روسیه از فناوری جدید ایران استفاده می‌کند

گروه بین الملل: شکارچیان پهپاد اوکراینی هفته گذشته هنگام جمع‌آوری بقایای حملات شبانه روسیه به شهرهایشان، سلاحی را یافتند که تفاوتی آشکار با بقیه دارد.
این سلاح دارای دوربینی پیشرفته، پردازشگر رایانه‌ای مجهز به هوش مصنوعی و یک پیوند رادیویی بود که به اپراتور امکان می‌داد از راه دور و از درون خاک روسیه آن را هدایت کند. همچنین به گفته یک کارشناس اوکراینی، این سلاح مجهز به فناوری جدید ضد‌اختلال ساخت ایران است.
سرگئی بسکِرِستنوف، کارشناس الکترونیک که بیشتر به‌نام «فلش» شناخته می‌شود، گفت بیشتر پهپادهای تهاجمی روسیه سیاه هستند، اما نمونه جدید سفید رنگ بوده است. او افزود که داخل آن هیچ‌گونه علامت یا برچسبی مبنی بر تولید روسیه دیده نشده، بلکه برعکس، برچسب‌ها از الگوی استاندارد ایران پیروی می‌کردند.
کارشناسانی که خبرگزاری آسوشیتدپرس در این زمینه با آنها مصاحبه کرده‌، گفتند برچسب‌ها تنها یک سرنخ هستند، اما عبارات انگلیسی روی آن‌ها مشابه روشی است که ایران برای علامت‌گذاری پهپادهایش به کار می‌گیرد. آن‌ها معتقدند احتمال زیادی هست که این پهپاد از ایران به روسیه فروخته شده باشد تا در میدان جنگ آزمایش شود.
مسکو تقریباً هر شب، اوکراین را با پهپادهای طراحی شده توسط ایران مورد حمله قرار می‌دهد. این پهپادها با صدایی شبیه موتورسیکلت کوچک، شهرهای اوکراین را محاصره می‌کنند و همزمان پدافند هوایی و تک‌تیراندازان اوکراینی سعی دارند آن‌ها را ساقط کنند. برخی از آن‌ها حامل مهمات هستند و برخی دیگر تنها برای ایجاد انحراف عمل می‌کنند.
سرگئی بسکِرِستنوف گفت بخش ضد‌اختلال پهپاد تازه یافت شده در اوکراین، از فناوری جدید ایران بهره می‌برد. دیگر بخش‌های پهپادهای روسی معمولاً از قطعات ساخت روسیه، چین و کشورهای غربی تهیه شده‌اند. گرچه پهپادهای روسی از الگوی ایران پیروی می‌کنند، اکنون بیشتر آن‌ها در روسیه تولید می‌شوند.
اوایل سال ۲۰۲۳، ایران قطعات حدود ۶۰۰ پهپاد را برای مونتاژ به روسیه فرستاد تا زمانی که تولید محلی آغاز شود. این طرح همچنین شامل افزودن دوربین به برخی پهپادها و راه‌اندازی برنامه‌ای تحت‌عنوان «عملیات اهداف کاذب» بود که طبق تحقیقات آسوشیتدپرس برای ایجاد اهداف فریب‌دهنده و سردرگمی پدافند هوایی اوکراین به کار می‌رفت.
«آلابوگا» همچنین پهپاد شاهد را به‌نحوی ارتقاء داد که مهلک‌تر شده و به یک بمب گرمافشاری مجهز شده که اکسیژن محیط را می‌بلعد و می‌تواند باعث تخریب شدید، آسیب به چشم، مغز و حتی فروپاشی ریه شود. اندازه محموله انفجاری نیز افزایش یافته است.
«فابیان هینز»، کارشناس مسائل پهپادی روسیه و ایران در مؤسسه بین‌المللی مطالعات راهبردی لندن، گفت ایران دست‌کم یک فروند پهپاد جت‌محرک شاهد را به روسیه داده که مسکو آن را در اوکراین آزمایش کرده است.
نیروی هوایی اوکراین هم در ماه مه دو نمونه دیگر از پهپادهای جت‌محرک شاهد را یافته، اما به‌نظر می‌رسد هنوز به‌طور گسترده به کار نرفته‌اند.
«هینز» معتقد است علت این امر آن است که موتور جت مورد استفاده ایران بسیار پیشرفته و مشابه موتور موشک‌های کروز آن کشور است و احتمالاً برای عملیات گسترده در اوکراین بسیار گران‌قیمت خواهد بود، حتی اگر موتور آن را با نمونه ارزان‌تر چینی عوض کنند.
بسکِرِستنوف هم می‌گوید که بخش الکترونیکی پهپادی که اخیراً در اوکراین کشف شده، از جمله پردازشگر هوش مصنوعی، دوربین و پیوند رادیویی آن، بسیار گران‌قیمت هستند.
هنوز مشخص نیست چرا این پهپاد به میدان آورده شده، اما سرگئی بسکِرِستنوف می‌گوید ممکن است برای حمله به «زیرساخت‌های حیاتی» از جمله دکل‌های انتقال برق به‌کار رود.
پهپادهای نسل قبل شاهد، توانایی حمله به اهداف متحرک یا تغییر مسیر پس از پرواز را نداشتند و برخی از آن‌ها قبل از برخورد، ساعت‌ها بر فراز اوکراین دور می‌زدند که باعث می‌شد راحت‌تر ساقط شوند. «دیوید آلبرایت» از مؤسسه علوم و امنیت بین‌المللی واشنگتن می‌گوید:‌ «قابلیت ارتباط رادیویی جدید باعث شده که اپراتور از داخل روسیه بتواند دوباره مقصد را مشخص کند، یا هم‌زمان گروهی از پهپادها را هدایت کند.»
سرگئی بسکِرِستنوف همچنین معتقد است که این مدل جدید مشابه پهپادهایی‌ست که اکنون روسیه در خط مقدم به‌کار می‌گیرد و نسبت به پارازیت بسیار مقاوم شده است. او اشاره کرد که این پهپاد به‌جای چهار، دارای هشت آنتن شده که کار را برای اوکراین در ایجاد اختلال الکترونیک سخت‌تر می‌کند.
این پهپاد جدید نشانه‌هایی داشت که بخش ضد‌اختلال آن در سال گذشته میلادی در ایران تولید شده و مشابه قطعاتی‌ است که پیش‌تر روی نسل‌های قبلی شاهد دیده شده بود. هینز همچنین گفت که این‌گونه آنتن‌های پیشرفته تاکنون روی پهپادهای به‌کاررفته در اوکراین دیده نشده، اما مشابه آن روی موشک‌های ایرانی ارسالی برای نیروهای حوثی یمن مشاهده شده‌اند.
وزارت دفاع اوکراین در بیانیه‌ای به آسوشیتدپرس اعلام کرد طی چهار ماه گذشته، پهپادهایی با ۸ یا ۱۲ آنتن را کشف کرده که ساخت چین و روسیه بوده‌اند.
روسیه و ایران با وجود تحریم‌ها توانسته‌اند راهی برای دسترسی به فناوری‌های غربی پیدا کنند.
پردازشگر هوش مصنوعی نصب شده روی این پهپاد می‌تواند در صورت اختلال ارتباطی، به آن قابلیت هدایت خودکار را بدهد. مشابه این فناوری، پیش‌تر اوکراین هم برای حمله به پایگاه‌های هوایی روسیه، محل نگهداری بمب‌افکن‌های راهبردی مجهز به سلاح‌ هسته‌ای، از آن بهره برده بود.هم‌زمان با پیشرفت فناوری، روسیه تاکتیک‌هایش را هم تغییر می‌دهد.
مسکو اکنون پهپادهای شاهد را در ارتفاعی بالا به‌پرواز درمی‌آورد که از تیررس تک‌تیراندازان اوکراین خارج شوند و همچنین از ارتفاع پایین برای دور زدن رادار بهره می‌گیرد.
وزارت دفاع اوکراین می‌گوید حملات گروهی بزرگ یکی دیگر از راهبردهای جدید روسیه شده، به طوری که ابتدا چندین پهپاد به‌عنوان طعمه به‌پرواز درمی‌آیند تا پدافند هوایی را مشغول کنند و سپس یک یا دو پهپاد دیگر محموله اصلی را حمل می‌کنند. این تاکتیک مؤثر واقع شده است.آسوشیتدپرس داده‌های حدود یک‌سال حملات پهپادی روسیه را از سایت نیروی هوایی اوکراین جمع‌آوری کرده است.
این داده‌ها نشان می‌دهند، حملات روسیه از زمان آغاز ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ در ژانویه به‌طرز قابل‌توجهی افزایش یافته و از ماه مارس، اندکی پیش از گزارش‌ها مبنی بر به‌کارگیری پهپادهای شاهد مجهز به ضد‌اختلال پیشرفته، شدت یافته‌اند.نوامبر ۲۰۲۴، تنها حدود ۶ درصد پهپادها به اهداف مشخصی اصابت کردند، اما تا ژوئن، این عدد به حدود ۱۶ درصد رسید. بعضی شب‌ها، نزدیک به ۵۰ درصد پهپادها از پدافند اوکراین عبور کرده‌اند.
وزارت دفاع اوکراین معتقد است علت افزایش کارایی، علاوه‌بر حجم بالاتر حملات، استفاده از پهپادهای طعمه، به‌کارگیری فناوری جدید و همچنین تغییر تاکتیک‌های روسیه بوده است.
اما هنوز مشخص نیست که این موفقیت ادامه‌دار باشد. «آلبرایت» معتقد است، حملات اسرائیل به ایران «قطعاً» در بلندمدت به ضرر روسیه خواهد بود. او گفت: «مسکو دیگر نخواهد توانست به اندازه قبل از کمک‌های ایران بهره‌مند شود».