تاریخ انتشار : ۱۳۹۳/۰۷/۰۱ ساعت ۰۹:۲۴
کد مطلب : ۵۵۵۷۳
تحلیل 6 دیپلمات و اقتصاددان از گفت‌وگوی ایران و آمریكا:
هرميداس‌باوند: عدم‌رابطه با آمریكا، تابو است
گروه سیاسی-رسانه ها: دلواپسان نگران سفر روحانی و دیدار احتمالی وی با باراك اوباما هستند و یك دیدار نگرانشان كرده است. آیا دیدار احتمالی هیات ایرانی و آمریكایی می‌تواند آنقدر ناراحت‌كننده باشد؟ این سوال را از 6 دیپلمات، اقتصاددان و فعال سیاسی پرسیدیم.1-دیدار حسن روحانی با باراك اوباما فرصت است یا تهدید؟ 2-برقراری مجدد رابطه میان ایران و آمریكا به ضرر چه كسی و یا به نفع چه كسی است؟ چه كسی بیشتر نیازمند این دیدار است؟ سیدحسین موسویان، دكتر احمد نقیب‌زاده، دكتر فرشاد مومنی، دكتر صباح زنگنه، احمد شیرزاد و دكتر داوود هرمیداس باوند به این سوال روزنامه آرمان پاسخ داده‌اند.
سیدحسین موسویان
حضور رئیس‌جمهور در نیویورك یك فرصت است كه متاسفانه برخی از فعالان سیاسی به‌دلایل بیشتر سیاسی با برگزاری كنفرانس و هشدار به رئیس‌جمهور و دولتمردان بیشتر سعی دارند این فرصت را از دیپلمات‌ها و روحانی بگیرند. حضور در مجمع عمومی سازمان ملل باید غنیمت دانسته شود. ایران و آمریكا باید در دیدارهای دوجانبه اختلافات خود را برطرف كنند و به درك متقابلی نسبت به‌هم دست پیدا كنند. دیدار دوجانبه ظریف و كری این امید را به كارشناسان داد كه نسبت به حل پرونده هسته‌ای امیدوار باشند، بالاخره تصمیم‌گیر در مذاكرات هسته‌ای ایالات متحده است. ایران گام‌های متعددی را درجهت همكاری برداشته است. اكنون نوبت ایالات متحده است كه گام نهایی را بردارد. علاقه‌مندی باراك اوباما به دیدار روحانی نشانه مثبتی بر روند بهبود روابط است. ایران و آمریكا نمی‌توانند تا ابد باهم در قطع رابطه باشند. اعتراضاتی كه پیش از سفر دكتر روحانی به نیویورك انجام شد؛ پیشداوری ظالمانه‌ای در حق مذاكره‌كنندگان هسته‌ای و رئیس‌جمهور بود.
فرشاد مومنی
آنچه به‌طور كلی دغدغه اصلی است فهم واقعیت در جامعه بین‌الملل و داخل كشور است. به این معنا كه در ساحت علم ما تلاش می‌كنیم كه نه به صورت بی‌ضابطه خوشبین باشیم و نه به صورت بی‌ضابطه بدبین باشیم، بلكه راه نجات را در واقع‌بینی باید درنظر بگیریم. در این زمینه خاص هم چیزی كه به گمان من برای مردم و دولتمردان راه گشایی دارد توجه به واقعیت‌هاست، واقعیت‌ها را محور تصمیم‌گیری‌ها و واقع بینی‌های خود قرار دهیم، یكی از این واقعیت‌ها ارتباط با دنیای خارج به صورت منطقی، فعال و با برنامه است. ارتباط موثر با دیگر كشورها یكی از پیش‌نیازهای توسعه است، طبیعتا وقتی كه ما به سمت تنش‌زدایی حركت می‌كنیم یعنی اینكه از یك طرف هزینه‌های این فضای متشنج را به حداقل می‌رسانیم. و از سوی دیگر تلاش می‌كنیم قابلیت‌هایی را در كشور خود پدید بیاوریم تا از امكان ارتباط با جامعه بین‌الملل بهترین بهره را ببریم. بدین ترتیب می‌توانیم محدودیت‌ها و تهدید‌های آن را به حداقل برسانیم.عادی شدن رابطه با آمریكا بدون تقویت بنیه داخلی چندان به نفع ما نیست، اما مذاكره و تلاش برای برداشتن موانع در شرایط فعلی مشكلی ندارد.
دیدار دو رئیس‌جمهور اشكالی ندارد
دكتر صباح زنگنه
مذاکرات ایران وآمریکا در حل مناقشات منطقه، پرونده هسته‌ای موثر است. اینكه برخی از افراد و اشخاص با مذاكرات مستقیم و حتی دیدار روسای جمهور موافقت می‌كنند بحث‌هایشان بیشتر سیاسی است. در روابط دیپلماتیك ارتباط با آمریكا هیچ اشكالی ندارد؛ به هرحال اقدام وزیر خارجه و رئیس‌جمهور برای مذاكره اقدامی عجیب تلقی نشود. به‌رغم آغاز این دیدارهای مثبت و سازنده، ممکن است برخی کشورها در منطقه یا حتی افرادی در ایران از وجود این رابطه صحیح و منطقی، نگران باشند زیرا آن را برخلاف مصالح خود می‌دانند. می‌توان گفت در صورت مصمم بودن هر دو دولت در ادامه این مسیر، دیگران اجازه دخالت در امور مشترک این دو کشور را نخواهند داشت. ما در گذشته همین مشكل را داشتیم، امام(ره) اجازه رابطه با آمریكا را به مجلس داده بود. به عقیده من دیدار دو رئیس‌جمهور هیچ اشكالی ندارد، بالاخره تابوی عدم دیدار و مذاكره باید شكسته شود. اوباما تمایل دارد با حسن روحانی روبه‌رو شود.
داوود هرمیداس باوند
مذاكره نكردن و عدم رابطه با آمریكا یك تابو است. در یك سال گذشته ایران و آمریكا بارها دیدار كردند. این تابوشكنی خواست و اراده مردم ایران و حتی آمریكاست. در دیپلماسی داشتن رابطه و مذاكره كردن یك پروتكل است. اگر ایران و آمریكا مذاكره نكنند یعنی هیچ اختلافی باهم ندارند. تابوشکنی خواست و انتظار اکثریت مردم ایران است. اگر قرار باشد مشکلات ایران و آمریكا حل شود، باید تابوها هم شکسته شود. هر واقعه‌ای سرآغازی دارد. در جنگ جهانی دوم، چرچیل با آن گذشته ضدکمونیستی‌اش، وزیر امورخارجه‌اش را به شوروی فرستاد تا انگلستان با روس‌ها علیه آلمانی‌ها متحد شود. شرایط آن روز انگلستان به‌گونه‌ای بود که چرچیل گفت من حاضرم برای تامین مصالح انگلستان، حتی با شیطان هم دست همکاری بدهم. اولویت هر سیاستمداری حل مسائل جامعه خودش است. به نظر من دیدار حسن روحانی و باراك اوباما لازم است ورسالت روحانی برآمده از رای اکثریت مردم ایران است. خواست اکثریت مردم ایران هم این است که در سیاست خارجی خط مشی‌ای اتخاذ شود که جامعه از تنگناها و بن‌بست‌های موجود، به‌ویژه در عرصه اقتصادی، خارج شود و از آسیب‌های اجتماعی برکنار بماند. این خواست اکثریت مردم ایران است.
دكتر احمد نقیب‌زاده
باید عنایت داشت که با تحولاتی که از یک سال پیش تا کنون رخ داده و مذاکراتی که به صورت مستقیم و دوجانبه میان ایران وآمریکا درجایگاه‌های مختلف انجام پذیرفته است، تابوی بی‌فایده‌ای که بین ایران و آمریکا وجود داشت، شکسته شده است. تابوشکنی که باعث شده از این پس گفت‌وگوهای مستقیم امری عادی باشد. ضمن اینکه به باور من تنها راه چاره هم همین گفت‌وگوهای رو در روست زیرا عوامل واسط و کسانی که از استمرار روابط تیره و تار ایران و آمریکا سود می‌برند، در این اوضاع هم تنها و فقط واسطه‌ها سود می‌برند. در نتیجه کاملاً قابل انتظار خواهد بود که این واسطه‌ها از بهبود روابط و حل شدن اختلافات میان ایران و آمریکا استقبال نکنند و حتی در این مسیر تا حد امکان کارشکنی هم بنمایند. باید توجه داشت که در شرایط فعلی، برخلاف تصورات غالب، دشمن اصلی این مذاکرات و کسی که از نتایج گفت‌وگوها بیمناک است، روسیه است. زیرا اگر مساله ایران حل شود، آمریکا با تمام قوا به رویارویی روسیه در اوکراین خواهد رفت و دیگر نگرانی از بابت مساله ساخته‌شده‌ای به نام ایران و موضوع هسته‌ای آن نخواهد داشت. بنابراین روسیه و همسایگان عرب ما چندان موافق نیستند. دلال‌ها نمی‌گذارند توافق شود.
احمد شیرزاد
موقعیت داخلی دولت دموكرات آمریكا نشان می‌دهد كه كاخ سفید برای كارآمد نشان دادن عملكرد خود نیازمند توافقی مفید تا چند ماه آینده است. از سوی دیگر تهران هم مشتاق توافقی است كه تحریم‌های یكجانبه و چندجانبه بر اساس آن برداشته شود. به همین دلیل به‌نظر می‌رسد مهم‌ترین بحث طی روزهای اخیر رفع تحریم‌هاست. اكنون تصمیم اصلی را سران باید بگیرند، نیویورك از آخرین زورآزمایی‌ها برای دستیابی به توافق است كه منافع طرفین را حفظ كند. تحلیلگران بر این باورند كه اگر گفت‌وگوها از مسیر نیویورك به سلامت عبور كند به جرات می‌توان ادعا كرد كه توافق با 1+5 حاصل شدنی است. به نظر می‌رسد اراده مسئولان ایران و تك تك اعضای 1+5 هم بر این مبنا قرار دارد توافق خوب حاصل شدنی است. با ادامه این وضعیت گشایش اقتصادی بعید به نظر می‌رسد مگر با رفع یا كاهش تدریجی تحریم‌ها بنابراین همگان انتظار دارند واقعیتی مدنظر مردم اتفاق بیفتد. غرب هم‌اكنون در منطقه خاورمیانه به بن‌بست رسیده است حل معضلات خاورمیانه تنها با گره‌گشایی ایران امكان‌پذیر است بنابراین همگان انتظار دارند گفت‌وگوهای ایران و 1+5 در نهایت به توافقی مفید برای دو طرف بینجامد.
حضور رئیس‌جمهور در نیویورك یك فرصت است كه متاسفانه برخی از فعالان سیاسی به‌دلایل بیشتر سیاسی با برگزاری كنفرانس و هشدار به رئیس‌جمهور و دولتمردان بیشتر سعی دارند این فرصت را از دیپلمات‌ها و روحانی بگیرند. حضور در مجمع عمومی سازمان ملل باید غنیمت دانسته شود. ایران و آمریكا باید در دیدارهای دوجانبه اختلافات خود را برطرف كنند و به درك متقابلی نسبت به‌هم دست پیدا كنند. دیدار دوجانبه ظریف و كری این امید را به كارشناسان داد كه نسبت به حل پرونده هسته‌ای امیدوار باشند، بالاخره تصمیم‌گیر در مذاكرات هسته‌ای ایالات متحده است. ایران گام‌های متعددی را درجهت همكاری برداشته است. اكنون نوبت ایالات متحده است كه گام نهایی را بردارد. علاقه‌مندی باراك اوباما به دیدار روحانی نشانه مثبتی بر روند بهبود روابط است. ایران و آمریكا نمی‌توانند تا ابد باهم در قطع رابطه باشند. اعتراضاتی كه پیش از سفر دكتر روحانی به نیویورك انجام شد؛ پیشداوری ظالمانه‌ای در حق مذاكره‌كنندگان هسته‌ای و رئیس‌جمهور بود.
فرشاد مومنی
آنچه به‌طور كلی دغدغه اصلی است فهم واقعیت در جامعه بین‌الملل و داخل كشور است. به این معنا كه در ساحت علم ما تلاش می‌كنیم كه نه به صورت بی‌ضابطه خوشبین باشیم و نه به صورت بی‌ضابطه بدبین باشیم، بلكه راه نجات را در واقع‌بینی باید درنظر بگیریم. در این زمینه خاص هم چیزی كه به گمان من برای مردم و دولتمردان راه گشایی دارد توجه به واقعیت‌هاست، واقعیت‌ها را محور تصمیم‌گیری‌ها و واقع بینی‌های خود قرار دهیم، یكی از این واقعیت‌ها ارتباط با دنیای خارج به صورت منطقی، فعال و با برنامه است. ارتباط موثر با دیگر كشورها یكی از پیش‌نیازهای توسعه است، طبیعتا وقتی كه ما به سمت تنش‌زدایی حركت می‌كنیم یعنی اینكه از یك طرف هزینه‌های این فضای متشنج را به حداقل می‌رسانیم. و از سوی دیگر تلاش می‌كنیم قابلیت‌هایی را در كشور خود پدید بیاوریم تا از امكان ارتباط با جامعه بین‌الملل بهترین بهره را ببریم. بدین ترتیب می‌توانیم محدودیت‌ها و تهدید‌های آن را به حداقل برسانیم.عادی شدن رابطه با آمریكا بدون تقویت بنیه داخلی چندان به نفع ما نیست، اما مذاكره و تلاش برای برداشتن موانع در شرایط فعلی مشكلی ندارد.
دیدار دو رئیس‌جمهور اشكالی ندارد
دكتر صباح زنگنه
مذاکرات ایران وآمریکا در حل مناقشات منطقه، پرونده هسته‌ای موثر است. اینكه برخی از افراد و اشخاص با مذاكرات مستقیم و حتی دیدار روسای جمهور موافقت می‌كنند بحث‌هایشان بیشتر سیاسی است. در روابط دیپلماتیك ارتباط با آمریكا هیچ اشكالی ندارد؛ به هرحال اقدام وزیر خارجه و رئیس‌جمهور برای مذاكره اقدامی عجیب تلقی نشود. به‌رغم آغاز این دیدارهای مثبت و سازنده، ممکن است برخی کشورها در منطقه یا حتی افرادی در ایران از وجود این رابطه صحیح و منطقی، نگران باشند زیرا آن را برخلاف مصالح خود می‌دانند. می‌توان گفت در صورت مصمم بودن هر دو دولت در ادامه این مسیر، دیگران اجازه دخالت در امور مشترک این دو کشور را نخواهند داشت. ما در گذشته همین مشكل را داشتیم، امام(ره) اجازه رابطه با آمریكا را به مجلس داده بود. به عقیده من دیدار دو رئیس‌جمهور هیچ اشكالی ندارد، بالاخره تابوی عدم دیدار و مذاكره باید شكسته شود. اوباما تمایل دارد با حسن روحانی روبه‌رو شود.
داوود هرمیداس باوند
مذاكره نكردن و عدم رابطه با آمریكا یك تابو است. در یك سال گذشته ایران و آمریكا بارها دیدار كردند. این تابوشكنی خواست و اراده مردم ایران و حتی آمریكاست. در دیپلماسی داشتن رابطه و مذاكره كردن یك پروتكل است. اگر ایران و آمریكا مذاكره نكنند یعنی هیچ اختلافی باهم ندارند. تابوشکنی خواست و انتظار اکثریت مردم ایران است. اگر قرار باشد مشکلات ایران و آمریكا حل شود، باید تابوها هم شکسته شود. هر واقعه‌ای سرآغازی دارد. در جنگ جهانی دوم، چرچیل با آن گذشته ضدکمونیستی‌اش، وزیر امورخارجه‌اش را به شوروی فرستاد تا انگلستان با روس‌ها علیه آلمانی‌ها متحد شود. شرایط آن روز انگلستان به‌گونه‌ای بود که چرچیل گفت من حاضرم برای تامین مصالح انگلستان، حتی با شیطان هم دست همکاری بدهم. اولویت هر سیاستمداری حل مسائل جامعه خودش است. به نظر من دیدار حسن روحانی و باراك اوباما لازم است ورسالت روحانی برآمده از رای اکثریت مردم ایران است. خواست اکثریت مردم ایران هم این است که در سیاست خارجی خط مشی‌ای اتخاذ شود که جامعه از تنگناها و بن‌بست‌های موجود، به‌ویژه در عرصه اقتصادی، خارج شود و از آسیب‌های اجتماعی برکنار بماند. این خواست اکثریت مردم ایران است.
دكتر احمد نقیب‌زاده
باید عنایت داشت که با تحولاتی که از یک سال پیش تا کنون رخ داده و مذاکراتی که به صورت مستقیم و دوجانبه میان ایران وآمریکا درجایگاه‌های مختلف انجام پذیرفته است، تابوی بی‌فایده‌ای که بین ایران و آمریکا وجود داشت، شکسته شده است. تابوشکنی که باعث شده از این پس گفت‌وگوهای مستقیم امری عادی باشد. ضمن اینکه به باور من تنها راه چاره هم همین گفت‌وگوهای رو در روست زیرا عوامل واسط و کسانی که از استمرار روابط تیره و تار ایران و آمریکا سود می‌برند، در این اوضاع هم تنها و فقط واسطه‌ها سود می‌برند. در نتیجه کاملاً قابل انتظار خواهد بود که این واسطه‌ها از بهبود روابط و حل شدن اختلافات میان ایران و آمریکا استقبال نکنند و حتی در این مسیر تا حد امکان کارشکنی هم بنمایند. باید توجه داشت که در شرایط فعلی، برخلاف تصورات غالب، دشمن اصلی این مذاکرات و کسی که از نتایج گفت‌وگوها بیمناک است، روسیه است. زیرا اگر مساله ایران حل شود، آمریکا با تمام قوا به رویارویی روسیه در اوکراین خواهد رفت و دیگر نگرانی از بابت مساله ساخته‌شده‌ای به نام ایران و موضوع هسته‌ای آن نخواهد داشت. بنابراین روسیه و همسایگان عرب ما چندان موافق نیستند. دلال‌ها نمی‌گذارند توافق شود.
احمد شیرزاد
موقعیت داخلی دولت دموكرات آمریكا نشان می‌دهد كه كاخ سفید برای كارآمد نشان دادن عملكرد خود نیازمند توافقی مفید تا چند ماه آینده است. از سوی دیگر تهران هم مشتاق توافقی است كه تحریم‌های یكجانبه و چندجانبه بر اساس آن برداشته شود. به همین دلیل به‌نظر می‌رسد مهم‌ترین بحث طی روزهای اخیر رفع تحریم‌هاست. اكنون تصمیم اصلی را سران باید بگیرند، نیویورك از آخرین زورآزمایی‌ها برای دستیابی به توافق است كه منافع طرفین را حفظ كند. تحلیلگران بر این باورند كه اگر گفت‌وگوها از مسیر نیویورك به سلامت عبور كند به جرات می‌توان ادعا كرد كه توافق با 1+5 حاصل شدنی است. به نظر می‌رسد اراده مسئولان ایران و تك تك اعضای 1+5 هم بر این مبنا قرار دارد توافق خوب حاصل شدنی است. با ادامه این وضعیت گشایش اقتصادی بعید به نظر می‌رسد مگر با رفع یا كاهش تدریجی تحریم‌ها بنابراین همگان انتظار دارند واقعیتی مدنظر مردم اتفاق بیفتد. غرب هم‌اكنون در منطقه خاورمیانه به بن‌بست رسیده است حل معضلات خاورمیانه تنها با گره‌گشایی ایران امكان‌پذیر است بنابراین همگان انتظار دارند گفت‌وگوهای ایران و 1+5 در نهایت به توافقی مفید برای دو طرف بینجامد.
