تاریخ انتشار : ۱۳۹۴/۰۷/۲۲ ساعت ۱۱:۰۶
کد مطلب : ۹۲۵۲۱
سوالات سختي كه بايد از خود بپرسيم!
عليرضا رئيس‌زاده- مدرس دانشگاه
ما مردمان خاورمیانه‌ایم...
بعضی هایمان در جنگ كشته مي‌شویم،
بعضی در زندان...
بعضی هایمان در جاده مي‌میریم،
بعضی در دریا،
و عده اي هم در مكه
حتی بلندترین كوه‌ها هم...
انتقام تنهایی شان را از ما مي‌گیرند،
چرا كه ما شغل مان "مُردن " است!
«نشاط حمدان - شاعر عرب»
فاجعه "منا" آنقدر تلخ و غم انگيز بود كه دل هر انسان با وجداني را به درد مي آورد و ديدن تصاويرش همچنان آدمي را در بهت و حيرت فرو مي برد، كشته شدن عده اي از حاجيان بي گناه در مكه مكرمه –كه قاعدتا بايد امن ترين جاي جهان باشد- چنان اندوهناك و سنگين بود كه ادمي از توصيفش باز مي ماند اين صحنه دهشتبار نشان داد هنوز هم تنها كالا و متاع قابل عرضه در خاورميانه همان خشم، خشونت و كشتار است. بي شك برعهده گرفتن مسئوليت كشتار حجاج مظلوم، پاسخگويي و عذرخواهي كوچكترين اقداماتي هستند كه مسلمانان و جامعه جهاني از حكام عربستان انتظار دارند اما با تمام سختي و تلخكامي اين فاجعه مي توان از آن عبرت هاي بسيار گرفت، ما بايد ضمن باز خواني و بررسي بسياري از مسايل، چند سوال سخت از خود بپرسيم و پاسخي قانع كننده اي بيابيم:
1- علت اينكه عربستان و كشور هاي حوزه خليج فارس در چند سال اخير اين چنين گستاخانه و بي مهابا با ما رفتار مي كنند چيست؟ در حاليكه برخي از اين كشور‌ها در حد يك شهرستان ما نه جمعيت دارد و نه وسعت چرا اين چنين گجسته در برابر ما قد علم مي كنند آيا اين از بالا دستي آنان بويژه عربستان در عرصه ديپلماسي منطقه حكايت مي كند؟ علت ضعف دستگاه ديپلماسي ما كجاست؟
2- ما بايد صادقانه و با جديت از خود بپرسيم چرا كشور‌ها و گروه هايي كه ايران طي سال هاي گذشته كمك هاي مادي و معنوي فراواني به آنها كرده است در قضيه منا كنار ما نبودند، نه عربستان را نكوهش كردند و نه به ما تسليت گفتند. ما نبايد باز تعريفي از دوستان و دشمنان خود در جهان داشته باشيم؟ چرا كشوري را كه هزينه ساخت ساختمان مجلش را ايران پرداخت مي كند ( جيبوتي) عليه منافع ملي ما گام بر مي‌دارد؟
3- بايد پرسيد و علت يابي كرد كه چرا تندروها، طرفداران قوه قهريه و جنگ نسبت به صلح طلبان هميشه دست بالاتري را دارند و چرا هميشه ودر هر حال بر خلاف سياست هاي وزارت امور خارجه (البته در آن سو هم وضعيت همين است) گام بر مي دارندبدون هيچ راهبرد مشخصي، تنها هنرشان كوبيدن هر چه بيشتر بر طبل جنگ است و تنها هدفشان شوراندن اقشار وسيعي از مردم دو كشور عليه همديگر بوده است وهيچ وقت صدايشان ولو براي مدتي كوتاه، پايين نمي آيد؟ چرا اين جريانات سياسي فقط به منولوگ گويي مي پردازند بي آنكه به هيچ سوالي پاسخي گويند؟ چرا آنها اجازه نمي دهند و يا دوست ندارند بدون تشنج آفريني و سنگ اندازي در سايه عقل و منطق، عقلا و خردمندان چاره اي بيانديشند و تنها فرياد مي كشند و هيچ سخن ديگري را نمي شنوند شايد هم مي ترسند در باورهاي غلطشان خلل و تزلزلي رخ دهد.
متاسفانه انها درك درستي از مسايل ندارند و به جاي پرداختن به واقعيت هاي ميداني منطقه و جهان به رويا پردازي و خيال بافي مشغولند و بيشتر به بيان آرزو هاي خود اكتفا مي كنند حتي گاهي هم پارادكس هاي عجبيي در سخنان و رفتارشان هويدا مي شود. آيا انها از درك اين امر بديهي عاجزند كه خاورميانه بسيار پيچيده تر از ان است كه مسايل و مشكلاتش با زور و نظامي گري حل و فصل شوند؟ يا نه انها از اين اخلال و تنش زايي بين دو كشور قصد و نيت ديگري را دنبال مي كنند و به دنبال نوعي كاسبي و منافع گروهي مي گردند؟
4- بي شك دفع خطر و تهدیدات منطقه اي مستلزم ذهنیتی نو به دور از الگوهای کهنه که بر مبنای حذف و برد و باخت استوار باشد، نیاز جدي امروزي ماست و آيا جز مذاكره، مماشات و تعامل گزينه بهتري براي رفع مشكلات خود با اين همسايه جنوبي وجود دارد؟ باور كنيم قبل از هر چيزي به فضاي آرام و دوستانه نيازمنديم و زبان زور و تهديد و راه حل نيست; شوربختانه غالب فضاي سياسي و رسانه اي كشور ما در اين چند سال مشت هاي گره كرده عليه عربستان بوده و ما بيشتر يك فضاي احساسي را شاهديم تا عقلاني. عرب ستيزي و تنش آفريني از طرف برخي افراد، روزنامه‌ها و تبريك علني مرگ شاه عربستان در صدا و سيما جز هزينه سازي چه كاركرد مثبت ديگري مي تواند داشته باشد؟ قطعا حرفها ي تند و گاهي توهين آميز و باز نشر آنها -البته با تشديد چند برابري- توسط رسانه‌ها و مطبوعات طرفين، باعث خشم، كينه افروزي و جريحه دار شدن احساسات مردم و مقامات دو كشور نسبت به يكديگر شده است. آيا مي توان از يك سو به طرف مقابل توهين كرد و از طرف ديگر از او خواست كه مذاكره كند؟ وانگهي عده اي را به خاطر اعتقادات مذهبي شان نمي توان براي هميشه از رفتن به خانه منع كرد و براي حفظ جان، مال و ابروي آنان آيا راهي جز تعامل و دوستي با همسايه خود وجود دارد؟ گر چه اين شعار هم اكنون سخت تلخ و گزنده بنظر مي رسد.
5- سوال سخت و تلخ ديگري كه بايد پرسيده شود و بدان پاسخ داده شود اين است كه علت ايران گريزي عربستان چيست؟ چرا اسراييل با آن همه دشمني با عربستان توانست خود را روز به روز به اين كشور نزديكتر كند و در حالي كه به همان اندازه از دوستي ما با عربستان كاسته و بر دشمني‌ها افزوده شده. رژيم صهيونيستي با چه مكانيسم هايي توانست بر دشمني و صدها اختلاف موجود با عربستان سرپوش بگذارد و در عوض ما دو كشور مسلمان هزاران نقطه مشترك بين خودرا رها كرده و چند اختلاف كوچك را آنقدر بزرگ كرديم كه چنين دشمني هايي رقم بخورد؟ دشمني بيشتر با عربستان به رغم ديكتاتوري حكامش كه خسارتهاي بيشماري براي مسلمانان به بار آورده است، باعث مي شود كه بخاطر امنيت به ظاهر بيشتر در آغوش و دام اسراييلي بيافتد كه ما چندين سال توانستيم او را در مرزهايش محصورش كنيم اما اكنون با كمك همين كشورهاي عرب تا نزديكي مرزهاي ما نفوذ كرده و در پي فتنه انگيزي و پروژه هاي خطرناكي است كه مي تواند به امنيت ملي ما ضربه بزند.
6- ما در برابر پروپاگاندا و ايران هراسي وسيعي كه غرب به راه انداخته است چه كاري كرده ايم؟ تا حدودي بايد به كشورهاي كوچك منطقه حق بدهيم كه از ما بترسند چرا كه كشورهاي فرامنطقه اي براي توجيه حضورشان از ايران هيولايي ساختند كه هر لحظه مي تواند كشور هاي همسايه را ببلعد، شيعه گرايي را رواج دهد و در امور آنها دخالت كند. ما تا چه حد توانستيم دست دوستي را به سوي همسايگان دراز كنيم، قولا و عملا تضمين دهيم كه ايران در پي صلح و آرامش منطقه است و ايراني قوي و يكپارچه به نفع همگان است و هدف كشورهاي فرامنطقه اي مثل آمريكا فرانسه و انگليس روسيه و...از ورود به خاورميانه تنها و تنها فروش سلاح هاي خود و توهين آميزتر و غم انگيز تر از همه آنكه در پي آزمايش سلاح هاي تازه ساخت، خود هستند! ما تا چه حد توانستيم آنان را قانع كنيم كه تنها راه نجات خاورميانه دوستي، برادري، اتحاد و همدلي در سايه مهرباني، گذشت و همفكري است؟
ما مردمان خاورمیانه‌ایم...
بعضی هایمان در جنگ كشته مي‌شویم،
بعضی در زندان...
بعضی هایمان در جاده مي‌میریم،
بعضی در دریا،
و عده اي هم در مكه
حتی بلندترین كوه‌ها هم...
انتقام تنهایی شان را از ما مي‌گیرند،
چرا كه ما شغل مان "مُردن " است!
«نشاط حمدان - شاعر عرب»
فاجعه "منا" آنقدر تلخ و غم انگيز بود كه دل هر انسان با وجداني را به درد مي آورد و ديدن تصاويرش همچنان آدمي را در بهت و حيرت فرو مي برد، كشته شدن عده اي از حاجيان بي گناه در مكه مكرمه –كه قاعدتا بايد امن ترين جاي جهان باشد- چنان اندوهناك و سنگين بود كه ادمي از توصيفش باز مي ماند اين صحنه دهشتبار نشان داد هنوز هم تنها كالا و متاع قابل عرضه در خاورميانه همان خشم، خشونت و كشتار است. بي شك برعهده گرفتن مسئوليت كشتار حجاج مظلوم، پاسخگويي و عذرخواهي كوچكترين اقداماتي هستند كه مسلمانان و جامعه جهاني از حكام عربستان انتظار دارند اما با تمام سختي و تلخكامي اين فاجعه مي توان از آن عبرت هاي بسيار گرفت، ما بايد ضمن باز خواني و بررسي بسياري از مسايل، چند سوال سخت از خود بپرسيم و پاسخي قانع كننده اي بيابيم:
1- علت اينكه عربستان و كشور هاي حوزه خليج فارس در چند سال اخير اين چنين گستاخانه و بي مهابا با ما رفتار مي كنند چيست؟ در حاليكه برخي از اين كشور‌ها در حد يك شهرستان ما نه جمعيت دارد و نه وسعت چرا اين چنين گجسته در برابر ما قد علم مي كنند آيا اين از بالا دستي آنان بويژه عربستان در عرصه ديپلماسي منطقه حكايت مي كند؟ علت ضعف دستگاه ديپلماسي ما كجاست؟
2- ما بايد صادقانه و با جديت از خود بپرسيم چرا كشور‌ها و گروه هايي كه ايران طي سال هاي گذشته كمك هاي مادي و معنوي فراواني به آنها كرده است در قضيه منا كنار ما نبودند، نه عربستان را نكوهش كردند و نه به ما تسليت گفتند. ما نبايد باز تعريفي از دوستان و دشمنان خود در جهان داشته باشيم؟ چرا كشوري را كه هزينه ساخت ساختمان مجلش را ايران پرداخت مي كند ( جيبوتي) عليه منافع ملي ما گام بر مي‌دارد؟
3- بايد پرسيد و علت يابي كرد كه چرا تندروها، طرفداران قوه قهريه و جنگ نسبت به صلح طلبان هميشه دست بالاتري را دارند و چرا هميشه ودر هر حال بر خلاف سياست هاي وزارت امور خارجه (البته در آن سو هم وضعيت همين است) گام بر مي دارندبدون هيچ راهبرد مشخصي، تنها هنرشان كوبيدن هر چه بيشتر بر طبل جنگ است و تنها هدفشان شوراندن اقشار وسيعي از مردم دو كشور عليه همديگر بوده است وهيچ وقت صدايشان ولو براي مدتي كوتاه، پايين نمي آيد؟ چرا اين جريانات سياسي فقط به منولوگ گويي مي پردازند بي آنكه به هيچ سوالي پاسخي گويند؟ چرا آنها اجازه نمي دهند و يا دوست ندارند بدون تشنج آفريني و سنگ اندازي در سايه عقل و منطق، عقلا و خردمندان چاره اي بيانديشند و تنها فرياد مي كشند و هيچ سخن ديگري را نمي شنوند شايد هم مي ترسند در باورهاي غلطشان خلل و تزلزلي رخ دهد.
متاسفانه انها درك درستي از مسايل ندارند و به جاي پرداختن به واقعيت هاي ميداني منطقه و جهان به رويا پردازي و خيال بافي مشغولند و بيشتر به بيان آرزو هاي خود اكتفا مي كنند حتي گاهي هم پارادكس هاي عجبيي در سخنان و رفتارشان هويدا مي شود. آيا انها از درك اين امر بديهي عاجزند كه خاورميانه بسيار پيچيده تر از ان است كه مسايل و مشكلاتش با زور و نظامي گري حل و فصل شوند؟ يا نه انها از اين اخلال و تنش زايي بين دو كشور قصد و نيت ديگري را دنبال مي كنند و به دنبال نوعي كاسبي و منافع گروهي مي گردند؟
4- بي شك دفع خطر و تهدیدات منطقه اي مستلزم ذهنیتی نو به دور از الگوهای کهنه که بر مبنای حذف و برد و باخت استوار باشد، نیاز جدي امروزي ماست و آيا جز مذاكره، مماشات و تعامل گزينه بهتري براي رفع مشكلات خود با اين همسايه جنوبي وجود دارد؟ باور كنيم قبل از هر چيزي به فضاي آرام و دوستانه نيازمنديم و زبان زور و تهديد و راه حل نيست; شوربختانه غالب فضاي سياسي و رسانه اي كشور ما در اين چند سال مشت هاي گره كرده عليه عربستان بوده و ما بيشتر يك فضاي احساسي را شاهديم تا عقلاني. عرب ستيزي و تنش آفريني از طرف برخي افراد، روزنامه‌ها و تبريك علني مرگ شاه عربستان در صدا و سيما جز هزينه سازي چه كاركرد مثبت ديگري مي تواند داشته باشد؟ قطعا حرفها ي تند و گاهي توهين آميز و باز نشر آنها -البته با تشديد چند برابري- توسط رسانه‌ها و مطبوعات طرفين، باعث خشم، كينه افروزي و جريحه دار شدن احساسات مردم و مقامات دو كشور نسبت به يكديگر شده است. آيا مي توان از يك سو به طرف مقابل توهين كرد و از طرف ديگر از او خواست كه مذاكره كند؟ وانگهي عده اي را به خاطر اعتقادات مذهبي شان نمي توان براي هميشه از رفتن به خانه منع كرد و براي حفظ جان، مال و ابروي آنان آيا راهي جز تعامل و دوستي با همسايه خود وجود دارد؟ گر چه اين شعار هم اكنون سخت تلخ و گزنده بنظر مي رسد.
5- سوال سخت و تلخ ديگري كه بايد پرسيده شود و بدان پاسخ داده شود اين است كه علت ايران گريزي عربستان چيست؟ چرا اسراييل با آن همه دشمني با عربستان توانست خود را روز به روز به اين كشور نزديكتر كند و در حالي كه به همان اندازه از دوستي ما با عربستان كاسته و بر دشمني‌ها افزوده شده. رژيم صهيونيستي با چه مكانيسم هايي توانست بر دشمني و صدها اختلاف موجود با عربستان سرپوش بگذارد و در عوض ما دو كشور مسلمان هزاران نقطه مشترك بين خودرا رها كرده و چند اختلاف كوچك را آنقدر بزرگ كرديم كه چنين دشمني هايي رقم بخورد؟ دشمني بيشتر با عربستان به رغم ديكتاتوري حكامش كه خسارتهاي بيشماري براي مسلمانان به بار آورده است، باعث مي شود كه بخاطر امنيت به ظاهر بيشتر در آغوش و دام اسراييلي بيافتد كه ما چندين سال توانستيم او را در مرزهايش محصورش كنيم اما اكنون با كمك همين كشورهاي عرب تا نزديكي مرزهاي ما نفوذ كرده و در پي فتنه انگيزي و پروژه هاي خطرناكي است كه مي تواند به امنيت ملي ما ضربه بزند.
6- ما در برابر پروپاگاندا و ايران هراسي وسيعي كه غرب به راه انداخته است چه كاري كرده ايم؟ تا حدودي بايد به كشورهاي كوچك منطقه حق بدهيم كه از ما بترسند چرا كه كشورهاي فرامنطقه اي براي توجيه حضورشان از ايران هيولايي ساختند كه هر لحظه مي تواند كشور هاي همسايه را ببلعد، شيعه گرايي را رواج دهد و در امور آنها دخالت كند. ما تا چه حد توانستيم دست دوستي را به سوي همسايگان دراز كنيم، قولا و عملا تضمين دهيم كه ايران در پي صلح و آرامش منطقه است و ايراني قوي و يكپارچه به نفع همگان است و هدف كشورهاي فرامنطقه اي مثل آمريكا فرانسه و انگليس روسيه و...از ورود به خاورميانه تنها و تنها فروش سلاح هاي خود و توهين آميزتر و غم انگيز تر از همه آنكه در پي آزمايش سلاح هاي تازه ساخت، خود هستند! ما تا چه حد توانستيم آنان را قانع كنيم كه تنها راه نجات خاورميانه دوستي، برادري، اتحاد و همدلي در سايه مهرباني، گذشت و همفكري است؟
مرجع : روزنامه بهار
