چرا در ایران فقط مواد مخدر گران نمی‌شوند؟

۲۶ ژوئن؛ روز جهانی مبارزه با موادمخدر است. شما کسی را می‌توانید از مردم عادی تا مقام مسوول بیابید که موافق استفاده از موادمخدر باشد؟ در کشور ما هم «اعتیاد به موادمخدر» همیشه به‌عنوان یک مشکل جدی همچون تمام نقاط جهان وجود داشته و دارد. اینکه آیا فروشنده‌ها مقصر هستند یا خیر، سر داستانی جدید را باز خواهد کرد؛ به هر حال موادفروش و قاچاقچی موادمخدر، به دنبال سود است و برای یک تاجر طبیعتا، موادمخدر با گیلاس تفاوت چندانی ندارد! این هم یک کالاست.

اما بسیاری از مردم درخصوص نحوه خرید و فروش موادمخدر، همچنین قیمت آن، همیشه بحث داشتند. شما در کشوری زندگی می‌کنید که در آن دیگر تورم و گرانی افسارگسیخته موضوع جدیدی نیست، این روزها وقتی از بالارفتن قیمت ماست هم گله کنید، فروشنده سریعا قیمت دلار را مسبب همه گرانی‌ها می‌داند؛ تو گویی ایران هیچ تولیدی ندارد، البته در کشوری که سیر و زعفران و تسبیحش هم چینی است، این ادله پر بیراه هم نیست.

اما چطور است که موادمخدر – که احتمالا داخلی هم نیست و از خارج وارد می‌شود – با شیب بازار پیش نمی‌رود سوالی است که می‌تواند محل بحث باشد. در تابستان سال ۱۳۸۶ روزنامه «هم‌میهن» مطلبی درخصوص تغییرات قیمت خرده‌فروشی موادمخدر در سطح تهران در مقایسه با سال ۱۳۸۳ منتشر کرد. حالا در روزهای نخست تابستان سال ۱۳۹۲ هستیم، سالی که در آن دولت محمود احمدی‌نژاد به اتمام رسیده است. بد نیست بار دیگر نگاهی داشته باشیم به وضعیت قیمت خرده‌فروشی انواع موادمخدر پرطرفدار در تهران.

کراک طی ۹ سال‌ گران نشده است!

قیمت حشیش در سطح تهران هم‌اکنون هر گرم برابر یک‌هزارو۵۰۰تومان است که در مقایسه با قیمت سال ۱۳۸۳ افزایش نزدیک به ۳۲۹درصدی داشته است که احتمالا برای طرفداران این ماده مخدر خبر خوبی به شمار نمی‌آید. پس از حشیش شیره با افزایش قیمت ۲۶۰درصدی در ابتدای تابستان امسال نسبت به تابستان سال ۱۳۸۳ صاحب رتبه بعدی است، هم‌اکنون هر گرم شیره در سطح تهران ۹هزارتومان قیمت دارد.

اما تریاک ماده مخدر سنتی، طی این ۹ سال تنها نزدیک به ۱۶۷درصد افزایش داشته است و هم‌اینک در تهران هر گرم، چهارهزارتومان معامله می‌شود. شیشه هم افزایش صددرصدی داشته است و هر گرم از آن نزدیک به ۳۰هزارتومان به فروش می‌رسد. اما بشنوید از کراک که در این بازار که هر چیز در آن هر روز نرخ عوض می‌کند طی ۹ سال گذشته هیچ تغییر قیمتی نداشته است و کماکان مثل سال ۱۳۸۳ هر گرم از آن ۱۵هزارتومان قیمت دارد.

میانگین رشد قیمت این محصولات، در تابستان امسال نسبت به سال ۱۳۸۳ برابر ۱۷۱درصد است. با نگاهی به تغییرات قیمت موادمخدر و مقایسه آن با سطح عمومی قیمت‌ها، به نظر می‌رسد قاچاقچیان در اداره بازارشان از سایر اصناف موفق‌تر عمل کردند! تغییرات قیمت موادمخدر در زمان یاد شده زمانی معنا‌دار می‌شوند که در همین بازه زمانی تغییرات قیمت سطح عمومی کالا و خدمات را در نظر بگیریم. بر اساس گزارش بانک مرکزی سطح عمومی قیمت کالا و خدمات مصرفی در نقاط شهری ایران در فروردین‌ماه امسال نسبت به سال ۱۳۸۳ بیش از ۳۴۴درصد رشد داشته است.

شاخص قیمت انواع خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها در سال ۱۳۸۳ برابر ۳۱/۳ بوده که در فروردین سال ۱۳۹۲ بر اساس سال پایه۱۳۹۰ به ۱۹۴ رسیده است که حاکی از رشد نزدیک به ۵۲۰درصدی قیمت انواع خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها طی این مدت است. قیمت پوشاک نیز ۳۷۱/۳درصد رشد داشته و پس از آن قیمت خدمات بهداشتی ۳۵۴/۳ درصد طی این ۹ سال افزایش یافته است. حتی قیمت دخانیات نیز طی این مدت با افزایش ۵۱۶درصدی مواجه بوده و این عجب که قیمت موادمخدر تغییر زیادی نکرده است! (منبع: شاخص بهای کالا و خدمات مصرفی در مناطق شهری ایران – سال پایه ۱۳۹۰؛ فروردین ۱۳۹۲، اداره آمار اقتصادی دایره شاخص بهای کالا و خدمات مصرفی، صفحه ۷، جدول شماره ۲)

هندوانه از ۲۵۳تومان به ۱۱۳۷تومان رسیده کراک بی‌تغییر!

از شاخص‌ها بگذریم؛ در تابستان سال ۱۳۸۶ یک شانه تخم‌مرغ در تهران ۱۹۵۱تومان بوده، الان ۷۹۹۸تومان است. یک کیلو برنج درجه ۲ در تهران سال ۸۶ قیمتی برابر هزارو۳۶تومان داشته، حالا همان برنج هر کیلو پنج‌هزارو۴۵۶تومان شده است.

یک کیلو هندوانه سال ۱۳۸۶ قیمتی برابر ۲۵۳تومان داشته، الان در تابستان سال ۱۳۹۲ قیمت آن به هزارو۱۳۷تومان رسیده است! یک کیلو مرغ در تابستان سال ۸۶ قیمتی برابر دوهزار و ۱۳تومان داشته که حالا به پنج‌هزارو۷۶۷تومان رسیده است و… اکثر اقلام رشدی اینچنینی آن هم بر اساس آمارهای رسمی داشتند (منبع: قیمت خرده‌فروشی اقلام خوراکی در تهران، مورخ ۸ تیر ۱۳۸۶ و ۲۴ خرداد ۱۳۹۲، بانک مرکزی، صفحات ۳ و ۴) حال سوال اینجاست که عدم افزایش قیمت موادمخدر، در حالی که سطح عمومی کالا و خدمات مصرفی رشدی چنین داشته‌اند به چه دلیلی اتفاق افتاده است.

آیا قاچاقچیان در ایران زندگی و هزینه ندارند، آیا برای حمل موادمخدر از بنزینی که طی این مدت از هر لیتر ۷۰تومان به ۷۰۰تومان رسیده است استفاده نمی‌کنند؛ مزد خرده‌فروشان و توزیع‌کنندگان موادمخدر افزایش نیافته، آنها از آب و برق و گاز و… که بعد از هدفمندی سوبسید آنها برداشته شده استفاده نمی‌کنند، یا شاید هم به مشتریان خود تخفیف دایمی می‌دهند و در فروش فوق‌العاده دایمی به سر می‌برند؟