تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۲/۱۴ ساعت ۲۲:۲۶
کد مطلب : ۵۲۸۵۲۴
تلویزیون‌های افغانستان در مسیر خاموش شدن
گروه بین الملل: بنا به گفته منابعی در رسانه‌های داخلی افغانستان، حکومت طالبان در تازه‌ترین دستورش به تلویزیون‌های خصوصی، بار دیگر تهیه و پخش برنامه‌های سیاسی را ممنوع کرده است.
پیش از این هم برنامه‌های عمدتا سیاسی و اقتصادی در تلویزیون‌های افغانستان ممنوع شده بود، اما پس از مدتی اجازه اجرای این برنامه‌ها، با تمرکز بر مسائل خارجی داده شد.
طالبان از زمان بازگشتش به قدرت، از چند مجرا تلاش کرده است تا بر رسانه‌ها فشار و محدودیت وضع کند. یکی از این مجاری، قانون امر به معروف و نهی از منکر است که حضور و فعالیت زنان را محدود می‌کند و فراتر از آن، تصویر موجودات زنده نباید پوشش داده شود.
در بند سوم ماده ۱۳ قانون امر به معروف طالبان صدای زن به صورت کل عورت خوانده شده است. در بند سوم ماده ۱۷ هم که به مواردی که رسانه‌ها باید از آن اطاعت کنند تاکید شده، چنین آمده است: «نشر مطالبی که عکس‌های ذی‌روح (جاندار) در آن نباشد.»
حکومت طالبان تا کنون در ۱۷ ولایت از ۳۴ ولایت افغانستان نشر تصاویر موجودات زنده را ممنوع کرده است. تازه‌ترین ولایت‌ها فاریاب و دایکندی بودند. محدودیت بر رسانه‌ها تا کنون کم نبوده، اما این جدی‌ترین آسیب، به خصوص به تلویزیون‌هاست.
احمد قریشی، رئیس مرکز خبرنگاران افغانستان که در بروکسل مستقر است، می‌گوید حکومت طالبان در چهار سال گذشتته ۲۲ فرمان مکتوب و شفاهی به منظور محدودکردن فعالیت رسانه‌ها صادر کرده است.
در گروه واتساپی که وزارت اطلاعات و فرهنگ طالبان برای هماهنگی با خبرنگاران ایجاد کرده، هم هر از گاهی ادبیات اعمال فشار به صورت مستقیم و غیرمستقیم دیده می‌شود. چهارماه پیش و زمانی که خلیل‌الرحمن حقانی، وزیر مهاجرین طالبان در یک حمله کشته شد، سخنگوی وزارت اطلاعات و فرهنگ به رسانه‌ها دستور داد که در مورد کشته شدن او، غیر از شهید هیچ کلمه دیگری به کار نبرند.
چند روز پیش نیز به‌گونه‌ای دستوری، نام چند رسانه را در گروه واتساپی برجسته کرد، چرا که در پوشش یکی از برنامه‌های این وزارتخانه حضور نداشتند.
حکومت طالبان اخیرا تلویزیون «راه فردا» را بستند. وزارت اطلاعات و فرهنگ طالبان گفت که فعالیت این شبکه را به دلیل نپرداختن حقوق کارمندانش تعطیل کردند.
احمد قریشی، رئیس مرکز خبرنگاران افغانستان، به این باور است که چون صاحب امتیاز راه فردا محمد محقق، از رهبران سیاسی افغانستان است، ممکن است این تصمیم طالبان دلایل سیاسی داشته باشد.
او گفت:«قبلا تلویزیون‌های نور و بریا که مربوط به جزب جمعیت اسلامی و حزب اسلامی بود، بسته شدند. احیانا یک چنین دیدی در باره راه فردا هم وجود دارد.»
منابع می‌گویند فشارهای طالبان سبب شده که مسئولان تلویزیون‌ها با احتیاط بیش از حد با خبرها برخورد کنند.
برخی از برنامه‌ها را هم به رسانه‌ها پیشنهاد می‌کردند و می‌خواستند مضامین از قبل با وزارت اطلاعات و فرهنگ در میان گذاشته شود. یا این که به رسانه‌ها گفته شده به هبت‌الله آخوندزاده، رهبر طالبان، «امیرالمومنین» خوانده شود.
فرمایشی‌شدن برنامه‌ها سبب شده که مخاطبان اعتمادشان به تلویزیون‌های افغانستان را از دست بدهند.
رئیس مرکز خبرنگاران افغانستان گفت به دلیلی که مخاطبان دیگر محتوای مورد نیازشان را از تلویزیون‌ها نمی‌بینند، بیشتر به شبکه‌های اجتماعی اتکا می‌کنند. در ضمن، تلویزیون‌های خصوصی با مشکل اقتصادی دست و پنجه نرم می‌کنند و تعداد زیادی از کارمندان‌شان را به همین دلیل از دست داده‌اند.
یک باور این است که هرجایی نفوذ وزارت امر به معروف و افراد نزدیک به رهبر طالبان بیشتر بوده، رسانه‌ها هم آسیب‌پذیرتر بوده‌اند و این که افراد زیادی در میان طالبان هستند که با نشر تصویر موجودات زنده مشکلی ندارند. قندهار، مقر رهبر طالبان از اولین ولایت‌هایی بود که ممنوعیت پخش تصویر زنده‌جان در تلویزیون‌های آن اعمال شد.
افراد و نهادهای رسمی طالبان در این رابطه تا کنون رفتار متفاوتی داشته‌اند. به طور مثال، برخی از مقام‌های ارشد، وزارت‌خانه‌ها و دفاتر ولایاتی که پخش تصاویر جانداران در آن منع شده، هم عکس و ویدیوهایی منتشر می‌کنند.
قریشی گفت:« بی‌توجهی به دستورالعمل‌ها در کابل و در سطح مقام‌ها وجود دارد. در عمل هم دیده می‌شود که دوگانگی حتی در ولایات وجود دارد.»
با همه این‌ها، همان طور که وزارت امر به معروف طالبان قدم به قدم پیش رفته، این نگرانی وجود دارد که محدودیت نشر جانداران در سرتاسر افغانستان، از جمله کابل را هم در بر بگیرد و این به معنای تعطیل شبکه‌های تلویزیونی است.مرکز خبرنگاران افغانستان می‌گوید وزارت امر به معروف نه تنها در امور رسانه‌ها مستقیم دخالت می‌کند، بلکه در بستن و تنبیه و تهدید و بازداشت خبرنگاران هم نقش دارد.
سازمان گزارشگران بدون مرز در گزارش تازه‌اش گفته که افغانستان از نظر آزادی بیان در میان ۱۸۰ کشور، در جایگاه ۱۷۵ قرار دارد. به گفته این سازمان، ۴۳ درصد از رسانه‌های افغانستان از زمان بازگشت طالبان به قدرت از بین رفته‌اند. همچنین، ۱۲ هزار خبرنگار کارشان را از دست داده‌اند.
در همین حال، مرکز خبرنگاران در اعلامیه‌ای می‌گوید که از ماه مه ۲۰۲۴ به این سو، ۲۱۵ رویداد نقض آزادی رسانه‌ها را ثبت کرده که شامل ۱۷۵ تهدید مستقیم و غیر مستقیم و ۴۰ مورد بازداشت خبرنگاران است.این آمار افزایش ۵۸ درصدی نقض آزادی بیان را در یک سال اخیر در همین مدت نشان می‌دهد. از بین خبرنگاران بازداشت‌شده هم، ۱۰ نفرشان هنوز در زندان هستند.
در این مدت، ۹ رادیو به طور موقت تعطیل شده و ۲۵ تلویزیون به رادیو تغییر ماهیت داده است.
پیش از این هم برنامه‌های عمدتا سیاسی و اقتصادی در تلویزیون‌های افغانستان ممنوع شده بود، اما پس از مدتی اجازه اجرای این برنامه‌ها، با تمرکز بر مسائل خارجی داده شد.
طالبان از زمان بازگشتش به قدرت، از چند مجرا تلاش کرده است تا بر رسانه‌ها فشار و محدودیت وضع کند. یکی از این مجاری، قانون امر به معروف و نهی از منکر است که حضور و فعالیت زنان را محدود می‌کند و فراتر از آن، تصویر موجودات زنده نباید پوشش داده شود.
در بند سوم ماده ۱۳ قانون امر به معروف طالبان صدای زن به صورت کل عورت خوانده شده است. در بند سوم ماده ۱۷ هم که به مواردی که رسانه‌ها باید از آن اطاعت کنند تاکید شده، چنین آمده است: «نشر مطالبی که عکس‌های ذی‌روح (جاندار) در آن نباشد.»
حکومت طالبان تا کنون در ۱۷ ولایت از ۳۴ ولایت افغانستان نشر تصاویر موجودات زنده را ممنوع کرده است. تازه‌ترین ولایت‌ها فاریاب و دایکندی بودند. محدودیت بر رسانه‌ها تا کنون کم نبوده، اما این جدی‌ترین آسیب، به خصوص به تلویزیون‌هاست.
احمد قریشی، رئیس مرکز خبرنگاران افغانستان که در بروکسل مستقر است، می‌گوید حکومت طالبان در چهار سال گذشتته ۲۲ فرمان مکتوب و شفاهی به منظور محدودکردن فعالیت رسانه‌ها صادر کرده است.
در گروه واتساپی که وزارت اطلاعات و فرهنگ طالبان برای هماهنگی با خبرنگاران ایجاد کرده، هم هر از گاهی ادبیات اعمال فشار به صورت مستقیم و غیرمستقیم دیده می‌شود. چهارماه پیش و زمانی که خلیل‌الرحمن حقانی، وزیر مهاجرین طالبان در یک حمله کشته شد، سخنگوی وزارت اطلاعات و فرهنگ به رسانه‌ها دستور داد که در مورد کشته شدن او، غیر از شهید هیچ کلمه دیگری به کار نبرند.
چند روز پیش نیز به‌گونه‌ای دستوری، نام چند رسانه را در گروه واتساپی برجسته کرد، چرا که در پوشش یکی از برنامه‌های این وزارتخانه حضور نداشتند.
حکومت طالبان اخیرا تلویزیون «راه فردا» را بستند. وزارت اطلاعات و فرهنگ طالبان گفت که فعالیت این شبکه را به دلیل نپرداختن حقوق کارمندانش تعطیل کردند.
احمد قریشی، رئیس مرکز خبرنگاران افغانستان، به این باور است که چون صاحب امتیاز راه فردا محمد محقق، از رهبران سیاسی افغانستان است، ممکن است این تصمیم طالبان دلایل سیاسی داشته باشد.
او گفت:«قبلا تلویزیون‌های نور و بریا که مربوط به جزب جمعیت اسلامی و حزب اسلامی بود، بسته شدند. احیانا یک چنین دیدی در باره راه فردا هم وجود دارد.»
منابع می‌گویند فشارهای طالبان سبب شده که مسئولان تلویزیون‌ها با احتیاط بیش از حد با خبرها برخورد کنند.
برخی از برنامه‌ها را هم به رسانه‌ها پیشنهاد می‌کردند و می‌خواستند مضامین از قبل با وزارت اطلاعات و فرهنگ در میان گذاشته شود. یا این که به رسانه‌ها گفته شده به هبت‌الله آخوندزاده، رهبر طالبان، «امیرالمومنین» خوانده شود.
فرمایشی‌شدن برنامه‌ها سبب شده که مخاطبان اعتمادشان به تلویزیون‌های افغانستان را از دست بدهند.
رئیس مرکز خبرنگاران افغانستان گفت به دلیلی که مخاطبان دیگر محتوای مورد نیازشان را از تلویزیون‌ها نمی‌بینند، بیشتر به شبکه‌های اجتماعی اتکا می‌کنند. در ضمن، تلویزیون‌های خصوصی با مشکل اقتصادی دست و پنجه نرم می‌کنند و تعداد زیادی از کارمندان‌شان را به همین دلیل از دست داده‌اند.
یک باور این است که هرجایی نفوذ وزارت امر به معروف و افراد نزدیک به رهبر طالبان بیشتر بوده، رسانه‌ها هم آسیب‌پذیرتر بوده‌اند و این که افراد زیادی در میان طالبان هستند که با نشر تصویر موجودات زنده مشکلی ندارند. قندهار، مقر رهبر طالبان از اولین ولایت‌هایی بود که ممنوعیت پخش تصویر زنده‌جان در تلویزیون‌های آن اعمال شد.
افراد و نهادهای رسمی طالبان در این رابطه تا کنون رفتار متفاوتی داشته‌اند. به طور مثال، برخی از مقام‌های ارشد، وزارت‌خانه‌ها و دفاتر ولایاتی که پخش تصاویر جانداران در آن منع شده، هم عکس و ویدیوهایی منتشر می‌کنند.
قریشی گفت:« بی‌توجهی به دستورالعمل‌ها در کابل و در سطح مقام‌ها وجود دارد. در عمل هم دیده می‌شود که دوگانگی حتی در ولایات وجود دارد.»
با همه این‌ها، همان طور که وزارت امر به معروف طالبان قدم به قدم پیش رفته، این نگرانی وجود دارد که محدودیت نشر جانداران در سرتاسر افغانستان، از جمله کابل را هم در بر بگیرد و این به معنای تعطیل شبکه‌های تلویزیونی است.مرکز خبرنگاران افغانستان می‌گوید وزارت امر به معروف نه تنها در امور رسانه‌ها مستقیم دخالت می‌کند، بلکه در بستن و تنبیه و تهدید و بازداشت خبرنگاران هم نقش دارد.
سازمان گزارشگران بدون مرز در گزارش تازه‌اش گفته که افغانستان از نظر آزادی بیان در میان ۱۸۰ کشور، در جایگاه ۱۷۵ قرار دارد. به گفته این سازمان، ۴۳ درصد از رسانه‌های افغانستان از زمان بازگشت طالبان به قدرت از بین رفته‌اند. همچنین، ۱۲ هزار خبرنگار کارشان را از دست داده‌اند.
در همین حال، مرکز خبرنگاران در اعلامیه‌ای می‌گوید که از ماه مه ۲۰۲۴ به این سو، ۲۱۵ رویداد نقض آزادی رسانه‌ها را ثبت کرده که شامل ۱۷۵ تهدید مستقیم و غیر مستقیم و ۴۰ مورد بازداشت خبرنگاران است.این آمار افزایش ۵۸ درصدی نقض آزادی بیان را در یک سال اخیر در همین مدت نشان می‌دهد. از بین خبرنگاران بازداشت‌شده هم، ۱۰ نفرشان هنوز در زندان هستند.
در این مدت، ۹ رادیو به طور موقت تعطیل شده و ۲۵ تلویزیون به رادیو تغییر ماهیت داده است.
پربيننده ترين مطالب و خبرها
پربحث ترين مطالب و خبرها
