تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۶/۲۸ ساعت ۰۹:۰۲
کد مطلب : ۲۹۴۸۲۳
گره بازگشایی مدارس؛ ترس کرونا یا هیولای تنبلی؟
گروه جامعه: باتوجه به سرعت گرفتن واکسیناسیون در ایران احتمال بازگشایی مدارس به صورت حضوری در آبان ما بیشتر شده است. مدارس به دلیل شیوع کرونا حدود دو سال است که به صورت مجازی به فعالیت خود ادامه می‌دهند. مجازی شدن مدارس در ابتدا چالش‌های بسیاری زیادی را برای دانش‌آموزان، والدین و معلمان ایجاد کرد، اما در نهایت دانش‌آموزان دو سال است که به این روش بدون نظارت مستقیم در حال درس خواندن و امتحان دادن هستند.
حال با شنیده شدن زمزمه‌های بازگشایی مدارس در آبان ماه، ما با دانش‌آموزانی مواجه هستیم که به هر طریقی به دنبال آن هستند که مدارس به صورت مجازی باقی بمانند و رنگ مدارس را نبینند. هشتگ نه به واکسن اجباری توسط برخی از دانش‌آموزان نمود نه بارزی از گریز آن‌ها از حضوری شدن مدارس است. بعد از دو سال تجربه مجازی بودن مدارس بازگشت به کلاس‌های درس حضوری دشوار است و چالش‌های زیادی را در سال تحصیلی آینده ایجاد خواهد کرد.
بازگشایی مرحله مرحله
محمدرضا نیک نژاد کارشناس آموزشی در این باره به ما گفت: «فضای مدارس عموما برای دانش‌آموزان فضای دلچسبی نیست به همین دلیل دانش‌آموزان از مدارس گریزانند. در ابتدا بخشی از این مقاوت‌ها به صورت طبیعی وجود دارد و نمی‌توان جلوی آن را گرفت. خانواده‌ها در این زمینه به ویژه در پایه‌های ابتدایی تصمیم گیرنده هستند. یعنی باتوجه به فشار‌هایی که در یکسال و نیم اخیر تحمل کرده‌اند از بازگشایی مدارس استقبال می‌کنند.
بخش مقاومت‌کننده دانش‌آموزان متوسطه اول و متوسطه دوم است که به دلایل مختلف مانند آزمون دادن، رفت و آمد به مدارس و... از رفتن به مدرسه گریزان هستند. به نظر می‌آید اگر قرار است بازگشایی مدارس اتفاق افتد باید این اقدام مرحله به مرحله صورت بگیرد. از نظر خود من دست کم تا دی ماه امکان بازگشایی مدارس وجود ندارد، زیرا خانواده‌ها اعتماد ندارند. واقعا باید آمار مبتلایان و فوتی‌ها به طرز چشمگیری کاهش پیدا کند تا فرصت این گونه بهانه‌ها از دانش‌آموزان و والدین گرفته شود. ولی به هر حال بازگشایی‌ها باید آرام آرام صورت بگیرد.
برای مثال برای یکسری از درس‌های مهم و دشوار‌تر کلاس حضوری در نظر گرفته شود و آموزش سایر دروس به صورت مجازی باقی بماند. آرام آرام باید رنگ حضور افزایش یابد تا به جایی برسد که دانش‌آموزان بدون مقاومت در کلاس‌ها حاضر شوند. در غیر اینصورت بازگشایی ناگهانی و اجباری جواب نمی‌دهد گرچه یک روزی باید به این سمت و سو نیز برویم.»
گریز از مدرسه
وی در پاسخ به این سوال که این روز‌ها گریزان بودن دانش‌آموزان از مدارس بیشتر نمود پیدا کرده است در این راستا باید چه اقداماتی صورت بگیرد گفت: «ریشه گریز از مدرسه در ایران بسیار عمیق است. به طور مثال محتوای آموزشی در ایران بسیار سنگین است یعنی آن چیزی که دانش‌آموز ایرانی در کتاب‌ها آموزش می‌بیند به مراتب دشوار‌تر از محتوای آموزشی سایر کشور‌ها است.
البته این نکته باید ذکر شود که علی رغم آموزش محتوای سنگین در مدارس در آزمون‌های کاربردی دانش‌آموزان ما موفق نیستند. در ایران مقاومت‌های جدی‌ای برای سبک کردن محتوای آموزشی مدارس وجود دارد. از سوی دیگر ساعت‌های آموزشی در ایران بسیار زیاد است و این نوعی فشار آموزشی را به دانش‌آموزان وارد می‌سازد. همچنین در فضای آموزشی دنیا ساعات زنگ وزرش افزایش یافته و در مدارس ایران هم جذاب‌ترین بخش آموزش برای بچه‌ها زنگ ورزش است. باید از این جاذبه استفاده شود و میزان ساعات ورزش افزایش یابد. این کار هم باعث سلامتی بیشتر دانش‌آموزان می‌شود و هم گریز از مدرسه را کم می‌کند.
تقریبا در کشورهای پیشرفته یک سوم زمانی که در ایران برای بچه‌ها کلاس برگزار می‌شود برای دانش‌آموزان کلاس می‌گذارند. یعنی دانش‌آموزان در کشورهای دیگر در کنار کلاس‌های تئوری کلاس‌های عملی دارند. ولی در مدارس ایران کلاس‌های عملی جایگاهی ندارند. ساختار آموزشی در کشورهای دیگر به اندازه‌ای جذاب است که دانش‌آموزان در دست کم نه سال اول آموزش خود با علاقه در کلاس‌ها و مدرسه حاضر می‌شوند.
اما مدارس ایران به دلیل وجود محدودیت‌ها برای بچه‌ها به زندان تبدیل شده است. مجموعه این شرایط باعث شده است مدارس برای بچه‌ها فضای دلچسبی نباشد. باید به این نکته هم اشاره کنیم که آموزش در ایران حق مدار نیست یعنی عموما در تمام سطوح برای دانش‌آموز حقی قائل نیستند و دانش‌آموز تصمیم گیرنده در هیچ حیطه‌ای نیست. این تغییرات باید به صورت میان مدت و دراز مدت اتفاق بیفتد و در کوتاه مدت امکان ایجاد این تغییرات وجود ندارد.»
آموزش ترکیبی
علی بهشی نیا کارشناس آموزشی نیز در این باره به ما گفت: «بهترین راه برای تعدیل این سختی رفتن به سمت آموزش ترکیبی است. یعنی ابتدا مدارس به شکل مجازی باشد و سپس به صورت حضوری ادامه پیدا کند تا این آسیب‌ها کم‌تر شود. ضمن اینکه خسته شدن از فضای مجازی همچنان وجود دارد و بسیاری از معلمین از تدریس به صورت مجازی خسته شده اند.
همچنین هنوز ما نمی‌دانیم اگر قرار باشد مدارس حضوری شوند چه بازخورد‌هایی ایجاد می‌شود. یعنی در کلاس‌ها چه نوع دانش‌آموزی قرار است حاضر شود، چه انتظاراتی دارند و چه تغییراتی کردند. ولی من فکر می‌کنم با توجه به شرایط پیش رو آموزش باید به شکل ترکیبی باشد تا دانش‌آموزان، والدین و معلم‌ها به شرایط جدید عادت کنند.
زیرا فقط بحث دانش‌آموزان نیست من فکر می‌کنم دوری دو ساله معلمان از فضای مدارس یک مقدار حضور را برای معلمان سخت کرده است. هرچند بعد از تجربه کرونا و آموزش مجازی روز‌های تعطیلی مدارس به دلایل آلودگی و... قرار است با آموزش مجازی ادامه پیدا کند و تعطیلی‌ها کم‌تر خواهد شد.»
سال تحصیلی سختی را در پیش داریم
در آخر مهنار مجاهد کارشناس آموزشی و روانشناس در این باره به ما گفت: «در هنرستان‌ها برای کارعملی گفته می‌شد گروه‌های کوچک چهار نفره برای کار در آزمایشگاه حاضر شوند و در همان زما ن هم دانش‌آموزان با بهانه‌های گوناگون حضور پیدا نمی‌کردند. امسال اگر مدارس به صورت حضوری بازگشایی شود معلم‌ها سال سختی را خواهند داشت، زیرا دانش‌آموزان همراهی نمی‌کنند.
باید در این راستا فرهنگ‌سازی شود، زیرا همگان بر این موضوع اتفاق نظر دارند که کلاس‌های حضوری بازدهی بالاتری دارند. دانش‌آموزان حدود دو سال به صورت مجازی بدون هیچ نظارت مستقیمی درس خوانده‌اند و الان حاضر شدن در مدارس برای آن‌ها بسیار دشوار است و توقع دارند به همان منوال پیش بروند. مداومت معلمین و کادر مدرسه مورد نیاز است تا امسال دانش‌آموزان به مدارس بازگردند و روال آموزش در مدارس در مسیر خود قرار بگیرد. از سوی دیگر بی‌اعتمادی وجود دارد و تمام واکسن هراسی دانش‌آموزان به دلیل فرار از مدرسه نیست و عده‌ای واقعا از تزریق واکسن می‌ترسند؛ لذا بی‌اعتمادی به دولت هم باعث نه گفتن به واکسن توسط دانش‌آموزان شده است.
الان با دانش‌آموزانی مواجه هستیم که یاد گرفتن با مشورت امتحان بدهند و مسئولیت از دوش آن‌ها کنار گذاشته شده است. همیشه بعد از تعطیلات عید معلمان مشکلات زیادی داشتند، زیرا دانش‌آموزان بسیاری از دروس را در بازه ۱۵ روزه فراموش کرده بودند الان که حدود دو سال است مدارس مجازی است بسیاری از دانش‌آموزان بسیاری از دروس را فراموش کرده‌اند و مسئولیت درس خواندن را نمی‌پذیرند و این مسئله کار معلمان را بسیار دشوار می‌کند. تا زمانی که در زمینه کرونا به وضعیت پایداری نرسیم بازگشایی مدارس کار درستی نیست، زیرا بچه‌ها به بهانه‌های گوناگون برای عدم حضور متوسل می‌شوند.»
حال با شنیده شدن زمزمه‌های بازگشایی مدارس در آبان ماه، ما با دانش‌آموزانی مواجه هستیم که به هر طریقی به دنبال آن هستند که مدارس به صورت مجازی باقی بمانند و رنگ مدارس را نبینند. هشتگ نه به واکسن اجباری توسط برخی از دانش‌آموزان نمود نه بارزی از گریز آن‌ها از حضوری شدن مدارس است. بعد از دو سال تجربه مجازی بودن مدارس بازگشت به کلاس‌های درس حضوری دشوار است و چالش‌های زیادی را در سال تحصیلی آینده ایجاد خواهد کرد.
بازگشایی مرحله مرحله
محمدرضا نیک نژاد کارشناس آموزشی در این باره به ما گفت: «فضای مدارس عموما برای دانش‌آموزان فضای دلچسبی نیست به همین دلیل دانش‌آموزان از مدارس گریزانند. در ابتدا بخشی از این مقاوت‌ها به صورت طبیعی وجود دارد و نمی‌توان جلوی آن را گرفت. خانواده‌ها در این زمینه به ویژه در پایه‌های ابتدایی تصمیم گیرنده هستند. یعنی باتوجه به فشار‌هایی که در یکسال و نیم اخیر تحمل کرده‌اند از بازگشایی مدارس استقبال می‌کنند.
بخش مقاومت‌کننده دانش‌آموزان متوسطه اول و متوسطه دوم است که به دلایل مختلف مانند آزمون دادن، رفت و آمد به مدارس و... از رفتن به مدرسه گریزان هستند. به نظر می‌آید اگر قرار است بازگشایی مدارس اتفاق افتد باید این اقدام مرحله به مرحله صورت بگیرد. از نظر خود من دست کم تا دی ماه امکان بازگشایی مدارس وجود ندارد، زیرا خانواده‌ها اعتماد ندارند. واقعا باید آمار مبتلایان و فوتی‌ها به طرز چشمگیری کاهش پیدا کند تا فرصت این گونه بهانه‌ها از دانش‌آموزان و والدین گرفته شود. ولی به هر حال بازگشایی‌ها باید آرام آرام صورت بگیرد.
برای مثال برای یکسری از درس‌های مهم و دشوار‌تر کلاس حضوری در نظر گرفته شود و آموزش سایر دروس به صورت مجازی باقی بماند. آرام آرام باید رنگ حضور افزایش یابد تا به جایی برسد که دانش‌آموزان بدون مقاومت در کلاس‌ها حاضر شوند. در غیر اینصورت بازگشایی ناگهانی و اجباری جواب نمی‌دهد گرچه یک روزی باید به این سمت و سو نیز برویم.»
گریز از مدرسه
وی در پاسخ به این سوال که این روز‌ها گریزان بودن دانش‌آموزان از مدارس بیشتر نمود پیدا کرده است در این راستا باید چه اقداماتی صورت بگیرد گفت: «ریشه گریز از مدرسه در ایران بسیار عمیق است. به طور مثال محتوای آموزشی در ایران بسیار سنگین است یعنی آن چیزی که دانش‌آموز ایرانی در کتاب‌ها آموزش می‌بیند به مراتب دشوار‌تر از محتوای آموزشی سایر کشور‌ها است.
البته این نکته باید ذکر شود که علی رغم آموزش محتوای سنگین در مدارس در آزمون‌های کاربردی دانش‌آموزان ما موفق نیستند. در ایران مقاومت‌های جدی‌ای برای سبک کردن محتوای آموزشی مدارس وجود دارد. از سوی دیگر ساعت‌های آموزشی در ایران بسیار زیاد است و این نوعی فشار آموزشی را به دانش‌آموزان وارد می‌سازد. همچنین در فضای آموزشی دنیا ساعات زنگ وزرش افزایش یافته و در مدارس ایران هم جذاب‌ترین بخش آموزش برای بچه‌ها زنگ ورزش است. باید از این جاذبه استفاده شود و میزان ساعات ورزش افزایش یابد. این کار هم باعث سلامتی بیشتر دانش‌آموزان می‌شود و هم گریز از مدرسه را کم می‌کند.
تقریبا در کشورهای پیشرفته یک سوم زمانی که در ایران برای بچه‌ها کلاس برگزار می‌شود برای دانش‌آموزان کلاس می‌گذارند. یعنی دانش‌آموزان در کشورهای دیگر در کنار کلاس‌های تئوری کلاس‌های عملی دارند. ولی در مدارس ایران کلاس‌های عملی جایگاهی ندارند. ساختار آموزشی در کشورهای دیگر به اندازه‌ای جذاب است که دانش‌آموزان در دست کم نه سال اول آموزش خود با علاقه در کلاس‌ها و مدرسه حاضر می‌شوند.
اما مدارس ایران به دلیل وجود محدودیت‌ها برای بچه‌ها به زندان تبدیل شده است. مجموعه این شرایط باعث شده است مدارس برای بچه‌ها فضای دلچسبی نباشد. باید به این نکته هم اشاره کنیم که آموزش در ایران حق مدار نیست یعنی عموما در تمام سطوح برای دانش‌آموز حقی قائل نیستند و دانش‌آموز تصمیم گیرنده در هیچ حیطه‌ای نیست. این تغییرات باید به صورت میان مدت و دراز مدت اتفاق بیفتد و در کوتاه مدت امکان ایجاد این تغییرات وجود ندارد.»
آموزش ترکیبی
علی بهشی نیا کارشناس آموزشی نیز در این باره به ما گفت: «بهترین راه برای تعدیل این سختی رفتن به سمت آموزش ترکیبی است. یعنی ابتدا مدارس به شکل مجازی باشد و سپس به صورت حضوری ادامه پیدا کند تا این آسیب‌ها کم‌تر شود. ضمن اینکه خسته شدن از فضای مجازی همچنان وجود دارد و بسیاری از معلمین از تدریس به صورت مجازی خسته شده اند.
همچنین هنوز ما نمی‌دانیم اگر قرار باشد مدارس حضوری شوند چه بازخورد‌هایی ایجاد می‌شود. یعنی در کلاس‌ها چه نوع دانش‌آموزی قرار است حاضر شود، چه انتظاراتی دارند و چه تغییراتی کردند. ولی من فکر می‌کنم با توجه به شرایط پیش رو آموزش باید به شکل ترکیبی باشد تا دانش‌آموزان، والدین و معلم‌ها به شرایط جدید عادت کنند.
زیرا فقط بحث دانش‌آموزان نیست من فکر می‌کنم دوری دو ساله معلمان از فضای مدارس یک مقدار حضور را برای معلمان سخت کرده است. هرچند بعد از تجربه کرونا و آموزش مجازی روز‌های تعطیلی مدارس به دلایل آلودگی و... قرار است با آموزش مجازی ادامه پیدا کند و تعطیلی‌ها کم‌تر خواهد شد.»
سال تحصیلی سختی را در پیش داریم
در آخر مهنار مجاهد کارشناس آموزشی و روانشناس در این باره به ما گفت: «در هنرستان‌ها برای کارعملی گفته می‌شد گروه‌های کوچک چهار نفره برای کار در آزمایشگاه حاضر شوند و در همان زما ن هم دانش‌آموزان با بهانه‌های گوناگون حضور پیدا نمی‌کردند. امسال اگر مدارس به صورت حضوری بازگشایی شود معلم‌ها سال سختی را خواهند داشت، زیرا دانش‌آموزان همراهی نمی‌کنند.
باید در این راستا فرهنگ‌سازی شود، زیرا همگان بر این موضوع اتفاق نظر دارند که کلاس‌های حضوری بازدهی بالاتری دارند. دانش‌آموزان حدود دو سال به صورت مجازی بدون هیچ نظارت مستقیمی درس خوانده‌اند و الان حاضر شدن در مدارس برای آن‌ها بسیار دشوار است و توقع دارند به همان منوال پیش بروند. مداومت معلمین و کادر مدرسه مورد نیاز است تا امسال دانش‌آموزان به مدارس بازگردند و روال آموزش در مدارس در مسیر خود قرار بگیرد. از سوی دیگر بی‌اعتمادی وجود دارد و تمام واکسن هراسی دانش‌آموزان به دلیل فرار از مدرسه نیست و عده‌ای واقعا از تزریق واکسن می‌ترسند؛ لذا بی‌اعتمادی به دولت هم باعث نه گفتن به واکسن توسط دانش‌آموزان شده است.
الان با دانش‌آموزانی مواجه هستیم که یاد گرفتن با مشورت امتحان بدهند و مسئولیت از دوش آن‌ها کنار گذاشته شده است. همیشه بعد از تعطیلات عید معلمان مشکلات زیادی داشتند، زیرا دانش‌آموزان بسیاری از دروس را در بازه ۱۵ روزه فراموش کرده بودند الان که حدود دو سال است مدارس مجازی است بسیاری از دانش‌آموزان بسیاری از دروس را فراموش کرده‌اند و مسئولیت درس خواندن را نمی‌پذیرند و این مسئله کار معلمان را بسیار دشوار می‌کند. تا زمانی که در زمینه کرونا به وضعیت پایداری نرسیم بازگشایی مدارس کار درستی نیست، زیرا بچه‌ها به بهانه‌های گوناگون برای عدم حضور متوسل می‌شوند.»
مرجع : روزنامه آفتاب یزد
پربينندهترين مطالب و خبرها
