بهار نیوز - توافق موقت می‌تواند ما را از شکست دور کند

گروه سیاسی: یك تحلیل‌گر ارشد سیاست خارجی گفت: به نظر می‌رسد در تیم و مواضع مذاکراتیِ ایران نوعی آشفتگی وجود دارد و در بیان نظرات گاهی دقت لازم صورت نمی‌گیرد. کلمات انتخاب شده گاهی دقت لازم را ندارند و همین می‌تواند سبب سردرگمیِ همه طرف‌ها شود و البته در داخل هم ما به عنوان ناظر، این سردرگمی را مشاهده و احساس می‌کنیم.
دیاکو حسینی، در تحلیل بازگشت ایران به مذاکرات وین برای احیای برجام و در پاسخ به این سوال که با توجه به موضع تیم مذاکره‌کننده جدید هسته‌ای مبنی بر عدم نام بردن مذاکرات ۸ آذر به عنوان هفتمین دور مذاکرات و با توجه به اینکه با پایان دور ششم مذاکرات، معاون سیاسی پیشین وزارت امور خارجه عنوان کردند که بیش از هر زمان دیگری به توافق نزدیک هستیم و دور بعد باید دور تصمیم‌گیری باشد، روز دوشنبه قرار است مذاکرات از کجا شروع شود، از جایی که در دولت قبلی متوقف شده یا قرار است مذاکرات به شکل دیگری از سر گرفته شود، گفت: از نگاه طرف غربی آنچه ما از سوابق و صحبت‌ها می‌فهمیم این است که انتظار می‌رود مذاکرات از نقطه‌ای که رها شده از سر گرفته شود اما از نگاهِ طرف ایرانی هرچند این موضوع به صراحت رد نشده اما در عین حال صحبت‌ها و نحوه بیان به گونه‌ای است که گویا قرار است مذاکرات کاملاً چارچوبی جدید داشته باشد و به طور کامل از دور گفت‌وگوهای قبل منفصل باشد.
وی ادامه داد: از آنجایی که اساساً شکل مذاکرات امری توافقی است، یعنی می‌بایستی هر دو طرف درباره نقطه آغاز مذاکرات و چارچوب مذاکراتی تفاهم داشته باشند، طبیعتاً نمی‌شود توقع داشت حتی اگر طرف ایرانی از گفت‌وگوهای پیشین راضی نیست، حتماً در چارچوب و نقطه جدید، گفت‌وگوها از سر گرفته شود، در حالی که به نظر می‌رسد طرف غربی رضایتی درباره چنین مسئله‌ای ندارد.وی افزود: عملاً نه‌تنها طرف‌های غربی بلکه به نظر می‌رسد در چین و روسیه هم چنین استنباطی ایجاد نشده و چنین ضرورتی را احساس نکردند. بنابراین فکر نمی‌کنم ما قرار است از نقطه جدیدی گفت‌وگو را شروع کنیم اما فکر می‌کنم نوع نگاهِ طرفِ ایرانی به موضوع و مذاکرات احتمالاً با گذشته بسیار متفاوت خواهد بود و باید ببینیم که چه مقدار این تفاوت و شکافی که در فهم چارچوب مذاکراتی وجود دارد و نقطه از سرگیری مذاکرات، می‌تواند به نتیجه برسد و دیدگاه طرفین را حول نگرانی‌های مشترک به هم نزدیک کند.
وی ادامه داد: فکر می‌کنم اگر قرار است در این مذاکرات به نتیجه برسیم باید حقوق ضایع شده ایران را با جدیت دنبال کنیم، اما در عین حال هم باید برای طرف خودمان روشن باشد که دقیقاً روی چه موضوعاتی باید اصرار داشته باشیم و روی چه موضوعاتی باید انعطاف را در جایی که ضرورت دارد داشته باشیم. اگر این جدیت و قاطعیت توأم با انعطاف در موارد ضروری و امکان‌پذیر و همزمان با هم وجود داشته باشد و طرف غربی هم در سوی مقابل این جدیت و اراده را برای به ثمر نشاندن مذاکرات داشته باشد، می‌شود به رغم دشواری‌ها و اختلافات موجود، در نهایت به نقطه مطلوبی رسید اما در صورتی که یکی از طرفین فاقد جدیت باشد یا از انعطاف و واقع‌بینیِ لازم برخوردار نباشد، به مشکل برخواهیم خورد.
حسینی گفت: واقعیت این است که طرف آمریکایی هم چاره‌ای جز دیپلماسی ندارد. البته گزینه‌های کمتر عاقلانه‌ای وجود دارند که در صورتی که آمریکا مرتکب آن‌ها شود، مجبور است هزینه‌های بسیار زیادی را تقبل کرده و اشتباهات پیشین خودش را تکرار کند، اما اگر به دنبال یک راه‌حل منطقی و عاقلانه برای حل و فصل این موضوع است، هیچ راهی جز دیپلماسی نیست و در دیپلماسی هم هیچ راهی جز احیای برجام به رغم همه نواقصش برای طرفین وجود ندارد.
وی ادامه داد: این را هم دقت کنید که در طرف آمریکا فشار قابل توجهی از طرف اسرائیل و جمهوری‌خواهان وجود دارد، مبنی بر این‌که مذاکرات با ایران یا انجام نشود یا از مواضع سرسختانه‌ای انجام بگیرد، بنابراین اگر به طور طبیعی گفت‌وگوها در مدت‌زمانی که برای رفع نگرانی‌های برنامه‌های هسته‌ای ایران لازم است به نتیجه نرسد، در آن صورت فشارها می‌تواند دولت بایدن را به سمت انتخاب‌های بسیار بدتری سوق بدهند که البته به زیان دولت آمریکاست، اما در عین حال به زیان ما هم هست.
این کارشناس مسائل بین‌الملل در پاسخ به این سوال که با توجه به این‌که دولت ایران می‌خواهد در کمترین زمان به توافق برسد و به هر حال طرف‌های غربی هم مدت طولانی‌ای هست که مذاکرات را پیگیری می‌کنند، چقدر امکان دارد که توافقی موقت مانند چیزی که در خصوص برجام رخ داد، در دور هفتم مذاکرات اتفاق بیفتد، گفت: به نظرم خیلی زود است که درباره این موضوع با قاطعیت صحبت کنیم، اما اگر واقعاً مواضع دو طرف بسیار از هم فاصله داشته باشد و امکان تحقق آن کم باشد، به طور طبیعی یا مذاکرات فرسایشی خواهد شد یا به شکست منجر می‌شود.
وی افزود: برای اجتناب از این وضعیت در حالی که تمام طرف‌ها اذعان دارند دیپلماسی تنها راه‌حل مطلوب است یا برجام بهترین راه‌حل در دسترس است، در این حالت به نظر می‌رسد فکر کردن به توافق موقت می‌تواند ما را از شکست و به بن‌بست رسیدن مذاکرات یا فرسایشی شدن بیش از حد آن دور کند و اجتناب بدهد و این می‌تواند اتفاق خوبی باشد. من فکر می‌کنم در این شرایط امکان توافق موقت که هدف از آن خرید زمان برای طرفین باشد تا فشار زمانی را از دوش همه طرف‌ها بردارد، می‌تواند کمک‌کننده باشد و در نهایت به این‌که مذاکرات در یک بازة زمانی معین به نتیجه برسد نیز کمک کند.وی ادامه داد: در این حالت یک توافق موقت می‌تواند به عنوان مسکن در کوتاه‌مدت مفید باشد اما باید توجه کنیم در نهایت توافق موقت همان‌طور که اسمش روی آن است، موقت است و به طور بنیادی مشکلی را حل نخواهد کرد و فقط برای طرفین زمان می‌خرد تا بتوانند مشکل را حل کنند. بنابراین حتی اگر توافق موقت صورت بگیرد تمرکز اصلی باید همچنان روی توافق اصلی باشد. همان‌طور که گفتم در شرایطی که امکانِ رسیدن به توافق در میان‌مدت وجود نداشته باشد برای خریدِ زمان و برای این‌که انرژی دوباره‌ای به مذاکرات بدهد، توافق موقت می‌تواند یکی از گزینه‌هایی باشد که طرفین روی آن فکر می‌کنند، البته فارغ از محتوایش چون محتوای آن هم می‌تواند مورد مجادله‌ای باشد که باید در میز مذاکره حل و فصل شود.