تاریخ انتشار : ۱۳۹۲/۰۵/۰۳ ساعت ۰۹:۳۰
کد مطلب : ۱۴۰۰۳
هشدار ناسا در مورد دوره ۳۰ساله خشکسالی و لزوم تغییر در مدیریت منابع آبی
حمیدرضا خدابخشی *
"چندي پيش سازمان فضايي آمريكا (ناسا) هشدار داده بود كه نواري از خاورميانه و بخصوص منطقه ايران وارد دوره خشكسالي ۳۰ ساله شديدي شده است. اين اطلاعات زماني به دست ايرانيان مي‌رسد كه در فلات مركزي ايران همواره تجربه‌هاي كم‌آبي وجود داشته و مردمان اين ديار به خوبي با مديريت كم‌آبي آشنا هستند و سال‌ها پيش از اين با حفر قنات يكي از سازه‌هاي آبي اعجاز برانگيز ايرانيان و آبياري كوزه‌اي كه شكلي از آبياري تراوشي است نه تنها آب شرب بلكه آب براي كشاورزي خود را تامين كرده و شيوه‌هاي بهره‌برداري بهينه از منابع آبي كم را مديريت كرده‌اند.
خوشبختانه هنوز اين تجربيات در دسترس است وليكن قبل از اعلام رسمي و جهاني ناسا، چند سالي است كه آمارهاي هواشناسي و هيدرولوژيكي كشور نيز نشان از اين داشت كه منطقه دچار خشكسالي شده و حداقل از سال ۱۳۸۶ تاكنون هيچ سالي نبوده است كه متوسط بارندگي‌هاي سراسر كشور حتي به حد متوسط نرمال نزديك شده باشد به‌طوري كه اين كاهش بارش در نوار جنوبي كشور كاملا محسوس بوده و حجم مخازن سدها به شدت كاهش يافته و كم‌آبي باعث تنش‌هاي محلي شده است.اما سوال اينجاست كه با توجه به تغييرات اقليمي و ورود به خشكسالي شديد، مديريت منابع آبي كشور چه تغييري در جهت‌گيري‌هاي خود داشته است.
تا قبل از اين اتفاق رويكرد سازمان‌هاي متولي مديريت منابع آب براي مديريت، افزايش و حفظ منابع آب، رويكردي سازه‌اي و توسعه فرهنگ سد‌سازي در كشوري بوده كه ميانگين تبخير آن بخصوص در جنوب كشور به شدت بالاتر از ميزان بارش آن است و آب بسياري از مخازن سدها به صورت تبخير هدر مي‌رود كه با توجه به مقدمه پيش گفته از دانش تاريخي ايرانيان درمديريت صحيح منابع آب بسيار به دور است و تاكنون نه تنها توجهي به اين دانش بومي شده، نشده بلكه مي‌توان گفت كه تاكنون حجم فعاليت‌هاي نرم‌افزاري و مديريتي اثرگذار بر منابع آب در كشوري كه بيش از ۹۰ درصد منابع آب آن در كشاورزي استفاده مي‌شود، صفر بوده، در حالي كه ۶۰ درصد از ۹۰ درصد منابع آب استفاده شده در بخش كشاورزي بدون استفاده هدر مي‌رود و تبديل به هرز آب مي‌شود.
هزينه انجام‌شده براي آموزش كشاورزان يا تغييرات در شيوه‌هاي آبياري، يا انجام مطالعات اقتصادي ارزش نسبي محصولات توليدي آب بر و مقايسه آن با ساير محصولات صنعتي در شيوه‌هاي مديريت مورد توجه واقع نشده و شاهد نسبت‌هاي غيرمعقول مصارف آب در بخش كشاورزي، صنعتي و شرب و همچنين شيوه‌هاي مديريت قديمي منابع آب هستيم. آيا با توجه به تغييرات اقليمي و اعلام ناسا در ورود به دوره ۳۰ ساله خشكسالي شديد نيازمند تغيير و بازنگري و انجام مهندسي ارزش در مديريت منابع آب كشور نیستیم ؟
"چندي پيش سازمان فضايي آمريكا (ناسا) هشدار داده بود كه نواري از خاورميانه و بخصوص منطقه ايران وارد دوره خشكسالي ۳۰ ساله شديدي شده است. اين اطلاعات زماني به دست ايرانيان مي‌رسد كه در فلات مركزي ايران همواره تجربه‌هاي كم‌آبي وجود داشته و مردمان اين ديار به خوبي با مديريت كم‌آبي آشنا هستند و سال‌ها پيش از اين با حفر قنات يكي از سازه‌هاي آبي اعجاز برانگيز ايرانيان و آبياري كوزه‌اي كه شكلي از آبياري تراوشي است نه تنها آب شرب بلكه آب براي كشاورزي خود را تامين كرده و شيوه‌هاي بهره‌برداري بهينه از منابع آبي كم را مديريت كرده‌اند.
خوشبختانه هنوز اين تجربيات در دسترس است وليكن قبل از اعلام رسمي و جهاني ناسا، چند سالي است كه آمارهاي هواشناسي و هيدرولوژيكي كشور نيز نشان از اين داشت كه منطقه دچار خشكسالي شده و حداقل از سال ۱۳۸۶ تاكنون هيچ سالي نبوده است كه متوسط بارندگي‌هاي سراسر كشور حتي به حد متوسط نرمال نزديك شده باشد به‌طوري كه اين كاهش بارش در نوار جنوبي كشور كاملا محسوس بوده و حجم مخازن سدها به شدت كاهش يافته و كم‌آبي باعث تنش‌هاي محلي شده است.اما سوال اينجاست كه با توجه به تغييرات اقليمي و ورود به خشكسالي شديد، مديريت منابع آبي كشور چه تغييري در جهت‌گيري‌هاي خود داشته است.
تا قبل از اين اتفاق رويكرد سازمان‌هاي متولي مديريت منابع آب براي مديريت، افزايش و حفظ منابع آب، رويكردي سازه‌اي و توسعه فرهنگ سد‌سازي در كشوري بوده كه ميانگين تبخير آن بخصوص در جنوب كشور به شدت بالاتر از ميزان بارش آن است و آب بسياري از مخازن سدها به صورت تبخير هدر مي‌رود كه با توجه به مقدمه پيش گفته از دانش تاريخي ايرانيان درمديريت صحيح منابع آب بسيار به دور است و تاكنون نه تنها توجهي به اين دانش بومي شده، نشده بلكه مي‌توان گفت كه تاكنون حجم فعاليت‌هاي نرم‌افزاري و مديريتي اثرگذار بر منابع آب در كشوري كه بيش از ۹۰ درصد منابع آب آن در كشاورزي استفاده مي‌شود، صفر بوده، در حالي كه ۶۰ درصد از ۹۰ درصد منابع آب استفاده شده در بخش كشاورزي بدون استفاده هدر مي‌رود و تبديل به هرز آب مي‌شود.
هزينه انجام‌شده براي آموزش كشاورزان يا تغييرات در شيوه‌هاي آبياري، يا انجام مطالعات اقتصادي ارزش نسبي محصولات توليدي آب بر و مقايسه آن با ساير محصولات صنعتي در شيوه‌هاي مديريت مورد توجه واقع نشده و شاهد نسبت‌هاي غيرمعقول مصارف آب در بخش كشاورزي، صنعتي و شرب و همچنين شيوه‌هاي مديريت قديمي منابع آب هستيم. آيا با توجه به تغييرات اقليمي و اعلام ناسا در ورود به دوره ۳۰ ساله خشكسالي شديد نيازمند تغيير و بازنگري و انجام مهندسي ارزش در مديريت منابع آب كشور نیستیم ؟
رییس هئیت مدیره انجمن صنفی مهندسان صنعت آب خوزستان
۱۳۹۲/۰۵/۰۳ ۱۰:۰۱
من پیشنهاد می کنم تمام چاههای عمیق بسته شود به طور مثال در حاشیه در یاچه ارومیه منطقه شبستر 1000 چاه عمیق با ابدهی 6 اینچ 24ساعته آب زمین را تخلیه می کنند یعنی 6000لیتر در ثانیه استخراج می کنند و یکی از دلایل خشک شدن دریاچه ارومیه این است - به جاش آب رودخانه هارا انتقال دهند. (95743)
۱۳۹۲/۰۵/۰۳ ۱۰:۱۲
مشکل اینکه در کشور ما به جای اینکه آبیاری در کشاورزی را علمی کنند و هر منطقه کشور را بر اساس استعدادهای موجود آنجا توسعه دهند در مناطقی که اب ندارند بجای گسترش صنایع غیر وابسته به آب و توریسم و. . . میخواهند کشاورزی را گسترش دهند بعد میایند با میلیاردها دلار هزینه بیت المال آب را از صدها کیلومتر دورتر به این مناطق می آورند که عده معدودی از صادرات پسته و. . . منفعت برند، میلیاردها تومان خرج سد سازی در گرمای 50 درجه خوزستان میکنند تا آب مخازن آنها تبخیر شود و به هدر رود و بعد بدون محاسبه صدمات و هزینه های این طرح ها و هزینه ضرر مناطقی که آب را از آنجا میاورند ادعا میکنند طرحشان توجیه اقتصادی دارد چون با مشکلات نه از دید علمی و ملی که به صورت استانی و حتی فامیلی برخورد میکنند (95747)
۱۳۹۲/۰۵/۰۳ ۱۰:۱۴
مردم هم باید به خود بیان و شیوه مصرف را بهینه کنند. در همسایگی ما بعضی از همسایه ها چون خونه دارند با شیلنگ آب ماشین را می شویند و تمام کوچه را آب پر میکند. وقتی بهشون تذکر محترمانه میدیم با تغیر و پرخاشگری جواب میدن که پول آب را میدن. چه جوری باید حالیشون کرد پولی که به عنوان آب بهب پرداخت می کنیم نبت به ارزش حیاتی آب برای زندگی، هیچه. کار فرهنگی زیاد می خواد. صدا و سیما اصلا نمی جنبه و در خواب خرگوشی رفته. میشه حتی از هنرمندان و قهرمانن برای این امر حیاتی استفاده کرد. (95748)
۱۳۹۲/۰۵/۰۳ ۱۱:۳۱
در حال حاضر چاره ای نیست جز استفاده از منابع اب دریای خزر وخلیج فارس ایران دارای 1800 کیلومتر مرز ابی در شمال وجنوب میباشد که میتواند با انتقال اب بروش پمپ موجی نسبت به سایر روشهای انتقال اب را با کمترین هزینه صرفا با انرزیموج دریا به بالا دست برد وبروش ثقلی اب را از کوه به سمت کویر به پایین هدایت کرد در این روش شما با قرار دادن وزنه مناسب به ارتفاعی که میخواهید اب را بالا ببرید ان وزنه را شناور میکنید موج وزنه را بال وپایین میبرد واب به قله میرسد وازانجا به سمت پایین شناور اگر ارتفاع را بالاتر از 10 بار فشار بگیرید با عبور اب از درونفیلتر اسمز معکوس بدون انرزی اب شیرین شده برایذخیره سازی یا انتقال به پایین اماده میشود (95783)
۱۳۹۲/۰۵/۰۳ ۱۴:۳۹
آب دریای خزر فقط برای مناطقی خوبه که میزان بارشش حد اقل یکصد میلیمتر باشه تا بتونه نمک موجود در آب دریا را بشوره! یعنی آب دریای خزر فقط برای خود مناطق شمالی کشور مناسبه که بارندگی کافی دارد. اگر مثلا آب دریای خزر را به سمنان منتقل کنند ( طرح دولت احمدی نژاد) نه تنها مثمر ثمر نیست هیچ، که خطه سرسبز شمال را مثل بیابانهای سمنان می کند. تازه، جنس خاک مناطقی که آب دریای خزر به آنجا منتقل میشه خیلی مهمه. (95869)
۱۳۹۲/۰۵/۰۳ ۲۲:۲۲
بله خاک حالت تصفیه کننده هم داره. خاک های مناطق بیایانی از نوع خاک رس نیستند و نمی توانند آبهای شور دریا را تصفیه کنند. دخیل بودن میزان بارش در مناطقی که قرار است آب خزر به آنجا منتقل شود نظری کاملا علمی است. بدون فکر و اندیشه و مبنای علمی نمیشه تصمیم گرفت آب خزر را به جایی منتقل کرد. (96115)
۱۳۹۲/۰۵/۰۳ ۱۴:۴۳
شما به کشور کویت نگاه کنید, اصلا رودخانه ای ندارد که بخواد سد بزند, برای آب آشامیدنی از آب بسته بندی استفاده میکنند و برای کشاورزی یا فضای سبز و استحمام و ... از آب شیرین کن که آب دریا را شیرین میکند. الا ماشالا آب خلیج پارس هم که به اقیانوس وصل است و تمامی ندارد. باید سدها را تخریب کرد و از دریا استفاده کرد. چاره ای نمانده است تا دیر نشده باید فکری کرد. (95871)
۱۳۹۲/۰۵/۰۳ ۱۶:۰۱
اشتباه همه این است که فکر می کنند باید طبعیت را منطبق با خواسته های خود تغییر دهیم در صورتیکه از اول و ازل انسان همیشه خود را منطبق بر شرایط طبیعی کرده تا توانسته بر مشکلات خود فائق آید . در قصص قرانی هم برخوردو حضرت یوسف(ع) این بود که در سال های تر سالی تولید بیشتری کردند و مدیریت نرم افزازی اجتماعی انجام داده و ذخایر محصولات را ایجاد کردند و در دوران خشکسالی از محصولات انبار شده استفاده کردند. ولی تغییری در طبیعت ایجاد نکردند وبا آموزش مردم و اطلاع رسانی صحیح خودشان را برای مقابله با این پدیده آماده و انطباق دادند. این همه دم از اسلام و مسلمانی می زنیم باز هم توجهی به پند آموزی های قرآنی هم نداریم که این همه ادعای آن را داریم در دنیا ی مدرن هم که نگاه کنید از این روش پیروی می کنند. (95923)
وقتی به جای ایرانی آباد ویرانه خشکی مثل کویر لوت داشته باشیم دیگه می خوان سر چی دعوا راه بندازن!
فراموش نکنیم ما زمین دیگه ای نداریم که مثل زاپاس بگذاریم صندوق عقب ماشینمون! (95740)