اختلال اوتیسم یا در خود ماندگی چیست؟

گروه علمی: اوتیسم یک اختلال رشدی عصبی است که با نشانه‌هایی مانند ضعف در تعاملات اجتماعی و مهارت‌های ارتباطی با دیگران حتی با وجود رفتار‌ها و فعالیت‌هایی که تکرار شونده است و مداوم به نام کلیشه (ایزم) همراه است. کودکی را که به این اختلال مبتلا هست را کودک اوتیستیک می‌نامند.

با توجه به افزایش روز افزون اختلال اوتیسم، توجه داشتن به تشخیص و درمان این اختلال از اهمیت زیادی برخوردار است و حتی در سرتاسر دنیا با روش‌های متفاوتی این کودکان را در مسیر آموزش و درمان قرار داده‌اند.مهشید مرادیان، روان‌درمانگر با بیان اینکه اختلال‌های فراگیر رشد با آسیب شدید و گسترده زمینه‌های گوناگون رشد مشخص می‌شوند گفت: اختلال در مهارت‌های تعامل اجتماعی متقابل، مهارت‌های ارتباطی یا وجود رفتار، علایق و فعالیت‌های تکراری (کلیشه ای)، اختلال‌های کیفی که این وضعیت‌ها را مشخص می‌کنند با توجه به رشد و سن عقلی فرد تفاوت‌های آشکار دارند. اختلال اوتیستیک، اختلال رت، اختلال ازهم پاشیدگی کودکی، اختلال آسپرگر و اختلال فراگیر رشد از جمله این رشد‌ها است.

وی ادامه داد: این اختلال‌ها معمولا در اوایل سال‌های زندگی آشکار شده و اغلب با درجه‌هایی از عقب ماندگی ذهنی همراه است. اختلال فراگیر رشدی گاهی همراه با گروه گسترده‌ای از سایر بیماری‌های جسمانی مانند عفونت‌های مادرزادی، نا به هنجاری‌های ساختاری دستگاه اعصاب مرکزی و نابه هنجاری‌های کروموزومی دیده می‌شوند.

مرادیان با بیان اینکه در گذشته اصطلاحاتی مانند «روان پریشی» و «اسکیزوفرنی کودکی» را برای اشاره به افرادی که به این اختلال‌ها دچار بودند به کار می‌بردند، گفت: اکنون شواهد قابل ملاحظه‌ای وجود دارد که این اختلال‌های فراگیر رشدی با اسکیزوفرنی کودکی کاملا تفاوت دارد. هرچند کودکی که اختلال فراگیر رشد دارد بعد‌ها ممکن است دچار اسکیزوفرنی شود.

سن تشخیص اختلال اوتسیم
وی بیان کرد: اختلال اوتیستیک ویژگی‌هایی دارد، این اختلال رشدی و عصبی در آغاز کودکی مشخص می‌شود، سن تشخیص در این اختلال بسیار مهم است به صورتی که به آن Golden Time یا سن طلایی می‌گویند و این سن ۲ الی ۳ سالگی است.این روان‌درمانگر بیان کرد: تشخیص مداخلات رفتاری و درمان در این سن بیشترین تاثیر را می‌تواند داشته باشد. هرچه تشخیص دورتر از سن طلایی باشد زمان درمان بسیار طولانی‌تر خواهد بود و چه بسا با تشخیص دیر هنگام و زمانی که کودک سن طلایی را از دست داده همراه باشد ورود کودک به مدرسه با مشکل مواجه خواهد شد و به تاخیر می‌افتد.

مرادیان با بیان اینکه اوتیسم به معنای در خودمانده یا در خود فرو‌رفته است، گفت: کودک در دنیای خودش غرق است و به کسی توجهی ندارد و هیچ واکنشی از خود نشان نمی‌دهد.وی بیان کرد: اوتیسم اختلالی پیچیده است که علت آن به درستی مشخص نشده است و درمان قطعی نیز برای آن در دسترس نیست؛ بنابراین درمانگران جهت کنترل و کاهش نشانه‌های این اختلال مداخله انجام می‌دهند. لازم است بدانیم که هر فرد مبتلا به اوتیسم فردی منحصر به فرد است که نه علائم اختلال در او با شخص اوتیسم دیگر یکسان است و نه راهکار‌های درمانی جهت کاهش این مشکل در دو شخص مشابه است.

وی ادامه داد: اختلال اوتیسم نشانه‌ها و علایم رفتاری زیادی را دارا است، ولی این علایم دلیل بر این نیست که هر فرد مبتلا تمامی علائم را دارا است. بلکه برعکس هرفرد مبتلا به اوتیسم ترکیبی از بعضی علائم را دارد نه تمام علایم را.

سطوح اوتیسم
مرادیان با بیان اینکه اوتیسم در سه سطح خفیف، متوسط و شدید بنا شده است، اظهار کرد: بر اساس آمار‌ها این اختلال ۱ نفر به ۶۸ نفر است و در تمام جهان و تمام نژاد‌ها و سطوح اجتماعی قابل مشاهده است. میزان ابتلای این اختلال در پسران ۴ برابر دختران است و قابل توجه است که علائم این اختلال در دختران بسیار جدی‌تر و شدید‌تر از پسران است.وی بیان کرد: حدود ۷۰ درصد کودکان مبتلا به اوتیسم از هوش کمتر از طبیعی برخوردارند و بسیاری از آنان نیز دچار عقب ماندگی ذهنی هستند. بقیه از هوش طبیعی و یا حتی بالاتر از طبیعی برخوردارند و عده کمی از آنان نیز دارای یک جزیره هوشی هستند و مهارت‌های برجسته‌ای در زمینه ریاضی یا موسیقی یا توانایی‌های خاص دارند که به این گروه، دانشمندان اوتیسمی می‌گویند.

مشخصه‌های اختلال اوتیسم
مرادیان بیان کرد: ویژگی مشخصه‌های اصلی اختلال کودک اوتیستیک عبارت‌اند از رشد نا به هنجار یا مختل قابل توجه در ارتباط، تعامل اجتماعی و محدودیت چشم‌گیر فعالیت‌ها و علایق است. جلوه‌های این اختلال با توجه به سطح رشد و سن تقویمی فرد بسیار متفاوت است. اختلال اوتیستیک را گاهی اوتیسم شیرخوارگی، اوتیسم کودکی و یا اوتیسم کانر نام‌گذاری کرده‌اند.

این روان‌درمانگر با بیان اینکه در اختلال اوتیستیک تعامل اجتماعی به شدت و به شکلی دیرپا آسیب می‌بیند، اظهار کرد: ممکن است در به‌کارگیری رفتار‌های غیر کلامی متعدد مانند نگاه رودررو، بیان چهره‌ای، اطوار و حرکات بیانگر بدنی برای تنظیم تعامل اجتماعی به شدت و به شکلی دیرپا آسیب ببینند. کودکان خردسال ممکن است نسبت به برقراری دوستی بی‌علاقه و یا کم علاقه باشند ولی کودکان بزرگتر امکان دارد به برقراری دوستی علاقه‌مند باشند، اما رسوم تعامل اجتماعی را درک نکنند.

وی تأکید کرد: تشخیص زود هنگام اوتیسم می‌تواند یک تفاوت چشم‌گیر در روند بهبود ایجاد کند. به همین دلیل است که هرچه زودتر بتوان این اختلال را مشخص کرد درمان متفاوت و البته موثرتری را می‌توان به کار گرفت.
مرادیان یادآور شد: تا سه ماهگی علائم را جدی بگیرید و کاملا حواستان باشد و به این چند نکته نیز توجه کنید از جمله اینکه اگر کودک به صدا‌های بلند پاسخ نداد، او با چشمانش اشیایی که در حال حرکت هستند را دنبال نمی‌کند، او اشیا را گرفته و نگه نمی‌دارد.وی تأکید کرد: کودک اوتیسمی به آدم‌ها لبخند نمی‌زند، او غان و غون نمی‌کند، حرف‌های بی‌ربطی که قبل از زبان باز کردن به کار می‌برد. او به چهره‌های جدید توجهی نشان نمی‌دهد.