توقف خط تولید واکسن‌های ایرانی کرونا

مصطفی قانعی، درباره زمان فرارسیدن تاریخ انقضای واکسن‌های کرونای دپو شده، به ایسنا گفت: «مجموعه‌ای از واکسن‌های ایرانی و خارجی را داریم که طبق قانون هر واکسنی که تولید شود، تاریخ انقضا هم روی آن درج می‌شود و اگر از نظر تاریخ انقضا مشکلی داشته باشد، اجازه ترخیص آن از انبارها صادر نمی‌شود.» این عضو کمیته واکسیناسیون کرونا درباره پیش‌بینی خود از شرایط کرونا طی ماه‌های آتی نیز گفت: «تصور می‌کنم تا شهریورماه مشکلی نخواهیم داشت، اما احتمال دارد با آغاز فصل پاییز و همزمان با شیوع آنفلوآنزا، کرونا هم روند افزایشی داشته باشد.» قانعی پیش از این نیز در اردیبهشت ماه از دپوی ۵۰ میلیون دوز واکسن تولید ایران در انبارها خبر داده و گفته بود که «چالش امروز ما کاهش مصرف واکسن است.» در همان زمان، محمدرضا منظم، از معاونت تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت هم گفت که تعداد واکسن‌های ایرانی از کل واکسن‌های تاییدشده در دنیا بیشتر شده است. این سخنان در حالی مطرح شده که در روزهای اخیر، میزان ابتلا به کرونا بار دیگر به صورت تصاعدی در ایران افزایش یافته است. وزارت بهداشت از افزایش «سه برابری» میزان مراجعه به بیمارستان‌های کشور به دلیل ابتلا به کرونا خبر داده و همزمان  دبیر کمیته اپیدمیولوژی کرونا هشدار داده است که احتمالاً به زودی دو سویه جدید کرونا در ایران غالب خواهد شد. مسعود یونسیان روز یکشنبه ۱۲ تیر در گفتگو با ایسنا، به افزایش شیوع کرونا در دیگر کشورها در اثر شیوع سویه‌های ای‌بی۴ و ای‌بی۵ اشاره کرد و گفت:« دور از انتظار نیست که این دو سویه کرونا به زودی در کشورمان غالب شود.»
جمهوری اسلامی ایران در شرایطی با تولید بیش از حد واکسن‌های ایرانی کرونا مواجه شده که در ماه‌های اول شیوع ویروس کووید – ۱۹ با ممنوعیت ورود واکسن خارجی سبب بیماری و مرگ بسیاری از شهروندان شد. پس از آن که درنهایت اغلب مردم با واکسن‌های وارداتی واکسینه شدند، وزارت بهداشت در حالی از محل بودجه عمومی پول واکسن‌های مازاد را به تولیدکنندگان داخلی می‌پردازد که برای آن‌ها در داخل و خارج از کشور تقاضایی وجود ندارد.
در راس واکسن‌های تولید داخل، واکسن برکت قرار داشت؛ واکسنی که ستاد برکت تولید کرد. محمد مخبر، رئیس وقت ستاد اجرایی، با آغاز تولید واکسن برکت برای رهبری نامه نوشت و از تبدیل ایران به قطب تولید واکسن در دنیا خبر داد؛ ادعایی که هرگز محقق نشد و ستاد اجرایی نتوانست به وعده خود برای تولید ۵۰ میلیون واکسن تا شهریور ۱۴۰۰ عمل کند و موج پنجم همه‌گیری کرونا جان بسیاری از مردم ایران را گرفت.
طبق آمارهای وزارت بهداشت، نزدیک به ۶۵ میلیون نفر از جمعیت ایران دوز اول واکسن کرونا را تزریق کردند اما فقط حدود ۵۷ میلیون نفر آنان دوز دوم را زدند. آمار افرادی که دوز سوم را تزریق کردند، از ۲۸ میلیون نفر هم کمتر است؛ یعنی بیش از ۳۷ میلیون نفر از افرادی که دوز اول را زده بودند، به تزریق دوز سوم تمایلی نداشتند. به گفته بسیاری از کارشناسان، تردید درباره کارایی واکسن‌های ایرانی و چینی، تمایل مردم ایران به تزریق دوز دوم و سوم را کاهش داده است. 
بر اساس تازه‌ترین گزارش وزارت بهداشت که روز شنبه یازدهم تیر ماه منتشر شد، مجموع بیماران کووید -۱۹ در ایران تاکنون به هفت میلیون و ۲۳۸ هزار و ۵۸۹ نفر رسیده است که از این میان ۱۴۱ هزار و ۳۹۰ نفر جان خود را از دست داده‌اند. تاخیر در واکسیناسیون شهروندان ایرانی و مرگ بسیاری از افراد به دلیل ابتلا به کرونا در شرایطی است که هفته گذشته (پنجم تیر) نتایج یک مطالعه در امپریال کالج لندن منتشر شد که نشان می‌داد نزدیک به ۲۰ میلیون زندگی با تزریق واکسن‌های کووید-۱۹ در طول سال اول شیوع بیماری کرونا نجات یافت. محققان این پژوهش تاکید کردند که اگر استفاده از واکسن‌ها در سطح بین‌المللی فراگیرتر می‌شد، ممکن بود که از مرگ و میر بیشتری جلوگیری شود. آنها با استفاده از داده‌های ۱۸۵ کشور تخمین زدند که استفاده از واکسن‌ از ۴.۲ میلیون مرگ ناشی از کووید-۱۹ در هند، ۱.۹ میلیون در ایالات متحده، یک میلیون در برزیل، ۶۳۱ هزار نفر در فرانسه و ۵۰۷ هزار نفر در بریتانیا جلوگیری کرد.