نگاه روسیه به آفریقا برای گسترش اقتدارش

 هفته گذشته روزنامه آلمانی «بیلد» با هشدار درباره رشد نفوذ روسیه در آفریقا، به یک گزارش محرمانه از وزارت خارجه آلمان اشاره کرد که براساس آن، روسیه توافق‌هایی را با شش کشور آفریقایی برای ساخت پایگاه‌های نظامی در خارج از جمله در مصر و سودان نهایی کرده است. به نظر می‌رسد یک روزنامه روسی خصوصی و طرفدار کرملین در پاسخی غیر رسمی، این گزارش را نادرست خوانده و تاکید کرد که غرب به گرم شدن روابط تجاری آن حسودی می‌کند.
در همین حال، ولادیمیر پوتین هم تمایلش را برای گسترش نفوذ کرملین در سراسر جهان و تبدیل آفریقا به منطقه اولویت‌دار برای همکاری نظامی پنهان نکرده است. به گفته کارشناسان حامی کرملین، روسیه با عقد توافق‌های نظامی با کشورهای آفریقایی، تلاش دارد تا با این سیستم امنیتی مدرن "منطبق" شده و با چین و ایالات متحده رقابت کند. بازگشت نظامی روسیه به آفریقا درست بعد از درگیری در اوکراین در سال ۲۰۱۴ آغاز شد. مسکو توافق‌های همکاری با بیش از ۲۰ کشور از جمله ماداگاسکار، آنگولا، جمهوری آفریقای مرکزی، نیجریه، سیرالئون، زیمبابوه و تانزانیا امضا کرد. براساس گزارش موسسه پژوهش صلح بین‌المللی استکهلم، الجزایر بزرگترین دریافت‌کننده مهمات در آفریقاست و بعد از آن مصر، سودان و آنگولا قرار دارند. بسیاری از این کشورها چندین دهه با اتحاد جماهیر شوروی همکاری داشتند. هواپیماهای شناسایی ارتش شوروی، نظیر تی‌یو-۹۵اس و تی‌یو-۱۴۲اس، از لوآندا پایتخت آنگولا به عنوان پایگاهی برای تضعیف زیر دریایی‌های آمریکا در اقیانوس اطلس جنوبی استفاده می‌کنند.
اتحاد جماهیر شوروی هم با رهبران مارکسیست آنگولا همکاری داشت و از مداخله نظامی کوبا در آنگولا که از ۱۹۷۵ تا ۱۹۹۱ ادامه یافت، حمایت کرد و با این اقدام روابط میان مسکو و واشنگتن بر سر مسائل آفریقا تیره و تار شد.
الکساندر گولتس، کارشناس نظامی مستقل روسی معتقد است که سیاست انزواطلبی دونالد ترامپ عامل این اقدامات روسیه است. به گفته او، کنار کشیدن آمریکا کار روسیه را بر گسترش فعالیتش در خاورمیانه و آفریقا "آسان" کرد.
این کارشناس نظامی به دیلی بیست گفت: می‌توانیم ببینیم که افسران نظامی روسیه در جمهوری آفریقای مرکزی کار می‌کنند، می‌بینیم که چطور مسکو فعالیت‌های نظامی خود را در کمپین‌های ماجراجویانه در سوریه و لیبی افزایش می‌دهد، در حالی که ترامپ ترجیح می‌دهد عقب بایستد.
گولتس تاکید کرد: با تکرار اقدام رهبران شوروی که چندین دهه با توسعه‌طلبی تهدید کرد، روسیه تلاش دارد تا ایالات متحده و خصوصا چین را متقاعد کند که می‌تواند در آفریقا رقابت کند. اما این بار، بیشتر مساله اقدامات روانی از سوی پوتین است تا ایدئولوژیکی.