گروه بین الملل: دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا بارها تهدید کرده که در چارچوب سیاست موسوم به «اولویت اول با آمریکا است»، نیروهای نظامی کشورش را از اروپا خارج خواهد کرد.
چنین اقدامی پیامدهای راهبردی بزرگی خواهد داشت و احتمالا با مخالفتهای گسترده داخلی روبهرو میشود. هنوز مشخص نیست که آیا ترامپ حاضر است بهای سیاسی این تصمیم را بپردازد یا نه.
به هر حال تاریخ ممکن است تکرار شود، اما لزوما با همان اثر و واکنش نخواهد بود.
وقتی که لئون پانهتا، وزیر دفاع وقت آمریکا در سال ۲۰۱۲ اعلام کرد که دو تیپ رزمی معادل حدود ۸ هزار نیروی نظامی، برای کاهش هزینههای دفاعی از اروپا خارج خواهند شد، دولتهای اروپای غربی واکنش خاصی نشان ندادند و با بیتفاوتی از کنار آن گذشتند.
اما وقتی دونالد ترامپ، رئیسجمهوری آمریکا امسال از احتمال خارج کردن نیروهای آمریکایی از اروپا سخن گفت، این اظهارات موجی از نگرانی پنهانناپذیر را در پایتختهای اروپایی به راه انداخت.
تفاوت اینجاست که پانهتا در آن زمان تأکید کرده بود تعهدات امنیتی آمریکا نسبت به اروپا و ناتو «تزلزلناپذیر» باقی میماند. حال آنکه ترامپ تهدید کرده که از آندسته از اعضای ناتو که بودجه کافی برای أمور دفاعی اختصاص نمیدهند، حمایت نخواهد کرد.
همچنین، به گزارش مجله آتلانتیک، معاون رئیسجمهور و وزیر دفاع دولت ترامپ اوایل امسال در یک چت گروهی جنجالی، حرفهای تحقیرآمیزی درباره متحدان اروپایی زدند. به طوریکه پیت هگست، وزیر دفاع آمریکا، حتی از «نفرتش نسبت به مفتسواری اروپاییها» صحبت کرده بود.
در آستانه نشست ناتو که این هفته در لاهه برگزار میشود، زمزمهها درباره خروج کامل نیروهای نظامی آمریکا از اروپا تا حدی فروکش کرده است. با این حال، دیپلماتهای اروپایی نگران آن هستند که ترامپ پس از پایان اجلاس، دست به اعلام غافلگیرکننده بزند.
به همین دلیل، شنیدن نظر کارشناسان ارشد نظامی آمریکا درباره احتمال خروج گسترده نیروها از اروپا و پیامدهای لجستیکی، مالی و سیاسی آن ضروری است.
نخستین نفر، متیو ویتاکر، سفیر آمریکا در ناتو است که بیشتر وقتش صرف آرامکردن متحدان نگران اروپایی میشود. او در یک نشست عمومی اخیر در بروکسل گفت: «ببینید، امنیت اروپا در صدر اولویتهای من است. آمریکا به متحدانش نیاز دارد، ما بهتنهایی از پس همهچیز برنمیآییم. گزارشهایی که درباره کاهش حضور نظامی آمریکا منتشر شدهاند، کاملاً نادرست هستند. باقی مسائل را هم با شرکایمان مطرح و بررسی خواهیم کرد.»
در حال حاضر، طبق اعلام فرماندهی اروپایی ارتش آمریکا (EUCOM) در اشتوتگارت، حدود ۸۴ هزار نظامی فعال آمریکایی در اروپا حضور دارند.
این تعداد بهدلیل مانورهای برنامهریزیشده و چرخشهای منظم نیروها در این قاره متغیر است. برای مثال، پس از تهاجم تمامعیار روسیه به اوکراین در سال ۲۰۲۲، حدود ۲۰ هزار نیروی آمریکایی به کشورهای همجوار روسیه، بلاروس و اوکراین منتقل شدند. در طی مدت این جنگ، تعداد کل نیروهای آمریکایی در اروپا بین حدود ۷۵ هزار تا ۱۰۵ هزار نفر متغیر بوده است که عمدتاً از نیروی هوایی، ارتش و نیروی دریایی تشکیل میشوند.
بیشترین تعداد این نیروها در آلمان (۴۰ هزار)، لهستان (۱۴ هزار)، ایتالیا (۱۳ هزار) و بریتانیا (۱۰ هزار) مستقر هستند و بقیه نیروها در نقاط مختلف قاره اروپا از نروژ تا ترکیه پراکندهاند.
خروج عملی نیروهای آمریکایی از اروپا و انتقال آنها به داخل آمریکا یا مکانهای دیگر، کاری پیچیده و زمانبر خواهد بود.
مارک کانسیان، سرهنگ بازنشسته و مشاور ارشد مرکز مطالعات استراتژیک و بینالمللی (CSIS) در واشنگتن،گفت: «اگر این روند به صورت برنامهریزیشده انجام شود، احتمالاً ماهها طول میکشد و دستکم یک سال زمان میبرد.»
او ادامه داد: «ابتدا باید تمام تجهیزات و تک تک تانکها آماده حمل شود. سپس خانوادههای نظامیان باید منتقل شوند و در نهایت خود نیروها. در مجموع، ممکن است حدود ۲۵۰ هزار نفر تحت تأثیر قرار بگیرند، یا حتی بیشتر.»
بزرگترین مشکل محل استقرار جدید آنها خواهد بود. کانسیان گفت: «پایگاههای فعلی در آمریکا میتوانند بین ۵ هزار تا شاید ۱۰ هزار نفر را جذب کنند، اما بقیه کجا میروند؟ ساخت امکانات جدید ممکن است سالها طول بکشد.»
ایان لسر، تحلیلگر ارشد سیاسی در موسسه «ژرمن مارشال فاند» معتقد است که تصمیمگیری ترامپ درباره موضوعی با این ابعاد استراتژیک و سیاسی، که تأثیرات آن احتمالاً فراتر از دوره ریاست جمهوری او است، بسیار بعید است.
لسر گفت: «ما پیشتر نیز شاهد تلاش ترامپ برای کاهش قابل توجه نیروهای آمریکایی در اروپا در دوره نخست ریاستجمهوریاش بودیم که با مخالفت گسترده جامعه امنیتی آمریکا مواجه شد و نهایتاً توسط رئیسجمهور بایدن متوقف شد.»
کنگره آمریکا هم باید اجازه خروج نیروها را بدهد، که با توجه به تعداد زیادی از اعضای کنگره که طرفدار مواضع سختگیرانه در مسائل دفاعی هستند، مخصوصاً در سنا، احتمال اینکه این اجازه داده شود خیلی قطعی نیست.
لسر میگوید: «ترامپ دوست ندارد ضعیف به نظر برسد، اما اگر حضور نظامی آمریکا در اروپا بهشدت کاهش یابد، دقیقاً این احساس به او دست میدهد.»
علاوه بر این، بخش بزرگی از نیروهای آمریکا در اروپا اعضای تیپهای رزمی که معمولاً هر کدام حدود ۵ هزار سرباز دارند، نیستند بلکه نیروهای پشتیبانی هستند که بخش عظیمی از زیرساختهای نظامی را بهویژه در آلمان اداره میکنند.
برای مثال، پایگاه هوایی رامشتاین و مرکز پزشکی منطقهای لندشتول، که بزرگترین بیمارستان آمریکایی خارج از ایالات متحده است، نقش مهمی در حمایت از عملیاتهای نظامی بهویژه در خاورمیانه، ایفا کردهاند.
ویلیام کورتی، سفیر پیشین آمریکا، گفت: «اعلام برنامه خروج نیروهای آمریکایی از اروپا در بحبوحه جنگ اسرائیل و ایران منطقی نیست.» او افزود: «چنین اقدامی احتمالاً با انتقاد گستردهای روبرو خواهد شد.»
کورتی که عضو ارشد مؤسسه رَند است، همچنین درباره تلاشهای ترامپ برای میانجیگری در جنگ اوکراین گفت: «ترامپ خروج نیروهای آمریکا را مرتبط با امیدهای قویاش برای پایان جنگ و بهبود روابط با مسکو میدید، اما واقعیت این بود که چنین امکانی وجود ندارد و مواضع روسیه و اوکراین در مذاکرات بسیار فاصله دارد.»
بر اساس مطالعهای از مؤسسه بینالمللی مطالعات استراتژیک (IISS) در لندن، اگر نیروهای آمریکایی از اروپا خارج شوند، اروپا باید تمام زیرساختهای نظامی که در حال حاضر توسط آمریکا در همه سطوح فراهم میشود را جایگزین کند. این شامل پایگاهها، مناطق آموزشی، تسلیحات و مهمات، ساختارهای اداری و سازمانی، اطلاعات نظامی و موارد بسیار دیگر میشود.
هزینه این کار بسیار بالا خواهد بود؛ نویسندگان این مطالعه تخمین میزنند که جایگزینی سهم آمریکا در ناتو با امکانات اروپایی، حدود ۱ تریلیون دلار (۸۷۰ میلیارد یورو) هزینه خواهد داشت.
مشخص نیست که هزینه خروج نیروهای آمریکایی چه تأثیری بر مالیاتدهندگان آمریکا خواهد داشت و هیچیک از کارشناسان نقلشده در این مقاله حاضر به ارائه رقم مشخصی برای آن نبودند.
یکی از دلایلی که هیچکدام از کارشناسان چنین تصمیمی را چندان محتمل نمیدانند، همین است.
دنیل روند، مشاور ارشد شرکت مشاورهای BGR Group در واشنگتن و نویسنده کتاب «ضرورت آمریکا: بازپسگیری رهبری جهانی از طریق قدرت نرم»، به یورونیوز گفت: «به هیچ وجه چنین کاری انجام نخواهد شد. هدف ترامپ این است که اروپاییها پنج درصد از تولید ناخالص داخلیشان را صرف دفاع کنند؛ بعد از آن، موضوع را کنار میگذارد.»