایان معتدل صحبت کردید. فکر می‌کنید که گفت‌وگو و تعامل با جریان اصولگرا چقدر می‌تواند به حل معضلات کمک کند؟
کشور در شرایط خطیر و حساسی قرار دارد. شرایط جهانی و منطقه‌ای٬ شکل‌گیری جریانات تندرو و افراطی مانند داعش و القاعده در اطرافمان را باید جدی بگیریم. جریان‌های تندروئی در داخل کشور هستند که دست کمی از نوع خارجی آن ندارند. آنها به خود حق می‌دهند در خیابان متعرض نوامیس مردم شوند. به خود حق می‌دهند حتی به داخل منازل مردم سرک بکشند و در احوال شخصیه مردم دخالت کنند. منتها چون بسیاری از این کارها غیرقانونی است به دنبال قانونی کردن آن هستند. لذا این جریان خطرناک به دنبال تصرف کامل مجلس است تا خشونت و افراطی‌گری را قانونی نمایند. در چنین حالتی باید الگوی کره شمالی با رنگ و لعاب داعش را در نظر مجسم کنیم. تردید ندارم اکثریت اصولگرایان با این پدیده مخالفند. اصلاحطلبان و اصولگرایان قبل از اندیشیدن به دوستان و اردوگاه سیاسی‌شان باید منافع ملی را مد نظر قرار دهند.
در انتخابات قبلی شاهد بودیم که اصلاحطلبان بر اساس راهبرد خاتمی ـ هاشمی وارد عرصه انتخابات شدند اما الان از راهبرد خاتمی، هاشمی، عارف، ناطق و روحانی سخن می‌گویند نظر شما در این باره چیست؟
عقل یك چیز را می‌گوید و دل یك چیز دیگر. عقل می‌گوید تکیه بر اشخاصی که هر چند محترم و بزرگند جریان منطقی و خرد جمعی که همان احزاب هستند را تخطئه می‌کند. باید احزاب قانونی فراگیر٬ پایه‌های دموکراسی و مردم‌سالاری را مستحکم کنند. تکیه بر اشخاص کاریزماتیک از نظر عقلانی درست نیست چرا که احتمال خطای یک فرد از خطای جمع بیشتر است. ولی دل می‌گوید اگر نقش تعیین‌کننده آقایان خاتمی و هاشمی در سال 92 نبود٬ هم‌اینک، شرایط کشور غیر قابل‌تصور بود. لذا باید از ظرفیت‌های آنان برای عبور کشور از شرایط دشوار استفاده کنیم. تصورم این است که در آینده، در عین استفاده از این اشخاص حقوقی تعیین‌کننده٬ برای رفع تهدیدها باید توجهی دائم به سازوکارهای بشری و جهانی برای دستیابی به شرایط مطلوب داشته باشیم و آن هم شکل دادن احزاب و گروه‌های قانونی فراگیر و شکل‌دادن خردجمعی و کم کردن نقش اشخاص است.
فکر می‌کنید آقای ناطق در انتخابات سال آتی شرکت خواهد کرد؟
همیشه جز ارادتمندان آقای ناطق بوده‌ام. حتی در سال 76 نیز با اینکه جز مبلغان آقای خاتمی بودم٬ ذره‌ای از ارادتم به ایشان کم نشد و همواره در طول این سال‌ها مشاهده کردم که ایشان اهل زدوبند و معامله نیستند و به کار اخلاقی و جوانمردانه در عرصه سیاست معتقد است. در چند نوبتی که با ایشان دیدار و گفت‌وگو داشتم٬ پیشنهادهایی به آقای ناطق دادم ولی در تمامی موارد ایشان از پذیرش آنها استنکاف کردند و تا آنجایی که اطلاع دارم آقای ناطق بنا به دلایلی تمایل برای بازگشت رسمی به عرصه سیاست و از جمله شرکت در انتخابات ندارند.
حضور آقای عارف را چگونه پیش‌بینی می‌کنید؟
دکتر عارف از سرمایه‌های ارزشمند جمهوری اسلامی و جریان اصلاحات است و حضورشان در عرصه انتخابات مغتنم خواهد بود. بدون تردید حضور دکتر عارف در مجلس آینده نقش موثری در ارتقاء آن خواهد داشت.
بسیاری معتقدند که عملکرد و موفقیت دولت در پیروزی جریان اصلاح‌طلب و عقلانی موثر است. ارزیابی شما از این مسئله چیست؟
من هم اینگونه فکر میکنم. به هر حال مردم٬ روحانی را کاندیدای مورد حمایت و معرفی اصلاحطلبان می‌دانند. موفقیت دولت به زبان بی‌زبانی بهترین تبلیغ برای اصلاحطلبان خواهد بود که چون فردی که آنان به مردم معرفی کردند٬ کشور را در مسیر توسعه و پیشرفت جلو برد و در آینده نیز چنین خواهد برد.
بسیاری از اصولگرایان بر این طبل می‌کوبند که اصلاحطلبان و دولت در انتخابات مجلس از یکدیگر جدا خواهند شد شما چه فکر می‌کنید؟
از امروز تا زمان برگزاری انتخابات یک فاصله زمانی 16 ماهه است. ممکن است فضای جامعه تا آن زمان تغییر کند. اما به احتمال قوی نه تنها جدایی اصلاحات با دولت٬ بلکه اتحاد اصلاحطلبان با دولت و همکاری آنان با اصولگرایان معتدل برای شکست افراطی‌گری خواهد بود.
فکر می‌کنید موفقیت یا عدم موفقیت دولت درعرصه هسته‌ای چقدر در عرصه انتخابات تاثیرگذار باشد؟
پیروزی روحانی در فضای بین‌المللی و پرونده هسته‌ای بر مسائل سیاسی و اقتصادی تاثیر قابل توجهی می‌گذارد ولی از سوی دیگر، مردم آگاهند که مسائل و مشکلاتی که امروز دولت با آن مواجه است ناشی از ندانم‌کاری‌ها و خرابکاری‌های دولت قبل است و اگر موفقیت مطلوبی هم به دست نیاید مقصر آن را دولت فعلی نمی‌دانند. آرزو دارم ایران در پرونده هسته‌ای پیروز شود چراکه آن را یک دستاورد عظیم برای نظام و کشور و تداوم وضعیت فعلی را زیان‌بار می‌دانم.
فکر می‌کنید که وضعیت پایگاه اجتماعی اصلاحطلبان چگونه است؟
برداشتم این است که گرایش مردم نسبت به اصلاحطلبان همچنان پابرجاست. یعنی اصلاح‌طلبی نه تنها تضعیف نشده بلکه به روند رو به توسعه خود ادامه می‌دهد. حتی بسیاری از اصولگرایان هم همان حرف‌های دیروز اصلاحطلبان را می‌زنند که اگر قبلا از سوی اصلاحطلبان بیان می‌شد مورد هجمه و توهین قرار می‌گرفتند. در صحبت‌هائی خصوصی که با برخی از دوستان اصولگرا دارم٬ بعضا مواضعی تندتر از اصلاحطلبان می‌گیرند اما اکثرا حاضر نیستند همان حرف‌ها را علنی بیان کنند. از آنجا که جریان اصلاح‌طلبی روی به آینده دارد و در پی حل مشکلات با یافته‌های نو است٬ دائما مخاطبانش افزایش می‌یابد.
به امید تصدی ریاست مجلس94 توسط سردمداراخلاق و عملکرد دکترمحمدرضا عارف (267698)