بازی دوگانه اسرائیل با برگِ ایران؛ دوستی با اعراب و حل مساله فلسطین

کمتر از یک هفته پیش، بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل به همراه رئیس موساد به دیدار سلطان قابوس، پادشاه عمان رفت. در امارات عربی متحده نیز وزیر فرهنگ و ورزش اسرائیل از مسجد جامع شیخ زاید بازدید کرد. همچنین، ایوب کارا، وزیر ارتباطات اسرائیل در دوبی به زبان عربی سخنرانی کرد. در همین حال، سرود ملی اسرائیل نیز برای اولین بار و در جریان مسابقات بین‌المللی جودو در ابوظبی طنین‌انداز شد. هفته آینده نیز قرار است، وزیر حمل و نقل اسرائیل برای بررسی ابعاد احداث یک مسیر ریلی میان حیفا و دریای عمان به این کشور سفر کند.

 در کنار این سطح از توسعه روابط اسرائیل و کشورهای عربی، آمریکا متحد اصلی این کشور قصد دارد تا با اعمال تحریم خرید نفت ایران از ۴ نوامبر ضمن اعمال فشار بر حکومت ایران از قدرت این کشور در سوریه بکاهد. خبرگزاری فرانسه در تحلیل خود می‌افزاید که از مدت‌ها پیش از قتل جمال خاشقجی، روزنامه نگار منتقد سعودی که منجر به تضعیف موضع عربستان در منطقه شده، واشنگتن هیچ تلاشی برای اتحاد سنی‌های عربستان با اسرائیل در مقابل ایران شیعه نمی‌کرد. اما حالا ریاض هیچ مخالفتی در برابر دیدارهای متعدد مقام‌های اسرائیلی با سران کشورهای حاشیه خلیج فارس ابراز نمی‌کند.

البته خاندان سلطنتی حاکم بر کشورهای حاشیه خلیج فارس طی سال‌های گذشته نیز با اسرائیل رابطه داشتند ولی به دلیل حساسیت بالای مساله فلسطین در میان اعراب، تمام تلاش خود را برای مخفی نگاه داشتن آن به کار می بردند. ولی حالا روابط سطح بالای دو طرف به طور رسمی اطلاع رسانی می‌شود. الیزابت دیکسون، تحلیلگر گروه بحران بین‌المللی چرایی این تحولات را در یافتن یک دشمن مشترک به نام ایران می‌داند. دیکسون معتقد است، فشار بر ایران برای کاهش تحرکات منطقه‌ای، در حال حاضر خواست مشترک اسرائیل و تمامی پایتخت‌های کشورهای حاشیه خلیج فارس است.

ریاض، دوبی و تل‌آویو اکنون با هم در این موضوع هم نظر شده‌اند که ایالات متحده آمریکا باید مهار ایران را به عنوان یک اولویت مدنظر قرار دهد. این تحولات و دستاوردها موضع نتانیاهو را نیز در اسرائیل تقویت کرده است. یوئل گوزانسکی، محقق موسسه مطالعات امنیت ملی اسرائیل در گفتگو با خبرگزاری فرانسه تاکید می‌کند که اسرائیل همواره علاقمند بود تا روابطش با کشورهای عربی خاورمیانه به طور کاملا شفاف اطلاع رسانی شود و این ظرف مقابل بوده که همیشه درخواست دیدار و جلسه مخفی را داشته است. به باور او علنی شدن این روابط در واقع تلاشی است برای اقناع افکار عمومی کشورهای عربی که برخلاف تصور پیشین، این اسرائیل نیست که دشمن ماست بلکه دشمن اصلی ایران است.

در همین راستا، وزیر خارجه عمان هفته گذشته اسرائیل را به عنوان یکی از کشورهای منطقه به رسمیت شناخت. گوزانسکی پیش‌بینی می‌کند که اسرائیل به همین رویه موفق خواهد شد تا سایر کشورهای منطقه را نیز با خود همسو و همراه کند. چنان که عمان میانجی‌گری خود را ما بین بحرین و تشکیلات خودگران فلسطین با اسرائیل آغاز کرده است. حال با برقراری روابط دیپلماتیک حسنه میان اسرائیل و عمان به نظر می‌رسد که شکست طرح صلح عربی قطعی شده باشد.

اسرائیل در حال حاضر با اردن و مصر رابطه دیپلماتیک گسترده‌ای دارد و با الحاق عمان به این فهرست، این امیدواری حاصل شده تا فشار اعراب برای عقب‌نشینی این کشور به پشت مرزهای سال ۱۹۶۷ و واگذاری تمامی اراضی اشغال شده توسط اسرائیل از میان برود. در چنین شرایطی آمریکا در تلاش است تا با طرح «دو دولت» که به معنای پذیرش هر دو دولت فلسطینی و اسرائیلی است، صلح را در این منطقه برقرار کند. موفقیتی که به ایفای نقش فعال دشمن مشترکی همچون ایران در منطقه خاورمیانه وابسته خواهد بود.