بهار نیوز - انواع اختلال خواب و راه‌های پیشگیری از آن

گروه علمی: خواب کم و بی‌کیفیت فرد را ممکن است به بیماری‌هایی چون فشار خون بالا، سکته قلبی، اختلالات عروقی، بیماری‌های قلبی-‌عروقی، آلزایمر، دیابت نوع۲، آسم و بیماری‌های دیگر مبتلا کند. مشکلات به خواب رفتن ممکن است در اثر اضطراب، بی‌برنامگی در زندگی و برخی عوامل دیگر ایجاد شود.

انواع اختلال‌های خواب
انواع متفاوتی از اختلال خواب وجود دارد که از آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
* بی‌خوابی:
وقتی فرد نمی‌تواند به موقع به خواب رود یا مدام خواب او قطع و وصل می‌شود، او به بی‌خوابی مبتلا شده است. بی‌خوابی معمولا از اضطراب، نگرانی یا مشکلات گوارشی ناشی می‌شود و در درازمدت فرد را به مشکلاتی چون افسردگی، اشکال در تمرکز، زودرنجی، اضافه‌وزن و کاهش کارایی در محل کار یا تحصیل مبتلا می‌کند.
* آپنه در خواب:
وقتی فرد هنگام خواب لحظه‌ای دچار ایست تنفسی می‌شود، او به آپنه در خواب مبتلا شده است. این اختلال باعث می‌شود اکسیژن کمی به بدن فرد برسد و او از خواب بپرد. دو نوع آپنه خواب وجود دارد:

۱. آپنه خواب انسدادی که در این حالت فضای راه هوایی مسدود یا بسیار باریک می‌شود و آپنه به‌وجود می‌آید.
۲. آپنه خواب مرکزی که زمانی رخ می‌دهد که بین ارتباط مغز و ماهیچه‌هایی که تنفس فرد را کنترل می‌کنند، مشکلی پیش می‌آید.

* اختلال‌های خواب‌پریشی:
اختلال‌های خواب‌پریشی مجموعه‌ای از اختلال‌های خواب هستند که باعث حرکات و رفتار‌های غیرمعمول در خواب می‌شوند. از این اختلال‌ها می‌توان به خواب‌گردی، حرف زدن در خواب، ناله کردن، کابوس دیدن، شب‌ادراری و دندان‌قروچه یا فشردن فک‌ها به روی هم اشاره کرد.

* سندرم پای بی‌قرار:
اختلالی است که فرد احساس گزگز، مورمور، سوزش، درد و کشش یا حرکت حشرات روی پوست پاهایش می‌کند و مجبور به تکان دادن آن می‌شود. این شرایط اگرچه در روز هم رخ می‌دهند، در شب رایج‌تر هستند. این سندرم معمولا با احتمال ابتلا به اختلال کم‌توجهی - بیش‌فعالی و پارکینسون مرتبط است.

* حمله خواب:
حمله خواب وقتی که فرد بیدارست رخ می‌دهد. بدین معنا که او ناگهان به شدت احساس خستگی می‌کند و بدون هشدار قبلی به خواب می‌رود. این اختلال خواب با اختلال‌های عصب‌شناختی خاص مانند بیماری ام‌اس همراه است.

علایم و دلایل ابتلا به اختلال خواب
علایم اختلال خواب از نوع خفیف تا شدید آن متغیر است. از این علایم به‌طور کلی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
اشکال در به خواب رفتن، احساس خستگی در طول روز، چرت زدن‌های مکرر در روز، الگو‌های تنفسی غیرمعمول، تغییر غیرعمد در برنامه خواب و بیداری، زودرنجی یا اضطراب، ناکارآمدی در محل کار یا تحصیل، عدم تمرکز، افسردگی و اضافه وزن.

دلایل مختلفی می‌توانند خواب باکیفیت شبانه را مختل کنند. از این دلایل می‌توان به حساسیت و مشکلات تنفسی، تکرر ادرار، درد‌های مزمن (مانند آرتروز، سندرم خستگی مزمن، بیماری التهابی روده، فیبرومیالژی، سردرد و درد‌های کمر)، اضطراب و نگرانی اشاره کرد.فیبرومیالژی یک سندرم درد اسکلتی-عضلانی مزمن است که با درد در سطح گسترده، نقاط حساس، خستگی و اختلال خواب بروز می‌کند و دلیل ابتلا به این بیماری هنوز مشخص نیست.

درمان اختلال‌های خواب
با تشخیص علت اختلال خواب می‌توان این مشکل را برطرف کرد. البته درمان معمولا ترکیبی از درمان‌های پزشکی و تغییر سبک زندگی است.

* درمان‌های پزشکی
از درمان‌های پزشکی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
مصرف قرص خواب، مکمل‌های ملاتونین (ترشح ملاتونین در بدن موجب خواب‌آلودگی فرد می‌شود)، دارو‌های ضدحساسیت یا سرماخوردگی، دارو‌های درمان‌کننده هر یک از بیماری‌هایی که فرد را دچار درد مزمن و در نتیجه بی‌خوابی می‌کند، استفاده از ابزار‌های تنفسی یا انجام جراحی برای افرادی که دچار آپنه خواب می‌شوند یا استفاده از نایت‌گارد (برای محافظت از دندان افرادی که شب‌ها دندان‌قروچه می‌کنند.)

* تغییر در شیوه زندگی
در کنار درمان‌های پزشکی باید به شیوه زندگی سالم هم توجه داشت. معمولا با بالا بردن کیفیت زندگی، بی‌خوابی‌ها و اختلال‌های خواب تا حد زیادی درمان می‌شوند. برای تغییر شیوه زندگی بهتر است موارد زیر را در نظر بگیرید:
ـ گنجاندن سبزیجات بیشتر و ماهی در رژیم غذایی و کاهش مصرف قند و شکر
ـ کاهش اضطراب و استرس با انجام دادن حرکات ورزشی و کششی
ـ داشتن یک برنامه منظم خواب
ـ نوشیدن کمتر آب قبل از خواب
ـ محدود کردن مقدار مصرف کافئین، به‌ویژه عصر یا غروب‌ها
ـ پرهیز از مصرف تنباکو یا نوشیدنی‌های الکلی
ـ مصرف کمتر مواد خوارکی حاوی کربوهیدرات قبل از خواب
ـ حفظ وزن سالم بر اساس توصیه‌های پزشک
کیفیت خواب افرادی که شب‌ها و صبح‌ها در یک ساعت منظم به خواب می‌روند و بیدار می‌شوند، بهبود می‌یابد. مثلا اگر روز‌های تعطیل وسوسه شوید که شب تا دیروقت بیدار بمانید و صبح روز بعد از آن هم تا دیروقت بخوابید، نظم خواب‌تان به‌هم می‌ریزد و در طول روز‌های کاری در هفته نمی‌توانید خواب منظمی داشته باشید.