دریافت لینک صفحه با کد QR
انریکه مورا دست پرُ به ایران می‌آید؟
کاهش امیدواری‌ها برای حصول یک توافق هستهای
قرن نو , 19 ارديبهشت 1401 ساعت 11:54
گروه سیاسی: دیپلمات‌‌‌های غربی هفته گذشته گفته بودند که اروپایی‌‌‌ها در تازه‌‌‌ترین تلاش خود برای عبور از بنبست مذاکرات وین و نجات توافق هستهای با ایران، پیشنهاد سفر دوباره انریکه مورا به تهران را با مقامهای ایرانی در میان گذاشته‌‌‌اند. بااین‌حال، جوزپ بورل گفته بود که ایران از پاسخ به این دعوت «بسیار اکراه دارد»؛ اما ایران روز گذشته ضمن موافقت با این سفر گفت که مورا روز سهشنبه به تهران سفر می‌کند.این سفر درحالی صورت می‌گیرد که قرار است بورل با ارائه پیشنهادهای منطقی و تأمین‌کننده خواسته‌های مشروع ایران، به دیدار مقامهای عالی کشور برود و بتواند نظر مقامات ایرانی را جلب کند.
نور نیوز، سایت نزدیک به شورای عالی امنیت ملی ایران نیز با تأیید این سفر اعلام کرد: اکنون مذاکرات وین به مرحله‌‌‌ای رسیده که نتیجه آن به اتخاذ تصمیم سیاسی از سوی آمریکا وابسته شده است؛ بنابراین مذاکره‌‌‌کنندگان ۴+۱ و ایران ضمن حفظ مستمر تماس‌‌‌ها، مذاکرات را برای دستیابی به توافق در موضوعات باقیمانده از طریق تبادل پیام دنبال می‌کنند.
گام مهم برای حل اختلافات در پرونده هستهای ایران
با توجه به نقش اتحادیه اروپا در زمینه مبادله دیدگاه‌‌‌های تهران و واشنگتن، سفر انریکه مورا به تهران می‌تواند گام جدیدی برای رایزنی‌‌‌های سازنده پیرامون موضوعات اندک ولی مهمِ باقیمانده تلقی شود. براساس اخبار منتشرشده، برنامه سفر مورا به تهران، سفری سه یا چهار روزه خواهد بود و قرار است وی با شماری از مسئولان کشور دیدار و گفت‌وگو کند.اشتفنی لیختن‌اشتاین، خبرنگار اتریشی در توئیتر خود درباره این سفر نوشت: ظاهراً آقای مورا روز سهشنبه وارد تهران می‌شود و تا روز جمعه با همتایان ایرانی مذاکره خواهد کرد. نشریه فایننشال تایمز نیز به نقل از بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، مدعی شد: اتحادیه اروپا آخرین تلاش خود برای نجات توافق هستهای و شکستن بنبست ناشی از خواسته تهران از واشنگتن برای حذف نام سپاه پاسداران از فهرست تروریستی را انجام می‌دهد.
پیشتر نیز در تاریخ شنبه ششم 6 فروردین ماه نیز انریکه مورا سفری به تهران داشت که ضمن رایزنی با علی باقری، مذاکره‌‌‌کننده ارشد کشورمان، دیدار کوتاهی نیز با امیرعبداللهیان داشت. باقری در دیدار با مورا ضمن یادآوری جدیت و عزم ایران برای نهایی کردن توافق در وین، تأکید کرد درصورتی‌که طرف آمریکایی از واقع‌‌‌گرایی برخوردار باشد می‌توان به توافق دست یافت. امیرعبداللهیان نیز در دیدار 7 فروردین با مورا تأکید کرده بود که طرف‌‌‌های دیگر به‌ویژه دولت آمریکا باید جهت حل‌وفصل موضوعات باقیمانده رویکردی واقع‌بینانه اتخاذ کنند.
شروط ایران برای توافق در مذاکرات وین
گزارش‌ها حاکی است که ایران سه شرط شامل خروج سپاه پاسداران از فهرست سازمان‌های تروریستی آمریکا، تعهد واشنگتن به عدم خروج دوباره از برجام و رفع همه تحریم‌های ایالات متحده را به‌‌‌عنوان شروط نهایی شدن توافق اعلام کرده است. دراین‌میان، موضوع خارج کردن لیست اشخاص حقیقی و حقوقی از لیست قرمز و تحریم‌های یک‌جانبه آمریکایی‌ها، یکی از موضوعات اصلی ایران در مذاکرات است.حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران در این‌باره گفته است: در موضوع سپاه پاسداران آن چیزی که مهم است اینکه باید جایگاه و نقش سپاه به عنوان نقش امنیتی و دفاعی ما مورد توجه قرار گیرد. دستیابی به توافق نهایی در وین فقط با رعایت کامل خطوط قرمز و بدیهیات حاصل می‌شود و جمهوری اسلامی ایران بر سر خطوط قرمز سازش نمی‌کند.
دولت سابق آمریکا، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را در فهرست «سازمان‌های تروریستی خارجی» (لیست FTO) قرار داد. این درحالی است که کارشناسان تأکید دارند: سپاه نیروی مسلح رسمی یک کشور عضو سازمان ملل متحد است و از تمام ویژگی‌های یک ارتش کنوانسیونل و متعارف برخوردار است؛ ازاین‌رو، ثبت سپاه در این فهرست نه‌تنها با معیارهای حقوقی مصرح در قوانین داخلی خود آمریکا سازگار نبود؛ بلکه باب کردن این بدعت در روابط بین‌الملل خطر «سیاسی شدن» و به‌تبع تضعیف نظام حقوقی حاکم بر نزاع‌های بین‌المللی را نیز به دنبال خواهد داشت.
راه‌حل میانه در مذاکرات احیای برجام
فایننشال تایمز در گزارشی به این نکته اشاره کرده است که بورل به دنبال پایان دادن به بنبست میان ایران و آمریکا است. گفته می‌شود بورل در حال بررسی این راه‌حل است که برچسب تروریستی از روی سپاه پاسداران برداشته شود؛ اما تحریم بخش‌‌‌های امنیتی و اقتصادی آن باقی بماند یا اینکه سپاه از فهرست تروریست‌‌‌ها خارج شود، اما نام نیروی قدس در این فهرست بماند.این سناریو با واکنش‌هایی هم در داخل ایران همراه شده است. براساس گزارش المانیتور، یک منبع نزدیک به سپاه گفت: «ترور سردار شهید قاسم سلیمانی براساس نامگذاری سپاه به عنوان سازمان تروریستی رخ داده و ماندن آنها و سپاه قدس در این لیست‌ها به معنای پذیرش حق آنها برای ترور فرماندهان ما چه حالا و چه بعداً خواهد بود».
لورا روزن، خبرنگار نشریه «پولیتیکو» نیز به نقل از یک منبع آگاه غربی خبر داد، ایران در ابتدای سال جاری، تمایل داشت تا شروط مطرح‌شده از سوی آمریکا، در قبال حذف سپاه پاسداران از فهرست «گروه‌های تروریستی» را بپذیرد؛ اما پس از اینکه مشخص شد تهران دراین‌زمینه باید به‌طور علنی تعهداتی را ارائه دهد، شروط واشینگتن را کاملاً رد کرد.
بحران اوکراین و نگاه اروپا
دراین‌میان نباید از نظر دور داشت که از دو ماه پیش تاکنون اتحادیه اروپا در کنار آمریکا برای مقابله با تهاجم روسیه به خاک اوکراین، به تحریم گسترده مسکو روی آورده و ازآنجاکه اروپا بسیار متکی نفت و گاز روسیه است اکنون به دنبال جایگزینی برای آن می‌‌‌گردد که ایران می‌تواند این جایگزین باشد.در حقیقت احیای توافق اتمی برجام و لغو تحریم‌های انرژی که آمریکا علیه ایران وضع کرده دست اروپا را برای خرید نفت و گاز از بازاری دیگر باز خواهد کرد. ازسوی‌دیگر، جنگ در اوکراین سبب شده تا نیاز به انرژی به‌شدت افزایش یابد, و این شرایط موجب شده تا حتی اگر برجام هم احیا نشود، تهران بتواند نفت خود را بفروشد و حتی با قطع همکاری سوئیفت و تحریم بانک مرکزی پول نفت را دریافت می‌کند.ازاین‌رو، به‌نظر می‌رسد که تهران بنا دارد تا حداکثر امتیاز را از طرف آمریکایی به‌دست آورد، در غیر این صورت امتیازات برجام دیگر چندان برای تهران ارزشمند نخواهد بود.
کاهش امیدواری‌ها برای حصول یک توافق هستهای
هرچند به گفته بلینکن برای آمریکا، وجود یک توافق بهتر از نبودِ آن است؛ اما اکنون به‌نظر می‌رسد امیدواری برای دستیابی به توافق در طرف آمریکایی نیز روبه‌کاهش است. دولت بایدن، برای خارج کردن سپاه پاسداران از فهرست سازمان‌های تروریستی شرط‌هایی تعیین کرده اما ایران تاکنون حاضر به پذیرش آنها نشده است. درهمین‌حال فشارهای داخلی بر دولت بایدن برای عدم حذف سپاه از فهرست تروریستی و تردید درباره دست یافتن به یک توافق و بازگشت آمریکا به برجام نیز افزایش یافته و حتی شماری از مقامهای آمریکایی به‌صراحت امکان شکست مذاکرات را منتفی نمی‌دانند.به یاد داشته باشیم بسیاری از مقامهای آمریکایی و سه کشور اروپایی طرف توافق در ماه‌های گذشته بارها هشدار داده‌اند که با توجه به پیشرفت برنامه‌های اتمی ایران به تعویق افتادن احیای برجام آن را بی‌معنا می‌کند.
انریکه مورا دست پر به ایران می‌آید؟
اکنون مذاکرات وین بیش از حد انتظار طولانی شده و آمریکا خود را برای شرایطی که مذاکرات احیای برجام به بنبست برسد و شکست بخورد آماده می‌کند.اما برخی تحلیلگران نیز براین‌باورند که بایدن هنوز هم به احیای برجام امیدوار است. ند پرایس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در یک کنفرانس خبری اعلام کرد ایالات متحده از «نقش سازنده» انریکه مورا در انتقال پیام‌ها میان واشنگتن و تهران پشتیبانی می‌کند.بدون تردید مورا پیشنهادهای ازسوی آمریکا را برای حل‌وفصل مسئله مطرح می‌کند؛ زیرا وضعیت موجود نمی‌تواند مدت زیادی ادامه پیدا کند.
کد مطلب: 335528