غذای شب چهارشنبه سوری در ایران قدیم

در گذشته های نه خیلی دور اما، بر اساس آنچه مادربزرگ ها نقل می کنند، غذای شب چهارشنبه سوری در مناطق شهری اغلب نوعی پلو بوده است. به گفته آنها، در قدیم «پلو» نوعی غذای گران محسوب می شد که در مواقع خاص پخته می شد. بنابراین، شب چهارشنبه سوری نیز برای شام، اغلب پلو یا نوعی پلو مانند کشمش پلو یا رشته پلو درست می کردند.مادر بزرگ ها می گویند، آنها که اعیان بودند، 7 جور پلو با ترکیب موا غذایی مختلف مانند؛ عدس، زیره، کشمش، خرما، رشته، سبزی و ... درست می کردند و فلسفه آن نیز قداست عدد 7 بود.
از میان همه اعداد، عدد هفت نزد ایرانیان از گذشته تا امروز عدد مقدسی است، زیرا بیشتر امور ایزدی و نیک به عدد 7 ربط پیدا می کنند، مانند هفت آسمان.

شاید از همین روست که تجلی عدد 7 را در برخی رسومات و باورهای ایرانیان می توان دید، مانند هفت خان رستم، هفت آتشکده کهن ایرانیان، هفت طبقه آرامگاه کورش بزرگ، هفت پیکر نظامی گنجوی، هفت سین و برگزاری مراسم هفتم برای درگذشتگان.

غذای شب چهارشنبه سوری در مناطق روستایی ایران قدیم
در مناطق روستایی اما، مردم با پختن غذاهای ساده تری که البته باز هم با غذای معمول سایر شب ها فرق داشت، به استقبال شب چهارشنبه سوری می رفتند.یکی از غذاهای معمول، غذایی بود که با سرخ کردن پیاز و سیر و اضافه کردن تخم مرغ درست می شد و نام خاصی داشت که مادربزرگ عزیز ما، نام آن را به یاد نمی آورد.
  آش رشته، مخصوص عصر روز چهارشنبه سوری بود، تا رشته امور در سال نو در دست باشد، کارها در سال جدید بر وفق مراد پیش رود و تلاش ها نتیجه بخش باشد.

آش ابودردا ویژه شب چهارشنبه سوری
آش ابودردا یکی از غذا‌های ویژه شب چهارشنبه سوری است. این آش به نیت شفای بیماران طبخ می شد. خانواده هایی که مریضی در خانه داشتند، معمولا این آش را می پختند و گاه همسایه ها نیز در پخت آن مشارکت کرده و دیگ بزرگی بار گذاشته می شد که همه به نیت شفای بیمارانشان در تهیه آن نقشی بر عهده می گرفتند و در نهایت برای هم زدن آش و بیان حاجت خود، دور دیگ جمع می شدند.پس از آماده شدن آش، ان را میان اهل محل توزیع می کردند.
  گفته می شود، «دردا» نام پزشکی در زمان پیامبر بوده، این کلمه ربطی به کلمه «درد» در فارسی ندارد. «درداء» در عربی یعنی کسی که دندان ندارد.

آجیل شب چهارشنبه سوری
به گفته مادربزرگ ها، آجیل از تنقلات مخصوص جشن ها بود. آجیل نشانه شادی و یمن و شگون بود. البته برای شب چهارشنبه سوری، آجیل شور نمی خوردند تا کامشان در سان نو شیرین باشد.آجیل شب چهارشنبه سوری، ترکیبی از مغزها، تخمه ها و میوهای خشک مانند انجیر و آلو بود. برخی از مردم به نیت عدد 7، آجیل این شب را نیز ترکیبی از 7 نوع مغز و میوه خشک انتخاب می کردند.به گفته مادربزرگ ها، آجیل و شکلات را معمولا درون یک سینی بزرگ می ریختند و روی کرسی می گذاشتند و اگر قاشق زنی نیز درب خانه را می زد، ظرف او را نیز با همان آجیل سر کرسی پر می کردند.
  جالب است بدانید، در جشن هالووین که کشورهای مسیحی پیش از جشن سال نو برگزار می کنند نیز، مراسمی مانند قاشق زنی ما برگزار می شود.این سنت که «شکلات یا شیطنت» (trick-or-treat) نامیده می شود یک رسم سنتی هالووینی برای کودکان و بزرگسالان است که شب 31 اکتبر (شب 10 آبان) برگزار می شود و کودکان برای جمع‌آوری آب نبات و آجیل به درب خانه ها می‌روند.