گروه بین الملل: مرز بین کره شمالی و جنوبی با حصارهای چندلایه و درهمتنیده سیم خاردار و صدها پست نگهبانی احاطه شده است. اما در میان آنها چیزی حتی غیرعادیتر دیده میشود: بلندگوهای سبزرنگ بسیار بزرگ با استتار نظامی.
بعدازظهر یک روز در ماه گذشته، یکی از این بلندگوها شروع به پخش ترانههای پاپ کره جنوبی کرد که با پیامهای تحریکآمیز درآمیخته بود. صدای زنی طنینانداز میشد که با لحنی طعنهآمیز میگفت: «وقتی ما به خارج سفر میکنیم، انرژی میگیریم»؛ کنایهای آشکار با اشاره به این موضوع که مردم کرهشمالی اجازه خروج از کشورشان را ندارند.
از سمت کره شمالی، صدای موسیقی تبلیغات نظامی از دور شنیده میشد. همسایه شمالی تلاش میکرد موزیکهای تحریکآمیز جنوبیها را در سر و صدای خودش غرق کند.
کره شمالی و جنوبی، دست کم روی کاغذ، همچنان در وضعیت جنگی هستند و هر چند سالهاست که هیچ یک به دیگری شلیک نکرده، اما این دو کشور در جبههای پنهانتر درگیر نبرد هستند: جنگ اطلاعرسانی.
کره جنوبی تلاش میکند اطلاعات را به شمال برساند و کیم جونگ اون، رهبر کره شمالی، با تمام توان تلاش میکند جلوی آن را بگیرد و مردمش را از هرگونه اطلاعات بیرونی دور نگه دارد.
کره شمالی تنها کشوری در جهان است که اینترنت در آن نفوذ نکرده است. تمام شبکههای تلویزیونی، ایستگاههای رادیویی و روزنامهها تحت اداره دولت قرار دارند.
مارتین ویلیامز، عضو ارشد مرکز استیمسون در واشنگتن و کارشناس فناوری و اطلاعات در کره شمالی، میگوید: «دلیل این کنترل آن است که بخش زیادی از افسانهسازیها درباره خانواده کیم ساختگی است. بسیاری از آنچه [در کره شمالی] به مردم میگویند، دروغ است.»
کره جنوبی بر این باور است که اگر این دروغها به اندازه کافی برای مردم فاش شود، ممکن است رژیم پیونگ یانگ فرو بپاشد.بلندگوها تنها یکی از ابزارهایی است که دولت کره جنوبی به کار میبرد، اما در پشت صحنه، جنبشی زیرزمینی و پیچیده شکل گرفته است.
گروه کوچکی از رسانهها و سازمانهای غیرانتفاعی در دل شب، اطلاعات را از طریق امواج رادیویی کوتاه و متوسط به داخل کره شمالی مخابره میکنند تا مردم این کشور بتوانند در خفا به آن گوش دهند.
هر ماه هزاران فلش مموری و کارت حافظه حاوی محتوای خارجی، به صورت قاچاق از مرز عبور میکند. این محتوا شامل فیلمها، سریالهای تلویزیونی، ترانههای پاپ کره جنوبی، و همین طور اخبار است که همه با هدف به چالش کشیدن تبلیغات کره شمالی به آنجا فرستاده میشود.
اما اکنون کسانی که در این زمینه کار میکنند نگرانند که کره شمالی دارد دست بالا را به دست میآورد.
نهتنها کیم به شدت با کسانی که محتوای خارجی دارند برخورد میکند، بلکه آینده این کار نیز در خطر است. بخش عمدهای از بودجه آن را دولت آمریکا تامین میکند که با کاهش کمکهای دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا، ضربه خورده است.
در این جنگ دیرینه اطلاعرسانی، دو طرف در چه موقعیتی قرار دارند؟
هر ماه، تیمی در گروه رسانهای یوامجی، یک سازمان غیرانتفاعی در کره جنوبی، جدیدترین اخبار و محتوای سرگرمکننده را بررسی میکنند تا فهرستهای پخشی بسازند که امیدوارند مورد توجه مردم کره شمالی قرار بگیرد.
سپس این فایلهای محتوا را که بر اساس میزان خطرشان دستهبندی میشوند، روی کارتهای حافظه بارگذاری میکنند. در فلشهای کمخطر، سریالهای تلویزیونی و ترانههای پاپ کره جنوبی قرار میگیرد که اخیرا شامل یک سریال عاشقانه نتفلیکس به نام «وقتی زندگی به تو نارنگی میدهد» و یک ترانه محبوب از جنی، خواننده و رپر معروف کره جنوبی است.
گزینههای پرخطر شامل محتوایی است که تیم از آن به عنوان «برنامههای آموزشی» یاد میکند. این بخش شامل اطلاعاتی درباره دموکراسی و حقوق بشر برای آگاه کردن مردم کره شمالی درباره این مسائل میشود؛ محتوایی که گفته میشود کیم بیش از همه از آن میترسد.
این فلشها سپس به مرز چین فرستاده میشوند، جایی که شرکای مورد اعتماد یوامجی آنها را با ریسک بسیار بالا از رودخانه عبور میدهند و وارد کره شمالی میکنند.
شاید سریالهای تلویزیونی کره جنوبی بیضرر به نظر برسند، اما چیزهای زیادی درباره زندگی روزمره آنجا آشکار میکنند؛ مردمی که در برجهای بلند زندگی میکنند، با ماشینهای سریع رانندگی میکنند و در رستورانهای لوکس غذا میخورند. این تصاویر هم آزادی آنها را نشان میدهد و هم این که کره شمالی تا چه حد از همسایه جنوبی عقب مانده است.
این محتوا یکی از بزرگترین دروغهای کیم را به چالش میکشد: این که مردم کره جنوبی در فقر و زیر سرکوب زندگی میکنند.
لی کوانگ بک، مدیر یوامجی میگوید: «برخی به ما میگویند هنگام تماشای این سریالها گریه کردهاند و این باعث شده برای اولین بار به رویاهایشان فکر کنند.»
مشخص نیست دقیقا چند نفر به این فلشها دسترسی دارند، اما روایت فراریان اخیر از کره شمالی نشان میدهد که این اطلاعات در حال گسترش و اثرگذاری است.
سوکیل پارک، که سازمانش با نام «آزادی در کره شمالی» برای توزیع این محتوا کار میکند، میگوید: «بیشتر فراریان و پناهندگان اخیر کره شمالی میگویند محتوای خارجی بود که باعث شد جانشان را برای فرار به خطر بیندازند.»
در کره شمالی، نه اپوزیسیون سیاسی وجود دارد و نه ناراضی شناختهشده. تجمع برای اعتراض به حکومت بسیار خطرناک است، اما پارک امیدوار است برخی از این اطلاعات الهام بگیرند تا به صورت فردی دست به مقاومت بزنند.
کانگ گیوری، که الان ۲۴ ساله است، در کره شمالی بزرگ شده و کارش در آنجا ماهیگیر بوده است. اما اواخر سال ۲۰۲۳، او با قایق به کره جنوبی گریخت.
او میگوید تماشای برنامههای تلویزیونی خارجی تا حدی الهامبخش او برای رفتن شد. «احساس خفگی داشتم و ناگهان تمایل شدیدی به ترک کشور در من ایجاد شد.»
ماه گذشته وقتی در یک بعدازظهر آفتابی در پارکی در سئول ملاقات کردم، از خاطراتش درباره گوش دادن به برنامههای رادیویی با مادرش در دوران کودکی صحبت کرد. اولین سریال کرهای، وقتی ۱۰ ساله بود به دستش رسید. چند سال بعد فهمید فلش مموریها و کارتهای حافظه، داخل جعبههای میوه به صورت قاچاق وارد کشور میشود.
هرچه بیشتر تماشا میکرد، بیشتر متوجه میشد که دولت به او دروغ میگوید. او میگوید: «فکر میکردم این طبیعی است که دولت تا این حد ما را محدود کند. فکر میکردم کشورهای دیگر هم همین وضعیت را دارند. اما بعدا فهمیدم که فقط در کره شمالی وضعیت به این صورت است.»
تقریبا همه کسانی که او میشناخت، سریالها و فیلمهای کره جنوبی را تماشا میکردند. او و دوستانش فلشهای خود را با هم عوض میکردند.
او میگوید: «ما درباره سریالها و بازیگران محبوب و چهرههای مشهور کیپاپ حرف میزدیم که فکر میکردیم خوشتیپ و خوشقیافهاند، مثل بعضی از اعضای گروه بیتیاس.»
او اضافه میکند: «ما درباره اینکه اقتصاد کره جنوبی چقدر پیشرفته است صحبت میکردیم، اما نمیتوانستیم مستقیما از رژیم کره شمالی انتقاد کنیم.»
او میگوید این سریالها حتی روی طرز صحبت و پوشش او و دوستانش تاثیر میگذاشت «جوانان کره شمالی به سرعت در حال تغییر هستند.»
کیم جونگ اون، که به خوبی از این تهدید برای حکومت خود آگاه است، تلاش میکند با آن مقابله کند.
در دوران همهگیری کرونا، او حصارهای برقی جدیدی را در مرز با چین ساخت تا قاچاق اطلاعات را دشوارتر کند. همچنین قوانین جدیدی از سال ۲۰۲۰ به اجرا درآمده که مجازات کسانی را که محتوای رسانههای خارجی را مصرف یا توزیع میکنند، افزایش داده است. یکی از این قوانین میگوید کسانی که این محتوا را پخش میکنند، ممکن است زندانی یا حتی اعدام شوند.
این قوانین اثر بازدارنده شدیدی داشته است. لی میگوید: «قبلا میشد این محتوا را در بازارها خرید، مردم آن را میفروختند، اما حالا فقط از کسانی میتوانی تهیه کنی که کاملا به آنها اعتماد داری.»
کانگ میگوید پس از آغاز سرکوب، او و دوستانش هم محتاطتر شدند. او اعتراف میکند: «دیگر درباره این چیزها با هم حرف نمیزدیم، مگر بین دوستان خیلی صمیمی و حتی در آن صورت هم احتیاط زیادی میکردیم.»
او میگوید اطلاع دارد که تعداد بیشتری از جوانان به خاطر داشتن محتوای مربوط به کره جنوبی اعدام شدهاند.
کیم همچنین به تازگی سرکوب رفتارهایی را آغاز کرده که ممکن است به تماشای سریالهای کره جنوبی مربوط شود. در سال ۲۰۲۳، او استفاده از عبارات و اصطلاحات رایج در کره جنوبی یا صحبت با لهجه جنوبی را جرمانگاری کرد.
اعضای «گروههای سرکوب جوانان» در خیابانها گشت میزنند و مامورند رفتار جوانان را زیر نظر بگیرند. خانم کانگ به یاد میآورد که قبل از فرارش، او را متوقف میکردند و به خاطر شیوه لباس پوشیدن و مدل موهایش که شبیه جوانان کره جنوبی بود، سرزنش میکردند.
او اضافه میکند که این گروهها تلفن او را ضبط میکردند و پیامکهایش را میخواندند تا مطمئن شوند که او از اصطلاحات رایج در کره جنوبی استفاده نکرده است.
اواخر سال ۲۰۲۴، دیلی انکی (سرویس خبری سازمان رسانهای یوامجی مستقر در سئول) یک تلفن همراه کره شمالی را به خارج از این کشور قاچاق کرد.
این تلفن طوری برنامهریزی شده بود که وقتی نسخهای از یک کلمه به سبک کره جنوبی وارد میشد، آن واژه به طور خودکار ناپدید و معادل کره شمالیاش جایگزین آن میشد؛ اتفاقی که شبیه داستانهای جورج اورول است. ویلیامز میگوید: «امروزه گوشیهای هوشمند به بخشی جداییناپذیر از ابزارهای شستوشوی مغزی مردم در کره شمالی تبدیل شدهاند.»
او معتقد است پس از همه این اقدامات سرکوبگرانه، کره شمالی اکنون «در حال رسیدن به دست بالا» در این جنگ اطلاعرسانی است.
پس از بازگشت دونالد ترامپ به کاخ سفید، بودجه شماری از سازمانهای امدادرسان - از جمله برخی که در تلاش برای اطلاعرسانی به کرهشمالی بودند - قطع شد. او همچنین بودجه دو سرویس خبری فدرال - رادیو آزاد آسیا و صدای آمریکا - را تعلیق کرد که پخش شبانه برای کره شمالی داشتند.
او صدای آمریکا را «رادیکال» و «ضد ترامپ» خواند، و کاخ سفید گفت این تصمیم باعث میشود «دیگر مالیاتدهندگان مجبور به تامین مالی تبلیغات افراطی نباشند».
اما استیو هرمن، رئیس سابق دفتر صدای آمریکا در سئول، میگوید: «این یکی از معدود پنجرههایی بود که مردم کره شمالی از طریق آن میتوانستند نگاهی به جهان بیرون داشته باشند و حالا بدون هیچ توضیحی بسته شده است.»
یوامجی منتظر است تا ببیند آیا بودجهاش به صورت دائمی قطع خواهد شد یا نه. پارک از سازمان «آزادی در کره شمالی» استدلال میکند که ترامپ «ناخواسته» به کیم کمک کرده، و این اقدام را «کوتهبینانه» توصیف میکند.
او استدلال میکند که کره شمالی، با مجموعه رو به گسترش تسلیحات هستهای خود، یک تهدید امنیتی بزرگ است و میگوید از آنجا که تحریمها، دیپلماسی و فشار نظامی نتوانستهاند کیم را متقاعد به خلع سلاح هستهای کنند، اطلاعات به بهترین سلاح باقیمانده تبدیل شده است.او میگوید: «ما فقط نمیخواهیم تهدید کره شمالی را مهار کنیم؛ بلکه تلاش میکنیم این تهدید را از بین ببریم. برای این کار باید ماهیت این کشور را تغییر داد.»
«اگر من یک ژنرال آمریکایی بودم، میگفتم «این کار چقدر هزینه دارد؟ فکر میکنم این استفاده بسیار خوبی از منابع ماست».»
چه کسی باید هزینه این کار را بپردازد؟
سوالی که باقی میماند این است که چه کسی باید بودجه این کار را تامین کند. برخی میپرسند چرا این مسئولیت تقریبا به صورت کامل به دوش آمریکا افتاده است.یکی از راهحلها میتواند این باشد که کره جنوبی هزینه را تقبل کند، اما مسئله کره شمالی در اینجا به شدت جنبه سیاسی پیدا کرده است.حزب مخالف لیبرال در کره جنوبی تمایل دارد روابط با پیونگیانگ را بهبود دهد، و به همین دلیل تامین بودجه جنگ اطلاعاترسانی را رد میکند. کاندیدای اصلی این حزب در انتخابات ریاستجمهوری پیش رو، گفته است که در صورت پیروزی، بلندگوها را خاموش خواهد کرد.
با این حال پارک همچنان امیدوار است. او میگوید: «نکته مثبت این است که دولت کره شمالی نمیتواند وارد ذهن مردم شود و اطلاعاتی را که طی سالها شکل گرفته از بین ببرد.»
او با اطمینان اضافه میکند که با توسعه فناوریها، انتشار اطلاعات آسانتر خواهد شد. «واقعا معتقدم این همان چیزی است که که در بلندمدت کره شمالی را تغییر خواهد داد.»