ركوردهای تازه دلار

اقباله هیئتی

در حالی كه نرخ دلار ركورد تازه‌ای را شكسته و بهای این ارز در بازار به 33 هزار تومان رسیده است،  بانك مركزی پس از نشستی كه با صرافان داشته است،‌ وعده داده كه عرضه ارز را تا جایی بالا ببرد كه تنش در بازار كاهش پیدا كند. وعده‌ای كه مشخص نیست تنها به عنوان سیگنالی به بازار بوده است یا قرار است واقعا بازارساز با افزایش عرضه،‌بازار را كنترل كند.
این در حالی است كه پپیش از این اعلام شده بود،‌  بانک مرکزی با هدف مدیریت بازار ارز، اختیارات ویژه‌ای را از سران سه قوه دریافت کرده است . شنیده‌ها حاكی از آن است كه در جلسه سران سه قوه اجازه استفاده نامحدود منابع ارزی برای بانک مرکزی صادر شده است و حالا در اولین اقدام بانک مرکزی میزبان صرافان است تا اقدامات و برنامه‌های جدید ارزی را با آنها در میان بگذارد و وعده افزایش عرضه ارز به بازار را می‌دهد. این در حالی است كه كارشناسان همواره عملكرد بانك مركزی را  در پول‌پاشی نقد كرده و با آن به دلایل فراوان مخالفت می كنند. هر چند كه این كار، میان‌بری است برای سرپوش گذاشتن بر زخم‌های عمیق اقتصادی اما تجربه نشان داده است، كنترل دستوری بازارها هیچ‌گاه در هیچ بازاری نه تنها در مدت طولانی  امكان‌پذیر است، بلكه حتی باعث بدتر شدن شرایط هم خواهد شد.
از سوی دیگر نیروی انتظامی هم خبر از دستگیری 16 اخلالگر بازار فردایی ارز و طلا را داده است، كه این نشان می‌دهد احتمالا قرار است برخوردهای امنیتی بیشتری را برای كنترل بازار در روزهای آینده شاهد باشیم. در این میان موضوعی كه مغفول مانده است،‌سود كلان دلالی در این بازار است كه علیرغم بگیر و ببندها آنقدر شیرین است كه هیچ‌گاه این بازار را خالی از دلال و واسطه نخواهیم دید. همین حالا و در سایه افزایش فاصله قیمت ارز در بازار آزاد و بهای ارز در صرافی‎های بانکی، سود کلانی در معاملات ارزی نهفته است و از این رو تلاش برای دستیابی به این رانت بالاست. افزایش نرخ‌ ارز باعث بالاتر رفتن نرخ ارز نیمایی و به تبع آن گرانی مضاعف کالاهای اساسی كه دیگر ارز ترجیحی به آنها تعلق نمی‌گیرد،‌ خواهد شد آن هم در شرایطی كه نرخ تورم همچنان صعودی است و گرانی افسارگسیخته به سفره های كوچك شده و خالی مردم هم رسیده است. ارز نیمایی که بعد از حذف ارز ترجیحی مبنای واردات کالاهای اساسی در نظر گرفته می‌شود، با هر تكانه ای كه در بازار آزاد شاهد باشیم، یك پله رشد خواهد كرد و این به معنای گرانی بیشتر كالاهای وارداتی است.
 در صورتی که روند افزایش نرخ ارز به همین ترتیب پیش برود و قیمت کالاهای اساسی نه در نتیجه واقعی‌سازی قیمت بلکه در نتیجه افزایش نرخ ارز دوباره رشد کند،‌به طور قطع شرایط بسیار دشواری پیش رو خواهد بود  و نظام پولی و بانکی کشور در معرض خطر جدی قرار خواهد گرفت.