پوشش کامل بیمه همگانی؛ از شعار تا عمل

گروه جامعه: زمستان امسال بود که مدیرعامل بیمه سلامت ایران از پوشش بیمه رایگان حدود ۴.۵ میلیون نفر خبر داد. اوایل ماه گذشته نیز مهدی رضایی، معاون این سازمان از پوشش بیمه افراد فاقد بیمه پایه سه دهک پایین درآمدی به‌صورت رایگان و بدون پرداخت حق بیمه تحت پوشش بیمه سلامت خبر داد.رضایی در این رابطه اظهار کرد: براساس بند الف ماده ۷۰ قانون برنامه ششم توسعه کشور و آئین نامه اجرایی آن، کلیه شهروندان فاقد بیمه پایه، جهت برقراری پوشش بیمه پایه سلامت می‌توانند با مراجعه به سامانه خدمات غیرحضوری شهروندی این سازمان و یا دفاتر پیشخوان دولت طرف قرارداد، نسبت به بیمه کردن خود و خانواده‌شان اقدام کنند.

وی ادامه داد: بر اساس بند د تبصره ۱۴ قانون بودجه ۱۴۰۱، افراد فاقد بیمه پایه سه دهک پایین درآمدی به صورت رایگان و بدون پرداخت حق بیمه تحت پوشش قرار می‌گیرند. آیین نامه اجرایی ارزیابی وسع توسط هیات وزیران در سال ۱۳۹۸ مصوب شده و به طور کلی شامل افراد فاقد بیمه پایه، بیمه شدگان روستایی و بیمه شدگان صندوق بیمه همگانی می‌شود.

این گفته‌ها در حالی است که در حال حاضر عمده جمعیت ایران تحت پوشش بیمه‌های پایه قرار دارند و عمده خدمات درمانی خود را در بیمارستان‌های دولتی بر این اساس دریافت می‌کنند، اما در حال حاضر پرداختی از جیب مردم برای دریافت خدمات سلامت افزایش پیدا کرده است.همچنین بسیاری از بیمارستان‌های خصوصی قراردادی با این بیمه‌های پایه ندارند و عملا مردم به سوی بیمه‌های خصوصی که به صورت تکمیلی و تا سقف مشخصی خدمات را پوشش می‌دهند استفاده می‌کنند. این در حالی است که اکثریت جمعیت از این بیمه‌ها برخوردار نیستند.

از ابتدای شروع طرح تحول سلامت با توجه به قوانین قرار شد تا ۷۰ درصد هزینه‌های سلامت از سوی بیمه‌ها تأمین شود این موضوع تا حدودی محقق شد، اما به تدریج به دلیل عدم تأمین منابع این طرح بیمه‌ها بدهکار دانشگاه‌های علوم پزشکی شده و عملا کیفیت خدمات سلامت نزول پیدا کرد.اکنون نیز که قرار است تعداد بیمه شدگان افزایش پیدا کند این ترس وجود دارد که کیفیت خدمات سلامت به بیمه شدگان باز هم کاهشی شده و از سوی دیگر میزان پرداختی از جیب مردم افزایش پیدا کند.

اشکال بیمه همگانی در جهان و ایران
علیرضا حیدری، کارشناس بیمه و رفاه  با تأکید بر لزوم افزایش چتر پوشش بیمه‌ای در کشور اظهار کرد: دو نوع بیمه در سراسر جهان وجود دارد که نخست مدل انگلیسی آن است که از طریق مالیات، مردم را بیمه می‌کنند. از این طریق تمامی شهروندان شهروندان انگلستان که شناسنامه آن کشور را در اختیار دارند بیمه شده و می‌توانند از طریق بیمه، خدمات سلامت و امنیت را دریافت کنند.

وی افزود: شکل دیگری از بیمه مدل بیسمارکی و آلمانی است که از این طریق افراد جامعه از طریق پرداخت حق بیمه، می‌توانند از خدمات سلامت تحت پوشش بیمه برخوردار شوند؛ اما اینکه چه کسی چه مقدار حق بیمه را پرداخت کند اشکال متفاوتی دارد. در این سیستم کسانی که درآمد بیشتری دارند باید سهم بیشتری از حق بیمه را پرداخت و از محل این حق بیمه، حق بیمه افرادی که دارایی کمتری دارند پرداخت شود تا یک توزیع عادلانه‌ای از خدمات سلامت شکل بگیرد.حیدری ادامه داد: در ایران نیز شکل بیمه، بیسمارکی بوده و بر اساس پرداخت حق بیمه، افراد بیمه می‌شوند. بعضی از گروه‌ها نیز حق بیمه پرداخت نمی‌کنند و دولت به نیابت از آن‌ها این حق بیمه را پرداخت می‌کند.

اصول قانونی بیمه
وی یادآور شد: اینکه تمامی آحاد جامعه از بیمه برخوردار بوده و زیر چتر حمایتی آن باشند یکی از اصول اصلی قوانین کلی سلامت و بیمه‌ها است. در اصل ۲۹ قانون اساسی نیز این موضوع تصریح شده است که تمام خدمات سلامت و درمان بیماری‌ها به صورت مشارکتی بین مردم و دولت صورت بگیرد.این کارشناس بیمه و رفاه تأکید کرد: وقتی در مورد بیمه صحبت می‌کنیم باید کیفیت آن را در نظر بگیریم اگر منابع مالی تامین نشود و به اندازه کافی پول وجود نداشته باشد طبیعتاً میزان خدمات و کیفیت آن کاهش پیدا کرده و سبب ایجاد نارضایتی شده و پرداختی از جیب مردم هم افزایش پیدا می‌کند.

چگونگی ارتقای کیفیت بیمه‌ها
حیدری بیان کرد: با اشاره به تصمیم سازمان بیمه سلامت اظهار کرد: اینکه یک بیمه، کل جامعه را زیر پوشش خود ببرد در ذات خود کار درستی است چرا که جمعیتی وجود دارد که از هیچ پوشش بیمه‌ای و خدمات سلامت برخوردار نبوده و دولت موظف است آن‌ها را بیمه کند، اما باید به دنبال ارتقاء کیفیت این خدمات باشیم؛ این جزء رسالت‌های سیاست‌گذاری حوزه سلامت دولت بوده است.وی ادامه داد: باید تعرفه‌های پزشکی را مناسب‎سازی کرده و به کنترل تقاضای القایی از سوی مصرف کننده و ارائه کننده خدمت پرداخت. همچنین نظام تامین مالی کافی را برای جامعیت بخشیدن به این حوزه اصلاح کرد. دولت باید اینگونه مسائل را اصلاح کرده تا انتظار داشته باشیم کیفیت خدمات بیمه ارتقاء پیدا کند.