تاریخ انتشار : ۱۴۰۴/۰۳/۲۰ ساعت ۱۵:۲۹
کد مطلب : ۵۳۳۹۲۴
راز عمر بالای سازههای قدیمی: چرا برخی بناها هزاران سال پا برجا میمانند؟
گروه کسب و کار: وقتی به بناهای باستانی مانند اهرام مصر، دیوار بزرگ چین یا پانتئون روم نگاه میکنیم حسی از شگفتی و تحسین در ما برانگیخته میشود. چگونه ممکن است سازههایی که هزاران سال پیش ساخته شدهاند هنوز پابرجا باشند در حالی که بسیاری از ساختمانهای مدرن پس از چند دهه نشانههای فرسودگی نشان میدهند؟ راز این طول عمر چیست؟
عمر بالای سازه های قدیمی
در این مقاله به بررسی عوامل کلیدیای میپردازیم که به سازههای باستانی اجازه دادهاند در برابر آزمون زمان مقاومت کنند.
بتن رومی شاهکار مهندسی باستان
یکی از برجستهترین نمونههای دوام در معماری باستانی بتن رومی است و این ماده که در بناهایی مانند پانتئون و کلوزئوم به کار رفته بیش از ۲۰۰۰ سال دوام آورده است در حالی که بتن مدرن معمولاً بین ۵۰ تا ۱۰۰ سال عمر میکند. تحقیقات اخیر نشان داده که راز این دوام در وجود کلسیمهای آهکی نهفته است و این کلسیمها به بتن اجازه میدهند تا شکافهای ایجادشده در طول زمان را به طور خودکار ترمیم کند ویژگیای که در بتن مدرن وجود ندارد.
رومیها همچنین از خاکستر آتشفشانی در ترکیب بتن خود استفاده میکردند که به آن خاصیت واکنشپذیری طبیعی میداد زیرا این ماده در تماس با آب دریا یا باران شکافها را پر میکرد و ساختار را تقویت میکرد و این مهندسی دقیق همراه با انتخاب مواد باکیفیت به سازههای رومی امکان داده تا در برابر زلزله، فرسایش و سایر عوامل طبیعی مقاومت کنند.
نکته: در زمان حال انتخاب مصالح بتنی مناسب مانند تیرچههای استاندارد نیز اهمیت ویژهای دارد که اطلاع از قیمت تیرچه بتنی و کیفیت آن میتواند به تصمیمگیری بهتر در پروژههای ساختمانی مدرن کمک کند بهویژه برای کسانی که به دنبال ترکیب کیفیت و صرفهجویی اقتصادی هستند.
موقعیت جغرافیایی و سپری در برابر تخریب
موقعیت جغرافیایی بسیاری از سازههای باستانی نقش مهمی در حفظ آنها داشته است و بناهایی که در مناطق دورافتاده یا صعبالعبور ساخته شدهاند از مداخلات انسانی و بلایای طبیعی در امان ماندهاند. برای مثال شهر باستانی پترا در اردن که در صخرههای قرمز حکاکی شده برای قرنها از دید پنهان بود و این امر آن را از تخریب حفظ کرد. به همین ترتیب انبار بذر جهانی در سوالبارد که برای دوام ۱۰۰۰ ساله طراحی شده از موقعیت قطبی و دورافتاده خود بهره میبرد جایی که فعالیت انسانی بسیار کم ست.
علاوه بر این سازههای زیرزمینی یا غارها نیز به دلیل محافظت در برابر عوامل محیطی مانند باد، باران و تغییرات دمایی دوام بیشتری دارند که قبرهای لوکسور در مصر و نقاشیهای غار لاسکو در فرانسه نمونههایی از این نوع حفظ طبیعی هستند که هزاران سال پابرجا ماندهاند.
نگهداری و بازسازی
یکی از عوامل کلیدی در طول عمر برخی سازهها نگهداری و بازسازی منظم است به طور مثال در ژاپن معبد کبرای یسه هر ۲۰ سال یکبار با استفاده از روشهای سنتی بازسازی میشود و این رسم که از قرن هفتم میلادی آغاز شده نه تنها ساختمان را در شرایط عالی نگه میدارد بلکه دانش و مهارتهای ساختمانی را نیز به نسلهای بعدی منتقل میکند. این رویکرد تضمین میکند که سازه همیشه نو و مقاوم باقی بماند حتی اگر از موادی مانند چوب و کاه استفاده شده باشد که به طور طبیعی عمر کوتاهی دارند.
این سنت بازسازی در بسیاری از فرهنگهای دیگر نیز دیده میشود اما به ندرت در معماری مدرن به کار گرفته میشود جایی که ساختمانها اغلب پس از پایان عمر مفیدشان رها میشوند.
مصالح بادوام
انتخاب مصالح مناسب یکی دیگر از دلایل اصلی طول عمر سازههای باستانی است چون معماران باستانی اغلب از مصالح محلی استفاده میکردند که نه تنها در دسترس بودند بلکه با شرایط محیطی منطقه نیز سازگار بودند. به طور مثال در مصر سنگ آهک و گرانیت که در برابر فرسایش بسیار مقاوم هستند برای ساخت اهرام و معابد به کار رفتند همچنین در تمدن مایا استفاده از عصاره درختان چوکوم و جیوته در گچ آهکی به پلاستر خاصیت مقاومت در برابر آسیبهای فیزیکی و شیمیایی داد.
در مقابل معماری مدرن گاهی اوقات به دلیل اولویت دادن به هزینههای پایینتر از مصالحی استفاده میکند که دوام کمتری دارند مانند بتن با کیفیت پایین یا چوبهای فرآوریشده که در برابر رطوبت آسیبپذیرند.
نکته: در معماری مدرن گاهی برای کاهش هزینهها از مصالحی استفاده میشود که دوام کمتری دارند مثل بتن ضعیف که در برابر رطوبت حساساند که در این شرایط آگاهی از قیمت تیرچه فلزی باکیفیت میتواند به تصمیمگیری بهتر کمک کند بهویژه برای پروژههایی که دوام و استحکام در آنها اهمیت زیادی دارد.
ارزش فرهنگی انگیزه ای برای حفظ
ارزش فرهنگی و مذهبی یک سازه اغلب انگیزهای قوی برای نگهداری و حفاظت از آن فراهم میکند و بناهایی مانند تاج محل در هند که به عنوان نماد عشق ساخته شده یا کعبه در مکه که اهمیت مذهبی عمیقی دارد به دلیل جایگاه ویژهشان در فرهنگ و تاریخ با دقت حفظ شدهاند.
این ارزش فرهنگی نه تنها به نگهداری مداوم منجر میشود بلکه از تخریب عمدی یا بی توجهی نیز جلوگیری میکند.
گم شدن، زیرزمین بودن و حجم عظیم
برخی سازهها به دلیل گم شدن و سپس کشف مجدد از تخریب در امان ماندهاند به طور مثال معابد مایا که برای قرنها زیر پوشش جنگلهای انبوه پنهان بودند نمونهای از این نوع حفظ هستند و وقتی این بناها کشف شدند تقریباً دستنخورده بودند زیرا از دسترس انسانها و عناصر طبیعی دور بودند.
سازههای زیرزمینی نیز به دلیل محافظت در برابر عوامل محیطی دوام بیشتری دارند مثل نقاشیهای غار لاسکو و قبرهای لوکسور که به دلیل قرار گرفتن در محیطهای بسته هزاران سال حفظ شدهاند.
از طرفی حجم و عظمت برخی سازهها مانند دیوار بزرگ چین یا اهرام گیزا آنها را در برابر تخریب مقاوم کرده است زیرا این بناها به دلیل اندازه و اهمیت تاریخیشان کمتر در معرض بیتوجهی یا تخریب قرار میگیرند.
درسهایی برای معماری مدرن
معماری باستانی درسهای ارزشمندی برای دنیای مدرن دارد و استفاده از مصالح بادوام، توجه به شرایط محیطی و ارزشگذاری بر نگهداری منظم میتواند به ساخت بناهایی منجر شود که نه تنها برای امروز بلکه برای نسلهای آینده نیز پابرجا بمانند.
برای مثال تحقیقات اخیر در حال توسعه بتنهای خودترمیم هستند که از بتن رومی الهام گرفتهاند نشانهای از اینکه علم مدرن در حال بازگشت به حکمت باستانی است.
در پایان طول عمر سازههای باستانی نتیجه ترکیبی از مهندسی هوشمندانه، انتخاب دقیق مصالح، موقعیتهای استراتژیک و ارزش فرهنگی است.
این بناها نه تنها شاهکارهای معماری هستند بلکه یادآور این هستند که با برنامهریزی و مراقبت میتوانیم آیندهای پایدارتر بسازیم!
منبع: تیرچه سازی اطلس
بتن رومی شاهکار مهندسی باستان
یکی از برجستهترین نمونههای دوام در معماری باستانی بتن رومی است و این ماده که در بناهایی مانند پانتئون و کلوزئوم به کار رفته بیش از ۲۰۰۰ سال دوام آورده است در حالی که بتن مدرن معمولاً بین ۵۰ تا ۱۰۰ سال عمر میکند. تحقیقات اخیر نشان داده که راز این دوام در وجود کلسیمهای آهکی نهفته است و این کلسیمها به بتن اجازه میدهند تا شکافهای ایجادشده در طول زمان را به طور خودکار ترمیم کند ویژگیای که در بتن مدرن وجود ندارد.
رومیها همچنین از خاکستر آتشفشانی در ترکیب بتن خود استفاده میکردند که به آن خاصیت واکنشپذیری طبیعی میداد زیرا این ماده در تماس با آب دریا یا باران شکافها را پر میکرد و ساختار را تقویت میکرد و این مهندسی دقیق همراه با انتخاب مواد باکیفیت به سازههای رومی امکان داده تا در برابر زلزله، فرسایش و سایر عوامل طبیعی مقاومت کنند.
نکته: در زمان حال انتخاب مصالح بتنی مناسب مانند تیرچههای استاندارد نیز اهمیت ویژهای دارد که اطلاع از قیمت تیرچه بتنی و کیفیت آن میتواند به تصمیمگیری بهتر در پروژههای ساختمانی مدرن کمک کند بهویژه برای کسانی که به دنبال ترکیب کیفیت و صرفهجویی اقتصادی هستند.
موقعیت جغرافیایی و سپری در برابر تخریب
موقعیت جغرافیایی بسیاری از سازههای باستانی نقش مهمی در حفظ آنها داشته است و بناهایی که در مناطق دورافتاده یا صعبالعبور ساخته شدهاند از مداخلات انسانی و بلایای طبیعی در امان ماندهاند. برای مثال شهر باستانی پترا در اردن که در صخرههای قرمز حکاکی شده برای قرنها از دید پنهان بود و این امر آن را از تخریب حفظ کرد. به همین ترتیب انبار بذر جهانی در سوالبارد که برای دوام ۱۰۰۰ ساله طراحی شده از موقعیت قطبی و دورافتاده خود بهره میبرد جایی که فعالیت انسانی بسیار کم ست.
علاوه بر این سازههای زیرزمینی یا غارها نیز به دلیل محافظت در برابر عوامل محیطی مانند باد، باران و تغییرات دمایی دوام بیشتری دارند که قبرهای لوکسور در مصر و نقاشیهای غار لاسکو در فرانسه نمونههایی از این نوع حفظ طبیعی هستند که هزاران سال پابرجا ماندهاند.
نگهداری و بازسازی
یکی از عوامل کلیدی در طول عمر برخی سازهها نگهداری و بازسازی منظم است به طور مثال در ژاپن معبد کبرای یسه هر ۲۰ سال یکبار با استفاده از روشهای سنتی بازسازی میشود و این رسم که از قرن هفتم میلادی آغاز شده نه تنها ساختمان را در شرایط عالی نگه میدارد بلکه دانش و مهارتهای ساختمانی را نیز به نسلهای بعدی منتقل میکند. این رویکرد تضمین میکند که سازه همیشه نو و مقاوم باقی بماند حتی اگر از موادی مانند چوب و کاه استفاده شده باشد که به طور طبیعی عمر کوتاهی دارند.
این سنت بازسازی در بسیاری از فرهنگهای دیگر نیز دیده میشود اما به ندرت در معماری مدرن به کار گرفته میشود جایی که ساختمانها اغلب پس از پایان عمر مفیدشان رها میشوند.
مصالح بادوام
انتخاب مصالح مناسب یکی دیگر از دلایل اصلی طول عمر سازههای باستانی است چون معماران باستانی اغلب از مصالح محلی استفاده میکردند که نه تنها در دسترس بودند بلکه با شرایط محیطی منطقه نیز سازگار بودند. به طور مثال در مصر سنگ آهک و گرانیت که در برابر فرسایش بسیار مقاوم هستند برای ساخت اهرام و معابد به کار رفتند همچنین در تمدن مایا استفاده از عصاره درختان چوکوم و جیوته در گچ آهکی به پلاستر خاصیت مقاومت در برابر آسیبهای فیزیکی و شیمیایی داد.
در مقابل معماری مدرن گاهی اوقات به دلیل اولویت دادن به هزینههای پایینتر از مصالحی استفاده میکند که دوام کمتری دارند مانند بتن با کیفیت پایین یا چوبهای فرآوریشده که در برابر رطوبت آسیبپذیرند.
نکته: در معماری مدرن گاهی برای کاهش هزینهها از مصالحی استفاده میشود که دوام کمتری دارند مثل بتن ضعیف که در برابر رطوبت حساساند که در این شرایط آگاهی از قیمت تیرچه فلزی باکیفیت میتواند به تصمیمگیری بهتر کمک کند بهویژه برای پروژههایی که دوام و استحکام در آنها اهمیت زیادی دارد.
ارزش فرهنگی انگیزه ای برای حفظ
ارزش فرهنگی و مذهبی یک سازه اغلب انگیزهای قوی برای نگهداری و حفاظت از آن فراهم میکند و بناهایی مانند تاج محل در هند که به عنوان نماد عشق ساخته شده یا کعبه در مکه که اهمیت مذهبی عمیقی دارد به دلیل جایگاه ویژهشان در فرهنگ و تاریخ با دقت حفظ شدهاند.
این ارزش فرهنگی نه تنها به نگهداری مداوم منجر میشود بلکه از تخریب عمدی یا بی توجهی نیز جلوگیری میکند.
گم شدن، زیرزمین بودن و حجم عظیم
برخی سازهها به دلیل گم شدن و سپس کشف مجدد از تخریب در امان ماندهاند به طور مثال معابد مایا که برای قرنها زیر پوشش جنگلهای انبوه پنهان بودند نمونهای از این نوع حفظ هستند و وقتی این بناها کشف شدند تقریباً دستنخورده بودند زیرا از دسترس انسانها و عناصر طبیعی دور بودند.
سازههای زیرزمینی نیز به دلیل محافظت در برابر عوامل محیطی دوام بیشتری دارند مثل نقاشیهای غار لاسکو و قبرهای لوکسور که به دلیل قرار گرفتن در محیطهای بسته هزاران سال حفظ شدهاند.
از طرفی حجم و عظمت برخی سازهها مانند دیوار بزرگ چین یا اهرام گیزا آنها را در برابر تخریب مقاوم کرده است زیرا این بناها به دلیل اندازه و اهمیت تاریخیشان کمتر در معرض بیتوجهی یا تخریب قرار میگیرند.
درسهایی برای معماری مدرن
معماری باستانی درسهای ارزشمندی برای دنیای مدرن دارد و استفاده از مصالح بادوام، توجه به شرایط محیطی و ارزشگذاری بر نگهداری منظم میتواند به ساخت بناهایی منجر شود که نه تنها برای امروز بلکه برای نسلهای آینده نیز پابرجا بمانند.
برای مثال تحقیقات اخیر در حال توسعه بتنهای خودترمیم هستند که از بتن رومی الهام گرفتهاند نشانهای از اینکه علم مدرن در حال بازگشت به حکمت باستانی است.
در پایان طول عمر سازههای باستانی نتیجه ترکیبی از مهندسی هوشمندانه، انتخاب دقیق مصالح، موقعیتهای استراتژیک و ارزش فرهنگی است.
این بناها نه تنها شاهکارهای معماری هستند بلکه یادآور این هستند که با برنامهریزی و مراقبت میتوانیم آیندهای پایدارتر بسازیم!
منبع: تیرچه سازی اطلس
پربيننده ترين مطالب و خبرها
پربحث ترين مطالب و خبرها
